Arnhem Centraal: verschil tussen versies

Uit Somda RailWiki
Naar navigatie springenNaar zoeken springen
(locomlopen.)
(Locomotievendepot.)
 
(38 tussenliggende versies door 3 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
 +
Arnhem Centraal is het grootste station van de Gelderse plaats Arnhem. De verkorting is [[Lijst van huidige spoorwegstations in Nederland|Ah]].
 +
 
= '''Geschiedenis''' =
 
= '''Geschiedenis''' =
 +
 +
 +
 +
Vanwege de elektrificatie van het Middennet wordt in 193 de perrontunnel onder de sporen van het eerste naar het tweede perron vervangen door een bredere tunnel. Op het tweede perron wordt een wachtkamer met restauratie gebouwd.
 +
 +
 +
In 1997 wordt aan de westzijde van het station het wisselcomplex volledig vernieuwd. Met de nieuwe opstelling van het complex is het mogelijk om met een hogere snelheid het station binnen te rijden. Ook is het mogelijk om meer treinen gelijktijdig aan te laten komen en een snellere treinopvolging mogelijk te maken. Tegelijkertijd wordt het wisselcomplex in westelijke richting opgeschoven, zodat het mogelijk is om de perrons te kunnen verlengen. Het eerste en tweede perron krijgen ieder een lengte van 435 meter. Het derde perron krijgt een perron van 280 meter lengte en wordt tevens verbreed voor de sporen 8 en 9. Spoor 9 komt hierbij te vervallen en daarmee wordt spoor 10 een perronspoor. Dit spoor wordt pas in  1997 aangesloten op het wisselcomplex. Tot die tijd wordt het spoor gebruikt voor treinen in de richting van . Met de langere perrons is het mogelijk om op andere sporen dan spoor 6 te gebruiken voor langere treinen. Het derde perron wordt beter bereikbaar gemaakt. De toegang tot het opstelterrein Arnhem Berg wordt eveneens aangepast. Het toeleidende spoor komt ter hoogte van het tractiegebouw te liggen. De opstelsporen die tussen sporen liggen in de richting van Elst en Oosterbeek, worden omgebouwd tot doorgaande sporen in de richting van Oosterbeek. Ook het opstelterrein Arnhem Berg wordt opnieuw aangelegd en ingericht. Een van de sporen zal voorzien gaan worden van een reinigingsperron. Aan het eind van 1998 moet het hele project zijn afgerond.
 +
 +
 +
 +
Tussen 25 juli 2010 en 23 augustus 2010 zijn er omvangrijke werkzaamheden aan de westzijde van het station. Het station is vanuit de richting Nijmegen en Ede niet bereikbaar. In deze periode wordt een dive-under ter hoogte van het opstelterrein Arnhem Berg aangelegd, zodat treinen uit Nijmegen kruisingsvrij het station van Arnhem binnen kunnen rijden ten opzichte van de treinen van en naar Ede. Daarnaast is de gehele wisselstraat aan deze situatie aangepast. Het vierde perron . De bruggen over de sporen van het emplacement zijn vervangen, omdat deze niet breed genoeg zijn voor de nieuwe sporensituatie. Het perron van de sporen 3 en 4 is in deze periode volledig vernieuwd en voorzien van nieuwe perronkappen.
  
  
 
Tegelijk met het openen van het nieuwe station, wordt de naam Arnhem op 19 november 2015 gewijzigd in Arnhem Centraal. De wijziging wordt gefaseerd doorgevoerd om kosten te besparen. Sinds het [[Wijzigingsblad 12 juni 2016|wijzigingsblad van 12 juni 2016]] heet het station in de InfoPlus-reisvoorzieningsketen Arnhem Centraal.
 
Tegelijk met het openen van het nieuwe station, wordt de naam Arnhem op 19 november 2015 gewijzigd in Arnhem Centraal. De wijziging wordt gefaseerd doorgevoerd om kosten te besparen. Sinds het [[Wijzigingsblad 12 juni 2016|wijzigingsblad van 12 juni 2016]] heet het station in de InfoPlus-reisvoorzieningsketen Arnhem Centraal.
 +
 +
In december 2020 beginnen er werkzaamheden om het nieuwe middenspoor 5 aan te leggen. Door middel van een wissel zal het aangesloten worden op spoor 4. Spoor 5 kan gebruikt worden voor vertrekkende treinen in de richting van Elst en Ede. Tussen 13 maart en 4 april 2021 zijn er werkzaamheden uitgevoerd aan de sporen 3 en 4. Spoor 4 is opgedeeld in twee fasen om meer ruimte te krijgen om treinen af te handelen. Als scheiding tussen de twee fasen is een wisselverbinding aangelegd met het nieuwe middenspoor 5. Het perron is aan de oostzijde verbreed. In het lange weekend van 12 tot en met 16 augustus 2021 komt de nieuwe sporensituatie in de beveiliging.
 +
 +
 +
Voor de beveiliging beschikte het station over in totaal  seinhuizen.
 +
 +
* ''Post T''
 +
 +
 +
 +
In 1902 worden de seinen aan de zijde van Velperpoort van de NRS vervangen door seinen van de [[SS (Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen)]]. Seinhuis G wordt hierbij vervangen door een nieuw seinhuis.
 +
 +
Op 12 september 1954 wordt de [[NX-beveiliging]] in dienst gesteld. Hiervoor was er aan de westzijde van het station een nieuw seinhuis gebouwd. Op 8 november 1981 wordt de NX-beveiliging overgebracht maar het nieuwe nieuwe verkeersleidingsgebouw aan de oostzijde van het station en maakt sedert dien onderdeel uit van de [[CVL (Centrale VerkeersLeiding)]] post Arnhem. Eind 1997 wordt het station voorzien van het beveiligingssysteem [[EBS (Elektronische Beveiliging Simis)|EBS]]. In augustus 2021 wordt het gehele EBS vervangen door het nieuwe iVPI van Alstom. De iVPI is voorbereid op de installatie en gebruik van [[ERTMS (European Rail Traffic Management System)]].
 +
  
  
Regel 12: Regel 39:
 
== '''Tweede station''' ==
 
== '''Tweede station''' ==
  
−
Door de ingebruikname van de spoorlijn naar [[Zutphen]], was een groter stationsgebouw nodig. Deze is in 1967 geopend. Het gebouw is ontworpen door architect A.W. van Erkel.
+
Door de ingebruikname van de spoorlijn naar [[Zutphen]], was een groter stationsgebouw nodig. Deze is in 1867 geopend. Het gebouw is ontworpen door architect A.W. van Erkel. Het bestaat uit een middendeel met twee verdiepingen. Aan weerszijden zijn twee vleugels.
  
 
Tijdens operation Market Garden in september 1944 werd het gebouw nauwelijks beschadigd. Tijdens de bevrijding van de stad in april 1945 werd het stationsgebouw nagenoeg verwoest.  
 
Tijdens operation Market Garden in september 1944 werd het gebouw nauwelijks beschadigd. Tijdens de bevrijding van de stad in april 1945 werd het stationsgebouw nagenoeg verwoest.  
Regel 19: Regel 46:
 
== '''Derde station''' ==
 
== '''Derde station''' ==
  
−
Het verwoeste stationsgebouw bood de mogelijkheid om aanpassingen te doen aan het stationsplein. Er werd ook een nieuw stationsgebouw gebouwd. De bouw begon hiervan in 1952. In 1954 werd het gebouw geopend. Er komt bij dit station een derde perron. Op dit perron is een gebouw neergezet voor controle van paspoorten en door de douane van D-treinen. Dit perron wordt in 1953 in gebruik genomen. Met het in gebruik nemen van dit perron is het mogelijk om in Arnhem te wisselen van locomotief tussen de NS en DB. Het station werd ontworpen door Ir. H.G.J. Schelling. In 2006 werd begonnen met de sloop van het gebouw, dat in augustus 2007 klaar was.  
+
Het verwoeste stationsgebouw bood de mogelijkheid om aanpassingen te doen aan het stationsplein. Er werd ook een nieuw stationsgebouw gebouwd. Het station werd ontworpen door Ir. H.G.J. Schelling. Het skelet is van gewapend beton dat overal zichtbaar is. De stationshal heeft een oppervlakte van 620 m<sup>2</sup>. De bouw begon hiervan in 1952. Er komt bij dit station een derde perron. Op dit perron is een gebouw neergezet voor controle van paspoorten en door de douane van D-treinen. Dit perron wordt in 1953 in gebruik genomen. Met het in gebruik nemen van dit perron is het mogelijk om in Arnhem te wisselen van locomotief tussen de NS en DB. De twee andere perrons worden voorzien van een restauratie. Aan de Sonsbeekszijde van het station verrijst een entreegebouw. Dit gebouw heeft drie loketten en een zeshoekige glazen hal. Door middel van een voetbrug zijn de drie perrons te bereiken. De voetbrug is opgetrokken uit staal en glas. Op 8 mei 1954 werd het voorgebouw van het station en het entreegebouw aan de Sonsbeekzijde officieel geopend. De volgende dag worden beide gebouwen in gebruik genomen.
 +
 
 +
 
 +
 
 +
In 2006 werd begonnen met de sloop van het gebouw, dat in augustus 2007 klaar was.  
  
  
 
== '''Vierde station''' ==
 
== '''Vierde station''' ==
  
−
Voor de transformatie van het station naar OV-terminal en de mogelijke aanleg van de HSL-Oost, zorgde er voor dat er een nieuw stations gebouw moest komen. Dit werd ontworpen door architect Ben van Berkel. De eerste tekeningen werden al in 1997 gemaakt. Het te bouwen station bleek echter zo complex, dat het plan voor het nieuwe station bijna tot twee keer toe werd geschrapt. Hierdoor waren de kosten 25 miljoen euro hoger dan begroot en duurde de bouw maar liefst 5 jaar langer dan gepland. In 2002 is het nieuwe busstation gereed gekomen. In 2006 wordt begonnen met de bouw van een tijdelijk station. De bouw van de stationstunnel begint in 2008, samen met een nieuwe brug over de sporen aan de Sonsbeekzijde. In 2010 wordt begonnen met de bouw van de perrons, welke in 2012 werden opgeleverd. in 2013 wordt begonnen met de bouw van de stationshal, nadat een scheepsbouwer gevonden was, die bereid was om het stalen frame binnen het budget te bouwen. Het frame bestaat uit 150 dubbelgekromde puzzelstukken die aan elkaar zijn gelast tot een dragende constructie op beton. De perrons zijn in dezelfde tijd voorzien van nieuwe perronkappen, diverse wijzigingen aan de sporenlay-out. Op 28 oktober 2015 kunnen reizigers voor het eerst gebruik maken van de nieuwe terminale. Op 19 november 2015 is de stationsterminal geopend. Het dak hiervan is geïnspireerd op het glooiende landschap in de omgeving.  
+
Voor de transformatie van het station naar OV-terminal en de mogelijke aanleg van de HSL-Oost, zorgde er voor dat er een nieuw stations gebouw moest komen. Dit werd ontworpen door architect Ben van Berkel. De eerste tekeningen werden al in 1997 gemaakt. Het te bouwen station bleek echter zo complex, dat het plan voor het nieuwe station bijna tot twee keer toe werd geschrapt. Hierdoor waren de kosten 25 miljoen euro hoger dan begroot en duurde de bouw maar liefst 5 jaar langer dan gepland. In 2002 is het nieuwe busstation gereed gekomen. In 2006 wordt begonnen met de bouw van een tijdelijk station. De bouw van de stationstunnel begint in 2008, samen met een nieuwe brug over de sporen aan de Sonsbeekzijde. In 2010 wordt begonnen met de bouw van de perrons, welke in 2012 werden opgeleverd. Op 15 mei 2012 wordt een overeenkomst ondertekend tussen ProRail en de aannemers Ballast Nedam/BAM voor de bouw van de stationshal. In 2013 wordt begonnen met de bouw van de stationshal, nadat een scheepsbouwer gevonden was, die bereid was om het stalen frame binnen het budget te bouwen. Het frame bestaat uit 150 dubbelgekromde puzzelstukken die aan elkaar zijn gelast tot een dragende constructie op beton. De perrons zijn in dezelfde tijd voorzien van nieuwe perronkappen, diverse wijzigingen aan de sporenlay-out. Op 28 oktober 2015 kunnen reizigers voor het eerst gebruik maken van de nieuwe terminal. Op 19 november 2015 is de stationsterminal geopend. Het dak hiervan is geïnspireerd op het glooiende landschap in de omgeving.  
  
  
Regel 31: Regel 62:
  
  
−
== '''Locomotiefdepot''' ==
+
== '''Locomotievendepot''' ==
 +
 
 +
Station Arnhem kende een locomotievenloods.
  
−
Station Arnhem kende een locomotiefloods.  
+
Op  1948 komen de stoomlocomotieven 1010, 1326 en 1604, die bedoeld zijn voor een spoorwegmuseum, in het depot terecht voor onderdak. Zij zijn afkomstig uit Almelo. Op  1953 wordt door de directie van de NS toestemming gegeven om de locomotieven te herstellen.
  
−
In  wordt de locomotiefloods gesloopt.
+
Op 19 november 1956 wordt het depot opgeheven.
 +
 
 +
In  wordt de locomotievenloods gesloopt.
  
  
 
''Locomlopen''
 
''Locomlopen''
  
 +
Met de zomerdienst van 1927 is een locomotief van de serie 900 te zien tussen Zwolle en Apeldoorn met trein 540.
  
−
In 1941 zijn drie locomotieven van de serie 8100 opgenomen in omloopgroep F. Een van de diensten in deze groep is het rijden als losse locomotief naar Arnhem Goederen. Na het ophalen van goederenwagens wordt er naar Ede-Wageningen gereden. Hier wordt gerangeerd en konvooien samengesteld voor Ede en Lunteren. Na het bedienen van Lunteren wordt er als losse locomotief terug naar Arnhem gereden.
+
Ingaande de winterdienstregeling van 1930 zijn er geen locomotieven meer te zien van het depot tussen Zwolle en Apeldoorn.
 +
 
 +
In de zomerdienst van 1935 zijn  locomotieven van de serie 3200 opgenomen in de C-groep.
 +
 
 +
In 1941 zijn drie locomotieven van de serie 8100 opgenomen in omloopgroep F. Een van de diensten in deze groep is het rijden als losse locomotief naar [[Arnhem Goederen]]. Na het ophalen van goederenwagens wordt er naar Ede-Wageningen gereden. Hier wordt gerangeerd en konvooien samengesteld voor Ede en Lunteren. Na het bedienen van Lunteren wordt er als losse locomotief terug naar Arnhem gereden. Per 6 oktober 1941 rijden locomotieven van de serie 1900 de treinen tussen Arnhem en Zwolle via Dieren en Apeldoorn. De reizigersdienst tussen Apeldoorn en Hattem wordt tussen februari en april 1946 verzorgt door locomotieven van de serie 5900. Per 6 mei 1946 zijn in de B-omloop  locomotieven ingedeeld van de series 1700 en 1900. Zij rijden in deze omloop onder andere de goederentreinen tussen Apeldoorn en Heerde, inclusief de facultatieve bedieningen van Vaassen en Heerde. Per 3 juni 1946 rijdt een locomotief van de serie 5000 de treinen 3517/3518 tussen Arnhem en Zwolle.
 +
 
 +
Op 20 mei 1951 wordt er op papier een locomotief van de serie 8500 ingedeeld in de -omloop. Deze locomotief rijdt onder andere konvooien naar Arnhem Goederen. De diensten in deze omloop worden echter tot 18 oktober 1951 verzorgd door een locomotief van de serie . Vanaf 19 oktober 1951 rijdt de 8505 daadwerkelijk deze diensten, terwijl de winterdienst van 7 oktober 1951 geen inzet meer liet zien voor een locomotief van de serie 8500.
  
 
Op  worden geen diensten meer gesteld van uit het locomotiefdepot. Er zijn tot dat moment nog slechts diensten gesteld vanuit het depot.  
 
Op  worden geen diensten meer gesteld van uit het locomotiefdepot. Er zijn tot dat moment nog slechts diensten gesteld vanuit het depot.  
  
−
In het depot zijn tussen  en 1958 de volgende series stoomlocomotieven in het depot gehuisvest:
 
  
 +
''Mutaties''
 +
 +
 +
Op  arriveert de 1912 vanuit het depot  in Arnhem.
 +
 +
Op 1 juni 1935 arriveert de 3705 vanuit het depot Utrecht in Arnhem. Op  1935 arriveert de 3711 vanuit het depot  in Arnhem.
 +
 +
 +
In juni 1946 komen  locomotieven van de serie 5000 in het depot.
 +
 +
Op 1947 gaat de 1912 naar de Centrale Werkplaats van Tilburg, waar de locomotief op  1947 wordt afgevoerd voor sloop.
 +
 +
Op 17 februari 1951 gaat de 8507 naar de Centrale Werkplaats van Tilburg, waar de locomotief op 23 maart 1951 wordt afgevoerd voor sloop. Op 19 oktober 1951 arriveert de 8505 vanuit het depot Utrecht in Arnhem.
 +
 +
Rond 14 maart 1952 gaat de 8505 naar de Centrale Werkplaats van Tilburg, waar de locomotief klaar wordt gemaakt voor verscheping naar Spanje. Op  1953 arriveert de 4012 vanuit het depot  in Arnhem. De locomotief wordt bestempeld als warme reserve.
 +
 +
Op  1958 verhuist de 1794 naar Feijenoord, waar het ook de functie van verwarmingslocomotief vervuld.
 +
 +
 +
In het depot zijn tussen 1 en 1956 de volgende series stoomlocomotieven gehuisvest:
 +
 +
* 900;
 +
* 1700;
 +
* 1900;
 +
* 2100;
 +
* 3100;
 
* 3700;
 
* 3700;
 +
* 5000;
 +
* 5900;
 
* 6200;
 
* 6200;
−
* 8100
+
* 8100;
 +
* 8500
  
  
Regel 60: Regel 130:
  
  
−
Vanaf 6 april 2017 rijdt Abellio vanuit Düsseldorf door naar Arnhem.
+
 
 +
Met ingang van de [[dienstregeling 1996/1997]] gaat een proefbedrijf van start met de nieuwe treinstellen [[DM'90]]. Twee gekoppelde treinstellen rijden twee slagen in de spits tussen Doetinchem en Arnhem. Het plan was om de inzet te verhogen en door te trekken naar Winterswijk per  . Zo ver kwam het echter niet, omdat per 7 juni 1996 een inzetverbod wordt afgekondigd voor de treinstellen na diverse problemen met de infrastructuur. Dit wordt veroorzaakt door de slechte detectie van het materieel.
 +
 
 +
In de [[dienstregeling 1998/1999]] gaat de exploitatie van de treindienst tussen Winterswijk en Doetinchem over naar [[Syntus]]. In Doetinchem moet overgestapt worden op de andere vervoerder voor de verdere reis. Met ingang van de [[dienstregeling 2001/2002]] is het mogelijk om voor de reizigers weer doorgaand naar Arnhem te reizen als Syntus ook het treinverkeer tussen Doetinchem en Arnhem overneemt van de NS.
 +
 
 +
 
 +
Vanaf 6 april 2017 rijdt [[Abellio]] vanuit Düsseldorf door naar Arnhem als RE19. Per 1 februari 2022 neemt VIAS de treindienst over als gevolg het ontbinden van de concessie door het Verkehrsverbund Rhein Ruhr.
  
  
 
== '''Stoppende treinen''' ==
 
== '''Stoppende treinen''' ==
  
−
In de huidige [[Dienstregeling 2019|dienstregeling (2019)]] stoppen de volgende treinseries te Arnhem:
+
In de huidige [[Dienstregeling 2025|dienstregeling (2025)]] stoppen de volgende treinseries te Arnhem:
  
 
{| class="wikitable" style="width:55em;"
 
{| class="wikitable" style="width:55em;"
Regel 73: Regel 149:
 
! Materieel  
 
! Materieel  
 
|-
 
|-
−
| '''100'''
+
| '''120'''
−
| Basel SBB
 
 
| [[Amsterdam Centraal]]
 
| [[Amsterdam Centraal]]
−
| [[ICE-3M - InterCityExpress 3Mehrsystemfähig|ICE-3m]]
 
−
|-
 
−
| '''120'''
 
 
| Frankfurt am Main
 
| Frankfurt am Main
−
| Amsterdam Centraal
+
| ICE3-NEO
−
| ICE-3m
 
 
|-
 
|-
 
| '''220'''
 
| '''220'''
−
| Frankfurt am Main
 
 
| Amsterdam Centraal
 
| Amsterdam Centraal
−
| ICE-3m
+
| Frankfurt am Main/Munchen Hbf
 +
| ICE3-NEO
 
|-
 
|-
 
| '''3000'''
 
| '''3000'''
Regel 94: Regel 165:
 
|-
 
|-
 
| '''3100'''
 
| '''3100'''
−
| [[Schiphol]]
+
| [[Den Haag Centraal]]
 
| Nijmegen
 
| Nijmegen
 +
| VIRM
 +
|-
 +
| '''3200'''
 +
| Arnhem Centraal
 +
| [[Rotterdam Centraal]]
 
| VIRM
 
| VIRM
 
|-
 
|-
Regel 101: Regel 177:
 
| [[Zwolle]]
 
| [[Zwolle]]
 
| [[Roosendaal]]
 
| [[Roosendaal]]
−
| [[ICM(m) (InterCity Materieel)|ICMm]]
+
| DDZ
 
|-
 
|-
−
| '''4400'''
+
| '''6600'''
−
| [['s-Hertogenbosch]]
+
| Arnhem Centraal
−
| Arnhem
+
| [[Dordrecht]]
 
| [[FLIRT 3 (NS)|FLIRT]]
 
| [[FLIRT 3 (NS)|FLIRT]]
 
|-
 
|-
 
| '''7500'''
 
| '''7500'''
−
| Arnhem
+
| Arnhem Centraal
 
| [[Ede-Wageningen]]
 
| [[Ede-Wageningen]]
 
| FLIRT
 
| FLIRT
Regel 116: Regel 192:
 
| [[Zutphen]]
 
| [[Zutphen]]
 
| [[Wijchen]]
 
| [[Wijchen]]
−
| FLIRT/[[SGM - Treinstellen type SGM|SGMm]]
+
| FLIRT/SNG
 
|-
 
|-
 
| '''20000'''
 
| '''20000'''
Regel 129: Regel 205:
 
|-
 
|-
 
| '''30700'''
 
| '''30700'''
−
| Arnhem
+
| Arnhem Centraal
 
| [[Doetinchem]]
 
| [[Doetinchem]]
 
| [[GTW (Breng)|D-GTW (Breng)]]
 
| [[GTW (Breng)|D-GTW (Breng)]]
 
|-
 
|-
 
| '''30900'''
 
| '''30900'''
−
| Arnhem
+
| Arnhem Centraal
 
| [[Winterswijk]]
 
| [[Winterswijk]]
 
| [[GTW (Achterhoek)|GTW (Arriva)]]
 
| [[GTW (Achterhoek)|GTW (Arriva)]]
 
|-
 
|-
 
| '''31100'''
 
| '''31100'''
−
| Arnhem
+
| Arnhem Centraal
 
| [[Tiel]]
 
| [[Tiel]]
 
| D-GTW (Arriva)
 
| D-GTW (Arriva)
Regel 145: Regel 221:
 
|}
 
|}
  
 +
== '''Passerende treinen''' ==
 +
 +
In de huidige dienstregeling (2025) stoppen alle treinen in Arnhem.
  
−
== '''Passerende treinen''' ==
 
  
−
In de huidige dienstregeling (2019) stoppen alle treinen in Arnhem.
+
{| class="toccolours" style="font-size:85%; margin-top:1em; margin-bottom:-0.5em; border: 1px solid #aaa; padding: 5px; clear: both; width:100%;"
 +
|
 +
<big><big>'''Bronnen, Referenties en/of Voetnoten'''</big></big>
 +
* '''Een pechvogel in het Nederlands Spoorwegmuseum''' - {{Sc|H. Waldorp}} - ''Maandblad: Op de Rails, 49e Jaargang - oktober 1981 Blz: 323-326''  Uitgave: NVBS ISSN: 0030-3321''
 +
* '''Stoom tussen Apeldoorn en Hattemerbroek (- Zwolle) <small> Dienstuitvoering 1921 - 1955</small>''' - {{Sc|P. Henken}} - ''Maandblad: Railmagazine, 44e Jaargang - november 2022 nummer 399 Blz: 48-55'' Uitgave: Uquilair ISSN: 0926-3489''
 +
* '''Bestemming Spanje <small>NS 8500'en voor de export</small>''' - {{Sc|P. Henken}} - ''Maandblad: Railmagazine, 46e Jaargang - mei 2024 nummer 414 Blz: 62-68'' Uitgave: Uquilair ISSN: 0926-3489''
 +
----
 +
<references></references>
 +
|}
  
  

Huidige versie van 25 jun 2025 om 22:01

Arnhem Centraal is het grootste station van de Gelderse plaats Arnhem. De verkorting is Ah.

Geschiedenis

Vanwege de elektrificatie van het Middennet wordt in 193 de perrontunnel onder de sporen van het eerste naar het tweede perron vervangen door een bredere tunnel. Op het tweede perron wordt een wachtkamer met restauratie gebouwd.


In 1997 wordt aan de westzijde van het station het wisselcomplex volledig vernieuwd. Met de nieuwe opstelling van het complex is het mogelijk om met een hogere snelheid het station binnen te rijden. Ook is het mogelijk om meer treinen gelijktijdig aan te laten komen en een snellere treinopvolging mogelijk te maken. Tegelijkertijd wordt het wisselcomplex in westelijke richting opgeschoven, zodat het mogelijk is om de perrons te kunnen verlengen. Het eerste en tweede perron krijgen ieder een lengte van 435 meter. Het derde perron krijgt een perron van 280 meter lengte en wordt tevens verbreed voor de sporen 8 en 9. Spoor 9 komt hierbij te vervallen en daarmee wordt spoor 10 een perronspoor. Dit spoor wordt pas in 1997 aangesloten op het wisselcomplex. Tot die tijd wordt het spoor gebruikt voor treinen in de richting van . Met de langere perrons is het mogelijk om op andere sporen dan spoor 6 te gebruiken voor langere treinen. Het derde perron wordt beter bereikbaar gemaakt. De toegang tot het opstelterrein Arnhem Berg wordt eveneens aangepast. Het toeleidende spoor komt ter hoogte van het tractiegebouw te liggen. De opstelsporen die tussen sporen liggen in de richting van Elst en Oosterbeek, worden omgebouwd tot doorgaande sporen in de richting van Oosterbeek. Ook het opstelterrein Arnhem Berg wordt opnieuw aangelegd en ingericht. Een van de sporen zal voorzien gaan worden van een reinigingsperron. Aan het eind van 1998 moet het hele project zijn afgerond.


Tussen 25 juli 2010 en 23 augustus 2010 zijn er omvangrijke werkzaamheden aan de westzijde van het station. Het station is vanuit de richting Nijmegen en Ede niet bereikbaar. In deze periode wordt een dive-under ter hoogte van het opstelterrein Arnhem Berg aangelegd, zodat treinen uit Nijmegen kruisingsvrij het station van Arnhem binnen kunnen rijden ten opzichte van de treinen van en naar Ede. Daarnaast is de gehele wisselstraat aan deze situatie aangepast. Het vierde perron . De bruggen over de sporen van het emplacement zijn vervangen, omdat deze niet breed genoeg zijn voor de nieuwe sporensituatie. Het perron van de sporen 3 en 4 is in deze periode volledig vernieuwd en voorzien van nieuwe perronkappen.


Tegelijk met het openen van het nieuwe station, wordt de naam Arnhem op 19 november 2015 gewijzigd in Arnhem Centraal. De wijziging wordt gefaseerd doorgevoerd om kosten te besparen. Sinds het wijzigingsblad van 12 juni 2016 heet het station in de InfoPlus-reisvoorzieningsketen Arnhem Centraal.

In december 2020 beginnen er werkzaamheden om het nieuwe middenspoor 5 aan te leggen. Door middel van een wissel zal het aangesloten worden op spoor 4. Spoor 5 kan gebruikt worden voor vertrekkende treinen in de richting van Elst en Ede. Tussen 13 maart en 4 april 2021 zijn er werkzaamheden uitgevoerd aan de sporen 3 en 4. Spoor 4 is opgedeeld in twee fasen om meer ruimte te krijgen om treinen af te handelen. Als scheiding tussen de twee fasen is een wisselverbinding aangelegd met het nieuwe middenspoor 5. Het perron is aan de oostzijde verbreed. In het lange weekend van 12 tot en met 16 augustus 2021 komt de nieuwe sporensituatie in de beveiliging.


Voor de beveiliging beschikte het station over in totaal seinhuizen.

  • Post T


In 1902 worden de seinen aan de zijde van Velperpoort van de NRS vervangen door seinen van de SS (Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen). Seinhuis G wordt hierbij vervangen door een nieuw seinhuis.

Op 12 september 1954 wordt de NX-beveiliging in dienst gesteld. Hiervoor was er aan de westzijde van het station een nieuw seinhuis gebouwd. Op 8 november 1981 wordt de NX-beveiliging overgebracht maar het nieuwe nieuwe verkeersleidingsgebouw aan de oostzijde van het station en maakt sedert dien onderdeel uit van de CVL (Centrale VerkeersLeiding) post Arnhem. Eind 1997 wordt het station voorzien van het beveiligingssysteem EBS. In augustus 2021 wordt het gehele EBS vervangen door het nieuwe iVPI van Alstom. De iVPI is voorbereid op de installatie en gebruik van ERTMS (European Rail Traffic Management System).


Eerste station

In 1843 begonnen met de bouw. Geopend op 14 mei 1845. In 1870 gesloopt


Tweede station

Door de ingebruikname van de spoorlijn naar Zutphen, was een groter stationsgebouw nodig. Deze is in 1867 geopend. Het gebouw is ontworpen door architect A.W. van Erkel. Het bestaat uit een middendeel met twee verdiepingen. Aan weerszijden zijn twee vleugels.

Tijdens operation Market Garden in september 1944 werd het gebouw nauwelijks beschadigd. Tijdens de bevrijding van de stad in april 1945 werd het stationsgebouw nagenoeg verwoest.


Derde station

Het verwoeste stationsgebouw bood de mogelijkheid om aanpassingen te doen aan het stationsplein. Er werd ook een nieuw stationsgebouw gebouwd. Het station werd ontworpen door Ir. H.G.J. Schelling. Het skelet is van gewapend beton dat overal zichtbaar is. De stationshal heeft een oppervlakte van 620 m2. De bouw begon hiervan in 1952. Er komt bij dit station een derde perron. Op dit perron is een gebouw neergezet voor controle van paspoorten en door de douane van D-treinen. Dit perron wordt in 1953 in gebruik genomen. Met het in gebruik nemen van dit perron is het mogelijk om in Arnhem te wisselen van locomotief tussen de NS en DB. De twee andere perrons worden voorzien van een restauratie. Aan de Sonsbeekszijde van het station verrijst een entreegebouw. Dit gebouw heeft drie loketten en een zeshoekige glazen hal. Door middel van een voetbrug zijn de drie perrons te bereiken. De voetbrug is opgetrokken uit staal en glas. Op 8 mei 1954 werd het voorgebouw van het station en het entreegebouw aan de Sonsbeekzijde officieel geopend. De volgende dag worden beide gebouwen in gebruik genomen.


In 2006 werd begonnen met de sloop van het gebouw, dat in augustus 2007 klaar was.


Vierde station

Voor de transformatie van het station naar OV-terminal en de mogelijke aanleg van de HSL-Oost, zorgde er voor dat er een nieuw stations gebouw moest komen. Dit werd ontworpen door architect Ben van Berkel. De eerste tekeningen werden al in 1997 gemaakt. Het te bouwen station bleek echter zo complex, dat het plan voor het nieuwe station bijna tot twee keer toe werd geschrapt. Hierdoor waren de kosten 25 miljoen euro hoger dan begroot en duurde de bouw maar liefst 5 jaar langer dan gepland. In 2002 is het nieuwe busstation gereed gekomen. In 2006 wordt begonnen met de bouw van een tijdelijk station. De bouw van de stationstunnel begint in 2008, samen met een nieuwe brug over de sporen aan de Sonsbeekzijde. In 2010 wordt begonnen met de bouw van de perrons, welke in 2012 werden opgeleverd. Op 15 mei 2012 wordt een overeenkomst ondertekend tussen ProRail en de aannemers Ballast Nedam/BAM voor de bouw van de stationshal. In 2013 wordt begonnen met de bouw van de stationshal, nadat een scheepsbouwer gevonden was, die bereid was om het stalen frame binnen het budget te bouwen. Het frame bestaat uit 150 dubbelgekromde puzzelstukken die aan elkaar zijn gelast tot een dragende constructie op beton. De perrons zijn in dezelfde tijd voorzien van nieuwe perronkappen, diverse wijzigingen aan de sporenlay-out. Op 28 oktober 2015 kunnen reizigers voor het eerst gebruik maken van de nieuwe terminal. Op 19 november 2015 is de stationsterminal geopend. Het dak hiervan is geïnspireerd op het glooiende landschap in de omgeving.


Laad- en losplaats

Locomotievendepot

Station Arnhem kende een locomotievenloods.

Op 1948 komen de stoomlocomotieven 1010, 1326 en 1604, die bedoeld zijn voor een spoorwegmuseum, in het depot terecht voor onderdak. Zij zijn afkomstig uit Almelo. Op 1953 wordt door de directie van de NS toestemming gegeven om de locomotieven te herstellen.

Op 19 november 1956 wordt het depot opgeheven.

In wordt de locomotievenloods gesloopt.


Locomlopen

Met de zomerdienst van 1927 is een locomotief van de serie 900 te zien tussen Zwolle en Apeldoorn met trein 540.

Ingaande de winterdienstregeling van 1930 zijn er geen locomotieven meer te zien van het depot tussen Zwolle en Apeldoorn.

In de zomerdienst van 1935 zijn locomotieven van de serie 3200 opgenomen in de C-groep.

In 1941 zijn drie locomotieven van de serie 8100 opgenomen in omloopgroep F. Een van de diensten in deze groep is het rijden als losse locomotief naar Arnhem Goederen. Na het ophalen van goederenwagens wordt er naar Ede-Wageningen gereden. Hier wordt gerangeerd en konvooien samengesteld voor Ede en Lunteren. Na het bedienen van Lunteren wordt er als losse locomotief terug naar Arnhem gereden. Per 6 oktober 1941 rijden locomotieven van de serie 1900 de treinen tussen Arnhem en Zwolle via Dieren en Apeldoorn. De reizigersdienst tussen Apeldoorn en Hattem wordt tussen februari en april 1946 verzorgt door locomotieven van de serie 5900. Per 6 mei 1946 zijn in de B-omloop locomotieven ingedeeld van de series 1700 en 1900. Zij rijden in deze omloop onder andere de goederentreinen tussen Apeldoorn en Heerde, inclusief de facultatieve bedieningen van Vaassen en Heerde. Per 3 juni 1946 rijdt een locomotief van de serie 5000 de treinen 3517/3518 tussen Arnhem en Zwolle.

Op 20 mei 1951 wordt er op papier een locomotief van de serie 8500 ingedeeld in de -omloop. Deze locomotief rijdt onder andere konvooien naar Arnhem Goederen. De diensten in deze omloop worden echter tot 18 oktober 1951 verzorgd door een locomotief van de serie . Vanaf 19 oktober 1951 rijdt de 8505 daadwerkelijk deze diensten, terwijl de winterdienst van 7 oktober 1951 geen inzet meer liet zien voor een locomotief van de serie 8500.

Op worden geen diensten meer gesteld van uit het locomotiefdepot. Er zijn tot dat moment nog slechts diensten gesteld vanuit het depot.


Mutaties


Op arriveert de 1912 vanuit het depot in Arnhem.

Op 1 juni 1935 arriveert de 3705 vanuit het depot Utrecht in Arnhem. Op 1935 arriveert de 3711 vanuit het depot in Arnhem.


In juni 1946 komen locomotieven van de serie 5000 in het depot.

Op 1947 gaat de 1912 naar de Centrale Werkplaats van Tilburg, waar de locomotief op 1947 wordt afgevoerd voor sloop.

Op 17 februari 1951 gaat de 8507 naar de Centrale Werkplaats van Tilburg, waar de locomotief op 23 maart 1951 wordt afgevoerd voor sloop. Op 19 oktober 1951 arriveert de 8505 vanuit het depot Utrecht in Arnhem.

Rond 14 maart 1952 gaat de 8505 naar de Centrale Werkplaats van Tilburg, waar de locomotief klaar wordt gemaakt voor verscheping naar Spanje. Op 1953 arriveert de 4012 vanuit het depot in Arnhem. De locomotief wordt bestempeld als warme reserve.

Op 1958 verhuist de 1794 naar Feijenoord, waar het ook de functie van verwarmingslocomotief vervuld.


In het depot zijn tussen 1 en 1956 de volgende series stoomlocomotieven gehuisvest:

  • 900;
  • 1700;
  • 1900;
  • 2100;
  • 3100;
  • 3700;
  • 5000;
  • 5900;
  • 6200;
  • 8100;
  • 8500


Spoorlijnen

Het station is gelegen aan de Rhijnspoorlijn, Staatslijn A (Arnhem - Leeuwarden) en de Spoorlijn Nijmegen - Arnhem.


Dienstregeling

Met ingang van de dienstregeling 1996/1997 gaat een proefbedrijf van start met de nieuwe treinstellen DM'90. Twee gekoppelde treinstellen rijden twee slagen in de spits tussen Doetinchem en Arnhem. Het plan was om de inzet te verhogen en door te trekken naar Winterswijk per . Zo ver kwam het echter niet, omdat per 7 juni 1996 een inzetverbod wordt afgekondigd voor de treinstellen na diverse problemen met de infrastructuur. Dit wordt veroorzaakt door de slechte detectie van het materieel.

In de dienstregeling 1998/1999 gaat de exploitatie van de treindienst tussen Winterswijk en Doetinchem over naar Syntus. In Doetinchem moet overgestapt worden op de andere vervoerder voor de verdere reis. Met ingang van de dienstregeling 2001/2002 is het mogelijk om voor de reizigers weer doorgaand naar Arnhem te reizen als Syntus ook het treinverkeer tussen Doetinchem en Arnhem overneemt van de NS.


Vanaf 6 april 2017 rijdt Abellio vanuit Düsseldorf door naar Arnhem als RE19. Per 1 februari 2022 neemt VIAS de treindienst over als gevolg het ontbinden van de concessie door het Verkehrsverbund Rhein Ruhr.


Stoppende treinen

In de huidige dienstregeling (2025) stoppen de volgende treinseries te Arnhem:

Treinserienummer Beginpunt Eindpunt Materieel
120 Amsterdam Centraal Frankfurt am Main ICE3-NEO
220 Amsterdam Centraal Frankfurt am Main/Munchen Hbf ICE3-NEO
3000 Den Helder Nijmegen VIRM
3100 Den Haag Centraal Nijmegen VIRM
3200 Arnhem Centraal Rotterdam Centraal VIRM
3600 Zwolle Roosendaal DDZ
6600 Arnhem Centraal Dordrecht FLIRT
7500 Arnhem Centraal Ede-Wageningen FLIRT
7600 Zutphen Wijchen FLIRT/SNG
20000 Arnhem Centraal Düsseldorf Flirt (Abellio)
23400 Utrecht Centraal Nijmegen VIRM
30700 Arnhem Centraal Doetinchem D-GTW (Breng)
30900 Arnhem Centraal Winterswijk GTW (Arriva)
31100 Arnhem Centraal Tiel D-GTW (Arriva)

Passerende treinen

In de huidige dienstregeling (2025) stoppen alle treinen in Arnhem.


Bronnen, Referenties en/of Voetnoten

  • Een pechvogel in het Nederlands Spoorwegmuseum - H. Waldorp - Maandblad: Op de Rails, 49e Jaargang - oktober 1981 Blz: 323-326 Uitgave: NVBS ISSN: 0030-3321
  • Stoom tussen Apeldoorn en Hattemerbroek (- Zwolle) Dienstuitvoering 1921 - 1955 - P. Henken - Maandblad: Railmagazine, 44e Jaargang - november 2022 nummer 399 Blz: 48-55 Uitgave: Uquilair ISSN: 0926-3489
  • Bestemming Spanje NS 8500'en voor de export - P. Henken - Maandblad: Railmagazine, 46e Jaargang - mei 2024 nummer 414 Blz: 62-68 Uitgave: Uquilair ISSN: 0926-3489


Spoorwegstations aan spoorlijn Arnhem - Leeuwarden (Cursief: toekomstig station en/of voormalig station))

0,0: Arnhem Centraal · 0,5: Arnhem Velperpoort · 1,2: Arnhem Presikhaaf · 1,3: Plattenburg · 3,2: Café Unie · 3,9: Hotel Naeff · 4,2: Velp · 7,0: Wordt-Rheden · 8,0: Rheden · 9,4: De Steeg-Rheden · 10,0: Hotel Den Engel · 10,4: Diepesteeg · 10,9: Holleweg · 12,2: Klein Avegoor · 12,6: Ellecom · 13,0: Villa Hofstetten · 14,3: Dieren · 16,2: Spankeren · 18,4: Leuvenheim · 20,3: Brummen · 21,4: Weg naar Voorst · 23,1: Het Vosje · 24,4: Voorstonden · 26,6: Hoven · 27,5: Zutphen · 29,1: Nieuwstad · 31,3: Hungerink-Mettray · 35,3: Gorssel · 36,2: Epse · 40,0: Colmschate · 40,9: Snippeling · 43,5: Deventer · 44,1: Boksbergerweg · 45,6: De Platvoet · 47,6: Rande · 48,3: Diepenveen West · 50,6: Puinweg · 41,4: Hoenlo · 53,1: Olst · 55,5: Beltenweg · 56,2: Duurschestraat · 58,1: De Boerhaar · 59,0: Bovendorp · 59,6: Wijhe · 62,8: Wijnvoorden · 64,0: Herxen · 65,5: Windesheim · 68,0: Herculo · 71,4: Ittersum · 73,5: Zwolle · 81,5: Berkum · 88,0: Dedemsvaart · 95,5: Staphorst · 100,7: Meppel · 106,3: Nijeveen · 114,5: Steenwijk · 120,0: Willemsoord · 122,5: Peperga · 127,0: Wolvega · 134,6: Oudeschoot · 134,6: Heerenveen IJsstadion · 137,1: Heerenveen · 143,7: Stobbegat · 148,8: Akkrum · 153,7: Grou-Jirnsum · 158,1: Idaard-Roordahuizum · 159,9: Wirdum · 166,2: Leeuwarden

Spoorwegstations aan de Rhijnspoorlijn (Cursief: toekomstig station en/of voormalig station)

-4,4: Amsterdam Centraal · -0.5: Amsterdam Muiderpoort · 0,0: Amsterdam Weesperpoort · 1,5: Amsterdam Amstel · 4,4: Duivendrecht · 5,6: Amsterdam Arena (stadionhalte) · 5,9: Amsterdam Bijlmer-Arena · 7,6: Amsterdam Holendrecht · 10,1: Abcoude · 16,3: Vreeland · 18,9: Nieuwersluis-Loenen · 22,8: Breukelen · 27,8: Maarssen · 33,0: Utrecht Zuilen · 34,9: Utrecht Centraal · 37: Jeremiebrug · 37: Utrecht Vaartsche Rijn · 37,4: Houtenschepad · 38,7: Meerveldscheweg · 40,5: Vechten · 42,1: Bunnik · 46,940: Driebergen-Zeist · 50,2: Driebergen-Austerlitz · 52,1: Maarn goederen · 52,873: Maarn 1e station · 54,1: Maarn 2e station · 56,556: Maarsbergen · · 62,7: Heuvelsche Steeg · 68,366: Veenendaal-De Klomp · 75,352: Ede-Wageningen · 80: Buunderkamp · 83,894: Wolfheze · 87,6: Oosterbeek · 91,9: Arnhem Centraal · 93,7: Arnhem Velperpoort · 95,9: Fort Westervoort · 96,9: Oostzijde Brug · 98,0: Westervoort · 101,3: Duiven · 102,8: Groessen · 105,9: Zevenaar · NL: km 111,030 / D: Km 72,513 = Rijksgrens · 110,1: Babberich✶ · 114,2: Elten✶ · NL: km 116,836 / D: Km 66,807 = Rijksgrens✶ ·
✶ Periode tussen 1949 en 1963

Spoorwegstations aan de Spoorlijn Nijmegen - Arnhem (Cursief: voormalig of gepland station)

0,0: Arnhem Centraal · 1,7: Oosterbeek Laag · 3,0: Rijnbrug · 4,5: Arnhem Zuid · 5,8: Laarstraat · 7,0: De Wetering · 7,8: Arnhemschestraat · 8,7: Elst · 11,0: Reet · 11,9: Ressen-Bemmel · 14,6: Nijmegen Lent · 17,0: Nijmegen

Overgenomen van "https://railwiki.nl//index.php?title=Arnhem_Centraal&oldid=36197"