Kijfhoek

Ter vervanging van diverse rangeerstations in de omgeving van Rotterdam, wordt besloten om ter hoogte van Heerjansdam een nieuw rangeerterrein aan te leggen. Het rangeerstation krijgt de naam Kijfhoek, naar de voormalige ambachtsheerlijkheid en het huidige buurtschap Kijfhoek. De verkorting van dit rangeerterrein is Kfh.

Geschiedenis

In het voorjaar van 1971 verleend de regering haar goedkeuring tot het aanleggen van een emplacement van 10 sporen tussen Barendrecht en Zwijndrecht in de buurt van Heerjansdam. Dit emplacement komt te liggen op het noordelijke deel van het terrein dat in 19 is gereedgemaakt voor de aanleg van een rangeerstation. Op 30 september 1973 wordt het nieuwe emplacement in dienst gesteld. Tegelijkertijd met de aanleg van deze tien sporen zal ook het spoor tussen de Havenspoorlijn en Barendrecht worden verdubbeld. Er zal bij Oud Zwijndrecht een dubbelsporige aansluiting komen tussen de Havenspoorlijn en de spoorlijn naar Dordrecht. Van de zes vertreksporen aan de zuidzijde van het terrein, zullen er een aantal voorzien worden van bovenleiding. De vier aankomstsporen zullen allemaal voorzien worden van bovenleiding. Op 18 april 1979 wordt begonnen met het heuvelen van goederenwagons. Het testen van het heuvelen heeft een looptijd van 9 maanden en zal eindigen in februari 1980. Voor het wegleren van machinisten wordt gebruik gemaakt van het afgevoerde rijtuig B 29-40 132. In de zomer van 1979 is het rijtuig niet meer nodig. Op 15 januari 1980 is de hinderwetvergunning afgegeven voor het rangeerstation. Op 21 mei 1980 is het rangeerterrein officieel geopend door staatssecretaris Smit-Kroes.

In 199 wordt het rangeerterrein gemoderniseerd. Er komt een tweede heuvelspoor en het aantal sporenbundels wordt vergroot tot 6. Er zijn thans 43 verdeelsporen, 14 aankomstsporen en 12 opstelsporen. De verdeelsporen worden voorzien van een systeem om wagons tegen elkaar aan te drukken na het aflopen van de heuvel. Hiermee stijgt de capaciteit om 4.000 goederenwagons te kunnen heuvelen.

In het weekeinde van 23 en 24 juli 1994 is het eerste spoor in de richting Dordrecht op de fly-over in Dordrecht in gebruik genomen. Het tweede spoor van de fly-over richting Rotterdam is in het weekeinde van 27 en 28 augustus 1994 in gebruik genomen. Het derde spoor in de richting van Dordrecht is op 199 in gebruik genomen. Het vierde spoor dat in de richting van Rotterdam gaat, blijft gelijkvloers.

Per 15 december 2019 huurt Lineas 4 verdeelsporen. Hiermee vergroot het de capaciteit voor de wagenladingtreinen naar de havens.

Op 20 mei 2021 maakt ProRail bekend dat Siemens Mobility de aanleg mag verzorgen van een nieuw heuvelsysteem voor een bedrag van 110 miljoen euro. De vervanging begint in 2023. Dit nieuwe systeem, Trackguard Cargo MSR32, moet aan het eind van 2024 in gebruik worden genomen. Het systeem stuurt de railremmen en wissels aan en controleert de snelheid van de wagons die de heuvel afrollen. Tijdens de werkzaamheden zullen drie van de zes sporenbundels van de heuvelsporen buiten dienst gaan. De werkzaamheden gaan op 24 juni 2023 van start en duren tot december 2023. Op 15 september 2023 ontstaat er een grote storing in het heuvelproces als gevolg van wateroverlast tijdens de verbouwing. DB Cargo verdeeld vanaf dat moment de wagons met een locomotief van de serie 6400 naar het juiste spoor. In april 2024 kan het heuvelproces weer worden opgestart. Er gaat dan een proefperiode in van 7 weken om de installatie te testen. Tegelijkertijd begint de aannemer Dura Vermeer met de ombouw van de andere bundels met sporen, waardoor de capaciteit in de maanden mei en juni 2024 flink verlaagd is. Op 15 juli 2024 komt het nieuwe heuvelsysteem en drie van de zes sporenbundels weer in dienst. In april 2025 moet het nieuwe heuvelsysteem volledig in dienst zijn. Dit lukt uiteindelijk niet. Op 4 juni 2025 is Kijfhoek weer volledig in gebruik. De 43 verdeelsporen van de zes sporenbundels zijn met twee verminderd tot 41 als gevolg van de aanleg van een tweetal calamiteitenwegen. De capaciteit van 41 heuvelsporen is echter niet meer volledig nodig. Diverse vervoerders hebben gevraagd om een aantal sporen los te koppelen van de rangeerheuvel en er gewone opstelsporen met bovenleiding van de maken. Deze sporen zijn dan van beide zijden te bereiken. Dit verzoek van de vervoerders werd niet gehonoreerd door ProRail.

Aanleg

In 1975 wordt begonnen met de aanleg van het rangeerstation.

Beveiliging

In juni 1979 komt de NX-beveiliging deels in dienst. De bediening van Barendrecht - Vork wordt ook in het nieuwe seinhuis ondergebracht. Dit seinhuis heeft een plek gekregen in het Hoofdgebouw Kijfhoek.

Opening & ingebruikname

Op 18 april 1979 worden voor het eerst wagons geheuveld op de nieuwe heuvel. Hierbij werden stap voor stap alle railremmen gecontroleerd. Er wordt gebruik gemaakt van een locomotief van de serie 600. Op 21 mei 1980 wordt het rangeerstation geopend.

Wijzigingen

• In 1999 wordt door Siemens Mobility een nieuw heuvelsysteem geleverd. Bij dit systeem wordt ook een bijdruksysteem geleverd. Dit bijdruksysteem zorgt er voor dat de wagons op een sorteerspoor bij elkaar worden gebracht na het heuvelen.

• In 200 zullen twee viaducten gebouwd gaan worden over het rangeerterrein. De viaducten moeten er voor zorgen dat het treinverkeer van en naar de Betuweroute soepel verloopt zonder conflicten. Het rangeren en heuvelen worden met de komst van de viaducten niet verstoord. Aan de zuidzijde komt een viaduct in de vorm van een vork met een lengte van 800 meter. Op het viaduct komt een aftakking naar de heuvelsporen en opstelsporen. Aan de noordzijde wordt een fly-over gebouwd met een lengte van 700 meter. Deze komt uit naast de heuvelsporen en dient om de vertrekkende treinen richting haven en Betuweroute vrij te laten kruisen. De kosten van beide viaducten bedragen 70 miljoen gulden.

• Tussen 28 mei 2003 en 2 juni 2003 was het rangeerstation gesloten in verband met werkzaamheden. Zo zijn de sporen naar Sophiaspoortunnel naar de Betuweroute aangesloten. Tegelijkertijd werd bij Barendrecht de kruising met de HSL-Zuid aangepakt. Het heuvelsysteem en de verkeersleidingpost werden ook vernieuwd. Een week voorafgaand aan deze werkzaamheden op de verkeersleidingpost zijn de verkeersleidingposten van de Waalhaven en Botlek naar de Kijfhoek overgeplaatst. Vanaf dat moment wordt de hele Havenspoorlijn vanaf de Kijfhoek en Rotterdam IJsselmonde tot aan de Maasvlakte door de verkeersleidingpost Kijfhoek bediend. Door deze werkzaamheden werden de rangeeractiviteiten tijdelijk overgenomen door Lage Zwaluwe, Botlek en Amersfoort.

In oktober 2014 worden wijzigingen uitgevoerd aan de beveiliging bij Kijfhoek. Hiermee komt het ATB eiland alhier te vervallen.

Ongevallen

• Op 14 januari 2014 breekt er brand uit in een wagon, welke beladen is met ethanol. De betreffende ketelwagon was kort daarvoor geheuveld en met kracht op andere ketelwagons gebotst. De oorzaak bleek te liggen dat de wagon te snel van de heuvel afreed. Hierop werd het heuvelproces stilgelegd, zodat er uitgeweken moest worden naar andere rangeerterreinen (Waalhaven Zuid en Botlek). Na onderzoek en uitgevoerde maatregelen kwam het heuvelproces in weer op gang. In augustus 2014 bleek dat sommige wagons toch weer te snel van de heuvel afreden en werd het proces wederom stil gelegd. Op 18 november 2014 werd het heuvelproces opnieuw stilgelegd. De apparatuur werd opnieuw afgesteld en veilighiedsprocedures en -voorschriften werden aangescherpt. In het weekend van 7 en 8 maart 2015 werden de laatste werkzaamheden verricht aan de sorteer- en heuvelinrichting, zodat het heuvelproces op 9 maart 2015 weer in gebruik werd genomen.

Bronnen, Referenties en/of Voetnoten