Spoorlijn 40 (Luik - Maastricht)
De spoorlijn tussen het Belgische Luik en Maastricht heeft een lengte van 28,8 kilometer.
Inhoud
Geschiedenis
In 1851 wordt door de Chemin de Fer de Namur à Liège een kopstation gebouwd in de Luikse wijk Longdoz. Dit is het eindstation van de spoorlijn uit Namen. Dit station is op 26 oktober 1851 geopend. De tweede Belgische spoorlijn die in Maastricht eindigt, is de door de Compagnie du Chemin de fer de Liège à Maestricht et ses extensions (L.M.) aangelegde spoorlijn van Liège-Longdoz naar Maastricht. Het station wordt vanaf 1861 gebruikt als beginpunt van de spoorlijn naar Maastricht. Treinen kunnen te Liège-Longdoz kop maken om verder richting bijvoorbeeld Liège-Guillemins te kunnen rijden. Dit gaat vanuit Liège-Longdoz via spoorlijn 40A naar de kruising ten noorden van Kinkempois. Deze kruising omvat de spoorlijnen 37, 40A en 125 met diverse verbindingsbogen. In Maastricht is er aansluiting op de spoorlijn Aken - Maastricht. De Belgische regering geeft hiervoor op 185 een concessie. Aan Nederlandse zijde wordt deze concessie in 1856 vergeven.
De exploitatie blijft tot 31 december 1898 in handen van de Compagnie du Chemin de fer de Liège à Maestricht et ses extensions. Per 1 januari 1899 wordt de exploitatie op Nederlands grondgebied overgenomen door de SS.
Vanaf 1917 is rechtstreeks treinverkeer mogelijk tussen Maastricht en Liège-Guillemins door de ingebruikname van een verbindingsbaan tussen de station Cornillon en Vennes. Deze verbindingsbaan is bekend als spoorlijn 40/2.
In 1956 wordt de verbindingsbaan tussen Cornillon en Longdoz gesloten en opgebroken.
Aanleg
De aanleg van de spoorlijn begint op 10 april 1860
Beveiliging
Opening & ingebruikname
Op 10 november 1861 wordt de spoorlijn geopend.
Wijzigingen
- Op last van de Duitse bezetter wordt een verbindingsbaan aangelegd tussen de haltes Liège-Cornillon en Liège-Vennes. Deze verbindingsbaan wordt door de tunnel van Froidmont geleid. Op 1917 wordt deze verbindingsbaan geopend.
- In 1956 wordt de boog (spoorlijn 40/2) vanuit Cornillon naar Longdoz gesloten.
- In september 1985 is het mogelijk om elektrisch te rijden tussen Maastricht en Luik. De bovenleiding is voorzien van de Belgische spanning van 3.000 volt.
Stations
In deze lijst zijn slechts de stations opgenomen die op Nederlands grondgebied liggen.
Eijsden
De stopplaats ligt op kilometer punt 19,8.
Maarland
De stopplaats lag op kilometer punt 22,3.
Gronsveld
De stopplaats lag op kilometer punt 19,8.
Heer
De stopplaats lag op kilometer punt 19,8.
Maastricht Randwijck
Het station ligt op kilometer punt 27,2.
Maastricht
Het station ligt op kilometer punt 28,8.
Aansluitingen
Dienstregeling
Op 24 november 1861 rijden de eerste treinen volgens de dienstregeling over de spoorlijn.
Na opening van de verbindingsboog tussen de haltes Cornilon en Vennes in 1917, gaan er een aantal treinen doorrijden naar Guillemins in plaats van Longdoz.
Vanaf 15 mei 1938 is er een rechtstreekse verbinding tussen Maastricht en Parijs. De reisduur bedraagt ongeveer 4,5 uur. Rond 8.00 vertrekt een treinstel van het type TAR uit Maastricht, dat om 12.05 in Parijs is. Rond 20.00 vertrekt de trein uit Parijs, met een aankomst om 0.55 in Maastricht. Een half jaar later komt deze trein te vervallen en wordt overgenomen door een stoomtrein. In de Tweede Wereldoorlog komt de mogelijkheid om naar Parijs te reizen te vervallen en keert niet weer terug.
Na de bevrijding in september 1944 van Limburg wordt de exploitatie op de spoorlijn tussen Luik en Maastricht tot aan Susteren verzorgd door het USATC. Dit zijn treinen voor de bevoorrading van het front. De spoorlijn wordt alleen in noordelijke richting bereden. Na het lossen van de trein, wordt er doorgereden naar Sittard. Vanaf hier kan er naar Heerlen worden gereden en via Valkenburg terug naar Maastricht. Een andere optie is om via Roermond naar Rheydt te gaan en via Duitsland en Heerlen terug naar Maastricht.
Per 4 oktober 1954 rijden de nieuwe dieseltreinen tussen Maastricht en Luik. Deze rijden eens per twee uur. In de spits wordt een uursdienst aangeboden. Daarnaast rijden er treinen tussen Maastricht en Eijsden. Na de sluiting van de verbindingsbaan naar Longdoz gaan alle treinen vanuit Maastricht naar het station van Guillemins rijden.
In de dienstregeling 1975/1976 gaat er ieder uur een stoptrein rijden tussen Maastricht en Liège-Guillemins. Per dag rijden er 17 treinen. Hiervoor worden de motorwagens DE1 ingezet.
Vanaf 29 september 1985 worden elektrische treinstellen van de series MS80, MS82 en MS83 gebruikt om de dienstregeling te rijden. De treinstellen rijden vanuit Knokke naar Liège-Guillemins en rijden daarvandaan naar Maastricht. Vanaf 1987 stoppen de treinen naar Luik ook te Maastricht Randwijck.
Met het ingaan van de dienstregeling 1998/1999 rijden er alleen stoptreinen tussen Maastricht en Liège-Guillemins. Het doortrekken van deze treinen naar de Belgische kust komt te vervallen. Naast de stoptreinen rijden er per dag 7 sneltreinen tussen Maastricht en Liège-Guillemins.
Met het begin van de dienstregeling 2000/2001 komen de sneltreinen tussen Maastricht en Liège-Guillemins te vervallen.
In december 2006 gaat iedere twee uur de Maastricht Brussel Express rijden. Deze worden getrokken door een locomotief van de Reeks 13 met een aantal I11-rijtuigen van de NMBS. Het andere uur wordt er met een stoptrein gereden. In 2011 komt er een einde aan de Maastricht - Brussel Express vanwege tegenvallende reizigersaantallen. Daarnaast kwam iets meer dan de helft van de treinen aan in Maastricht.
Vanaf 28 augustus 2023 rijdt de sneltrein tussen Herzogenrath en Maastricht Randwijck weer het volledige traject. Het ene half uur wordt er tot Herzogenrath gereden en het andere half uur naar Aken. Vanaf 30 juni 2024 gaat de Drielandentrein rijden tussen Aken en Luik via Maastricht.
Ongevallen
- Op 29 mei 1945 vindt ter hoogte van Gronsveld een aanrijding plaats tussen twee Amerikaanse treinen van het USATC. Trein 685 uit Kerkrade Rolduc komt volgens dienstregeling binnen op spoor 52 in Maastricht. Er wordt echter gedacht dat dit trein USA 948218 uit Eijsden is. Zonder een controle hierop wordt de weg vrij gegeven voor trein USA 948248. Deze vertrekt met stoomlocomotief S160 2794 uit Eijsden en botst ter hoogte van Gronsveld achterop trein USA 948218. Uit Maastricht vertrekt rond dat tijdstip trein 1776 in de richting van Eijsden met 64 wagons met reizigers. Trein 1776 botst op de wrakstukken van de eerder op elkaar gebotste twee treinen. Er zijn bij deze aanrijding 1 dode en 44 gewonden gevallen.
- Als gevolg van hevige regenbuien die op 13 juli 2021 zijn begonnen en drie dagen hebben aangehouden, is een deel van de spoorlijn overstroomd. De dienstregeling is vanaf 15 juli 2021 gestaakt nadat het riviertje de Berwinne nabij Moelingen buiten haar oevers trad. De Berwinne ligt op de grens ten zuiden van Eijsden. Op 19 juli 2021 had ProRail de werkzaamheden aan de spoorlijn afgerond. Door het Belgische Infrabel zijn de werkzaamheden op 21 juli 2021 afgerond. Lineas rijdt vanaf dat moment weer goederentreinen via de grensovergang. De reizigerstreinen van de NMBS tussen Maastricht en Luik worden op 24 juli 2021 hervat.
| Spoorwegstations aan het Nederlandse gedeelte van de Belgische Spoorlijn 40 (Luik - Maastricht) (Cursief: voormalig station) |
|---|
|
19,8: Eijsden · 22,3: Maarland · 24,1: Gronsveld · 27,1: Heer · 27,2: Maastricht Randwijck 28,8: Maastricht |
|
Bronnen, Referenties en/of Voetnoten
|
