Rangeerstation Onnen

Om het treinverkeer rondom het hoofdstation van Groningen te ontlasten, worden diverse plannen gerealiseerd om dit mogelijk te maken. Een van de oplossingen is het aanleggen van een rangeerterrein ter hoogte van het dorpje Harendermolen.

Geschiedenis

Na de eeuwwisseling wordt de ruimte rondom het station van Groningen als te krap betiteld. Er zijn diverse plannen om meer ruimte te kunnen realiseren. Een van de plannen is een geheel nieuw station met voldoende ruimte voor goederen en reizigers ten zuiden van de stad. Dit plan wordt echter niet uitgevoerd. In plaats daarvan wordt rond 1925 de spoorweghaven gedempt, zodat er meer ruimte komt voor het locomotievendepot. Nabij de splitsing van de spoorlijnen naar Assen en Kropswolde wordt een nieuw overslagpunt gebouwd voor goederen. Bij het dorpje Harendermolen zal een nieuw rangeerstation met tractieterrein worden gebouwd. De bouw van dit terrein begint in 19 en in 1921 wordt het terrein in gebruik genomen. Het tractieterrein is aan de noordzijde van het rangeerstation gelegen. Het tractieterrein heeft een locomotievenloods en een werkplaats. De werkplaats op 19 december 1974 gesloten. In 1981 worden de gebouwen gesloopt. In april 1983 gaat de eerste schop de grond in voor de nieuwe lijnwerkplaats Onnen. Deze wordt in september 1985 opgeleverd.

Aan de zuidzijde van het emplacement zijn er heuvelsporen en sorteersporen.

Beveiliging

Voor de beveiliging van het rangeerterrein zijn er seinhuizen gebouwd. De aansturing van de seinen en wissel gebeurd via elektronische weg.

Bij de rangeerheuvel staan de posten en V. In 2002 wordt het handeltoestel in heuvelpost V weggehaald.

Aanleg

spoor 4 t/m 9 aankomstsporen, spoor 10 t/m 13 vertreksporen, spoor 16A heuvelspoor, spoor 17A omloopspoor om de heuvel, spoor 1A t/m 9A putsporen/afloopsporen

Opening & ingebruikname

Op 1921 is het rangeerterrein geopend.

Bediening

Ingaande 20 mei 1951 wordt het station aangewezen als groepshoofdstation voor wagenladingvervoer. Vanuit het groepshoofdstation worden alle wagens uit de regio verzameld om naar een van de andere 11 groepshoofdstations te worden vervoerd, zodat de wagens bij hun klanten terecht komen. Het rangeerproces op het groepshoofdstation vond als volgt plaats: Vanuit de regionale stations komen de buurtgoederentreinen aan in het groepshoofdstation aan het eind van de middag en in de loop van de avond. Aan het begin van de avond worden eerst de lokale wagens en vervolgens de wagens van de buurtgoederentreinen geheuveld en gesorteerd. Aan het eind van de avond worden de groepstreinen gereed gemaakt voor vertrek. Sommige groepstreinen worden gecombineerd voor 2 of 3 groepsstations. Tussen 23.30 en 2.00 vertrekken de groepstreinen. De wagens voor de eigen groep worden na 2.00 gesorteerd als begin voor de buurtgoederentreinen van de volgende dag. Tussen 2.00 en 5.30 komen de nieuwe groepstreinen aan op het station. Na aankomst worden zij gerangeerd in nieuwe buurtgoederentreinen voor de regionale stations. Deze vertrekken voor 8.00. De wagens voor de lokale bediening worden in de loop van de ochtend bij de klanten geplaatst.

In de zomer van 1959 komen zes treinen aan in Onnen. Deze zijn afkomstig uit heel het land. De wagens van deze treinen worden na aankomst gesorteerd naar eindbestemming. Deze buurtgoederentreinen worden door diesellocomotieven verder vervoerd. Vanuit Onnen vertrekken per dag 7 treinen in de richting van Zuidbroek.

In de dienstregeling vanaf mei 1994 rijdt van dag tot dag trein 54380 naar Lutterade DSM. Met deze nieuwe trein rijden wagons mee uit Delfzijl en Eemshaven die bestemd zijn voor DSM. Vanaf 1994 gaan ook de wagons met aardgascondensaat uit Roodeschool mee met deze trein.

Vanaf 5 september 2005 vindt de aan- en afvoer plaats via de grensovergang van Nieuweschans. Trein vertrekt om 12.32 uit Onnen en heeft een aankomst om 14.08 in Leer. Vanuit Leer vertrekt om 15.52 trein naar Onnen, met aankomst om 17.08 in Onnen. Vanaf december 2006 wijzigen de tijden. Dit is mogelijk doordat ACTS geen afvaltreinen meer rijdt tussen Groningen en Bremen. Trein vertrekt om 14.32 uit Onnen en is om 16.08 in Leer. Trein vertrekt om 17.52 uit Leer en komt om 19.08 aan in Onnen. Door deze wijzigingen vertrekt trein naar Veendam om 10.34.

Per 11 juni 2023 vindt de aan- en afvoer niet meer plaats via de Kijfhoek. Het treinpaar 61300/61030 komt te vervallen. Dit is noodzakelijk vanwege de verbouwing van het rangeerterrein Kijfhoek. Vanaf 11 juni 2023 wordt Onnen bediend vanuit Wanne-Eickel via de grensovergang Bad Bentheim. Trein 45708 doet er 4,5 uur over om in Onnen aan te komen vanuit Bad Bentheim (vertrek 11.57). Op donderdag is de trein een uur eerder in Onnen. De aankomst is om 16.34. De trein rijdt op maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag. Als trein 45709 wordt er om 18.17 vertrokken naar Bad Bentheim, waar de aankomst is om 22.02. Per december 2024 rijdt de slag 45708/45709 nog maar twee keer in de week en wel op dinsdag en op vrijdag. De trein begint daarnaast in Osnabrück. Het vertrek is om 11.57 uit Bad Bentheim en de aankomst in Onnen is om 15.36. Het vertrek uit Onnen is om 18.47.

Locomotievendepot

Het rangeerterrein kende een eigen depot waar de rangeerlocomotieven waren gehuisvest en hun onderhoud kregen. Het depot wordt op 1925 geopend.

Als gevolg van de economische crisis in de jaren '30, besluit de NS om diverse depots de sluiten. Het locomotievendepot van Onnen sluit op .

Mutaties

In de zomer van 1928 worden locomotieven van de serie 8400 in Onnen gehuisvest. Zij zijn afkomstig uit . De locomotieven die begin oktober 1932 aanwezig zijn, verhuizen naar het depot van . Op 13 juni 1930 arriveert de 705 in het depot van uit Stadskanaal. De locomotief wordt hier tot 24 januari 1931 opgeborgen. Op 24 januari 1931 verhuist de 705 naar het depot van Stadskanaal.

Locomlopen

In het depot zijn tussen 1 en 19 de volgende series stoomlocomotieven in het depot gehuisvest:

• 8400

Sluiting & opbraak

Bronnen, Referenties en/of Voetnoten De C1-tenderlocomotieven van de NS 8401 - 8409 - P. Henken - Maandblad: Op de Rails, 90e jaargang - oktober 2022 Blz: 494-502 Uitgave: NVBS ISSN: 0030-3321 Portret van een 160-jarige - P. Henken - Maandblad: Railmagazine, 46e jaargang - november 2024 nummer 419 Blz: 58-64 Uitgave: Uquilair ISSN: 0926-3489 Groningen Hoofdstation - P. van den Boorn - Maandblad: Op de Rails, 93e jaargang - september 2025 Blz: 470-477 Uitgave: NVBS ISSN: 0030-3321