Spoorlijn Zevenaar - Kleef

Geschiedenis

In 1926 wordt het traject tussen Zevenaar en Welle gesloten en opgebroken. Het traject vanuit Kleve naar Spyck blijft in gebruik. Het spoor naar de veerboot blijft ook in gebruik, nu als aansluitspoor voor een Ölmühle. Deze is gelegen naast de aanlegplaats. Vanwege de opbraak van de spoorlijn, raakt de spoorlijn nauwelijks betrokken bij oorlogshandelingen. In maart 1945 valt de spoorlijn geheel in geallieerde handen. Op 3 april 1945 wordt besloten tot aanleg van een brug over de Rijn. Tussen Elten en Welle is het spoor in 1930 opgebroken. Door de Britten en Canadezen wordt het spoor opnieuw aangelegd. In plaats van het oude tracé richting Zevenaar te volgen, wordt er een boog richting Emmerich aangelegd. Dit spoor wordt op een spoordijk aangelegd, de Engländer Deich. Na opbraak van dit spoor, wordt de dijk niet afgegraven.

Aanleg

De aanleg van de spoorlijn begint in 186.

Bruggen

In de spoorlijn zou een brug worden gebouwd ter overspanning van de Rijn. Dit is echter niet uitgevoerd, zodat er slechts een spoorpont voer over de Rijn. In 194 wordt alsnog een brug over de Rijn aangelegd.

Rijn

In april 1945 wordt besloten tot de bouw van een brug over de Rijn en de heraanleg van het spoor tussen Elten en Welle. Op 7 april 1945 beginnen 16 compagnieën van de Britse Royal Engineers en het Canadese leger aan de bouw. De brug krijgt een lengte van 713 meter. Op de aanmeerplaatsen van de voormalige veerpont wordt de brug geplaatst. Daarnaast rust de brug op pijlers van hout, met een lengte van 18 meter. Voor de pijlers worden 457 palen gebruikt. Het hout hiervoor wordt uit het nabije Reichswald gehaald. Tussen 27 pijlers is de vrije ruimte 22,86 meter, tussen 6 pijlers is de overspanning 10,67 meter. In het midden van de brug komt een hefgedeelte met een lengte van 32 meter om de scheepvaart doorgang te verlenen. De bovenbouw bestaat uit 1.200 ton staal. Al op 8 mei 1945 is de brug berijdbaar en op 10 mei 1945 in gebruik genomen. Vanwege de naderende capitulatie van Duitsland, werd de brug Victory Bridge genoemd. De brug is aangelegd om zo snel mogelijk treinverkeer mogelijk te maken. Wanneer een trein de brug passeert, zakt de brug enkele decimeters vanwege het gewicht van de trein. In de winter van 1945/1946 wordt het hoge water van de Rijn weerstaan. Op 1 april 1946 wordt de brug buiten dienst gesteld. Tot 9 oktober 1946 wordt de brug afgebroken door de firma Hülsken uit Wesel.

Altrhein

Door de wordt op 18 opdracht gegeven tot de bouw van een spoorbrug over de Altrhein bij Griethausen. De brug is ontworpen door . De brug heeft een totale lengte van 528 meter. De brug bestaat uit een hoofdoverspanning met een lengte van 103 meter. De overspanning is uitgevoerd als een vakwerkbrug. Over de uiterwaarden zijn aan de zijde van Spijk 20 aanbruggen gebouwd, met elk een lengte van 10 meter. Iedere aanbrug rust aan weerszijden op een pijler. De pijlers voor de brug worden voor een bedrag van gebouwd door . De pijlers zijn opgebouwd uit bakstenen met een natuursteen bekleding. Deze pijlers staan op beide oevers, zodat er geen pijler in de rivier staat. De brug is geschikt voor enkelspoor, maar pijlers laten een tweede brug toe om een dubbelsporige overspanning te krijgen. De hoofdliggers hebben velden, welke voorzien zijn van stalen dwarsdragers en windverbanden. De aanbruggen hebben rechte hoofdliggers van . De 20 aanbruggen hebben velden. De velden zijn eveneens voorzien van dwarsdragers en windverbanden. De gehele brug bevat voor 505.170 kilo aan smeedijzer en 7.780 kilo gietijzer. De hoofdoverspanningen hebben een gewicht van ton. De brug wordt gebouwd door voor een bedrag van . Op 1863 wordt de eerste steen voor de brug gelegd. De brug wordt geopend op 1865.

Beveiliging

Opening & ingebruikname

De spoorlijn wordt op 19 april 1865 geopend.

Dienstregeling

Vanaf mei 1945 wordt kolenwagons vanuit Limburg met militaire treinen over de spoorlijn vervoerd naar Twente. De militaire treinen rijden bij Bad Bentheim de grens over verder Duitsland in. Vanaf 30 juli 1945 rijden om de twee dagen kolentreinen vanuit Heerlen via Nijmegen en Kleef naar Oldenzaal.

Sluiting & opbraak

In 1926 wordt de spoorlijn gesloten. Het spoor tussen Zevenaar, Elten en Welle tot aan de spoorpont wordt in 1930 opgebroken. In 1982 wordt het baanvak tussen Spyck en Kleve gesloten voor het treinverkeer. De spoorlijn is in 19 opgebroken, met uitzondering van de spoorbrug over de Altrhein en de aanbruggen aan de noordzijde.

Bronnen, Referenties en/of Voetnoten Militaire spoorlijnen bij Nijmegen - V.M. Lansink en J.M. ten Broek - Maandblad: Op de Rails, 93e jaargang - augustus 2025 Blz: 390-397 Uitgave: NVBS ISSN: 0030-3321