Baanhoekbrug
Ter overspanning van de rivier de Beneden Merwede, wordt tussen Dordrecht en Sliedrecht een brug over deze rivier aangelegd. De verkorting van deze brug is Bmbr.
Inhoud
Geschiedenis
Tijdens de aanleg van de Betuwelijn moet er een brug worden aangelegd over de Beneden Merwede.
Eerste brug
De brug heeft een totale lengte van 466,50 meter. De brug bestaat uit 2 overspanningen met een lengte van 110 meter en 4 aanbruggen. Drie aanbruggen liggen aan de zijde van Dordrecht en één aanbrug aan de zijde van Sliedrecht. De doorvaarthoogte bedraagt minimaal 12,95 meter tussen het hoogste waterpeil en de onderzijde van de brug. De doorvaartbreedte bij de overspanningen is meter. Een beweegbaar deel wordt niet nodig geacht. De brug rust op pijlers. Op de brug ligt enkelspoor, terwijl de pijlers geschikt zijn om een brug voor dubbelspoor te kunnen dragen. De kosten voor de bouw van de brug bedragen fl. 2.024.825.
In mei 1940 wordt de brug door de Nederlandse genietroepen opgeblazen aan de zijde van Sliedrecht om de Duitse opmars tijdens de inval te vertragen. De grote overspanning wordt met behulp van springstof in meerdere segmenten vernield. De brug wordt echter snel weer hersteld en komt op 1 oktober 1940 weer in dienst. Om de brug te herstellen, wordt gebruik gemaakt van het booggedeelte van de Schalkwijkse spoorbrug. Dit booggedeelte is echter korter dan het oorspronkelijke brugdeel. Er werd een extra pijler geplaatst om het brugdek op te laten rusten. Om het ontbrekende deel tussen de oude en nieuwe pijler te overbruggen, wordt een vollewandligger brug gebouwd. Op 12 april 1945 wordt de brug door de Duitsers opgeblazen. Het herstel van de brug na de oorlog werd niet meteen ter hand genomen. Het door Rijkswaterstaat ingediende plan om de brug elders te herbouwen werd afgekeurd. Pas in 1947 wordt begonnen met het herstel van de brug. De hulppijler uit 1940 wordt hoger gemaakt, om op deze manier het gebruik van een juk te voorkomen. Een tweede extra pijler was nodig om dat het beschikbare brugdeel te kort was. Een derde hulppijler werd aan de zijde van Sliedrecht gebouwd. De twee beschikbare brugdelen zijn afkomstig uit spoorbrug over de Maas bij Hedel. Het eerste deel werd gelegd op het noordelijke landhoofd en de hulppijler. De resterende opening wordt gedicht met het Schalkwijkse zijveld, dat was gebruikt bij het herstel van de Nijmeegse spoorbrug over de Waal in 1940. Het tweede brugdeel van de Hedelse brug wordt geplaatst op de plaats van de aanbrug aan de zijde van Dordrecht. Dit brugdeel sluit aan op de oorspronkelijke, zuidelijke overspanning.
Op 30 juli 1955 worden een aantal oude brugdelen vervangen door een Britse Callender-Hamiltonbrug. Dit is een vooraf gebouwde vakwerk brug. Deze is mogelijk afkomstig uit de herstelde Moerdijkbrug. Met de plaatsing van dit brugdeel kan een hulppijler komen te vervallen, waarmee de scheepvaart meer ruimte krijgt op de rivier. De oude Schalkwijkse vollewandligger is ook nu weer nodig om de openingen te dichten. Deze beide brugdelen worden voorzien van speciale ophangpunten en deelbare spoorstaven. Dit is nodig om het scheepvaartverkeer van hoge schepen die door de vele scheepswerven stroomopwaarts zijn gelegen, niet te hinderen. De brugdelen worden door een drijvende bok verwijderd, zodat het schip de brug kan passeren.
Bouw van de tweede overspanning in 1885
collectie: Regionaal Archief Dordrecht
Baanhoekbrug over de Merwede vanaf de Baanhoek in Sliedrecht naar het zuiden (Dordrecht) gezien
collectie: Regionaal Archief Dordrecht
De vernielde brug in mei 1940
collectie: Regionaal Archief Dordrecht
De in de loop van 1940 herstelde brug
collectie: Regionaal Archief Dordrecht
De vernielde brug in april 1945
collectie: Regionaal Archief Dordrecht
De vernielde brug in april 1945
collectie: Regionaal Archief Dordrecht
De in 1947 herstelde brug
collectie: Regionaal Archief Dordrecht
De brug zoals hij er na 1955 uit zag
collectie: Regionaal Archief Dordrecht
Tweede brug
In 197 wordt gesproken over vervanging van de oude brugdelen. De ijzeren bruggen zullen worden vervangen door bruggen van staal en beton. Dit reduceert het geluid fors. Aan de zijde van Dordrecht zal de aanbrug worden vervangen door een beweegbare basculebrug. Hiermee behoort het verwijderen van een brugdeel door een drijvende bok tot het verleden. Het uitnemen was noodzakelijk om een groot schip te laten passeren dat werd gebouwd door een van de vele scheepswerven stroomopwaarts. De brug zal in delen worden vervangen. In 19 wordt begonnen met het ophangen van bovenleiding over de brug.
Aanleg
Eerste brug
In 18 wordt opdracht gegeven tot de bouw van de brug. De brug is ontworpen door ir L.J. Kesper en ir P.J. Waller. De brug staat haaks op de rivier om zo de kortst mogelijke overspanning te bereiken. In oktober 1879 wordt aan A.F. Volker Czn in Sliedrecht de opdracht gegeven tot aanleg van een strekdam en een dwarskrib aan de oostzijde van de Merwede. Op deze manier moet de stroming van de rivier omgeleid worden. De opdracht tot het vervaardigen van de landhoofden en pijlers wordt op 28 april 1880 verstrekt aan de aannemers D. Boilier uit Scherpenisse en P.P. Seret uit Sliedrecht voor een bedrag van fl 909.500. In een houten kuip worden houten palen geheid. Op deze palen komt een laag beton. Op deze laag betonnen worden de pijlers gemetseld tot een hoogte van 12,5 meter boven AP. De bekleding van de pijler bestaat uit natuursteen. In 1881 zijn de pijlers en landhoofden gereed. Op 2 augustus 1882 wordt de bouw van de stalen brug aangenomen door F. Kloos en Zonen in Kinderdijk volgens bestek 852 voor een bedrag van fl 699.000. De bouw van deze brug loopt echter forse vertraging op als gevolg van de slechte kwaliteit van het ijzer dat in Engeland werd gemaakt. De opdracht tot het vervaardigen van het ijzer werd daarom opgedragen aan een Duits bedrijf. De twee overspanning zijn uitgevoerd als boog. Om de scheepvaart niet te hinderen is als eerste de boogbrug aan de noordelijke zijde gebouwd. Deze noordelijke boog wordt in de zomer van 1884 gebouwd. Vervolgens is de zuidelijke boogbrug gebouwd in 1885.
Tweede brug
In 1978 wordt begonnen met de renovatie van de brug. Het oude brugdeel uit Hedel dat dienst doet als aanbrug aan de kant van Sliedrecht wordt vervangen door een staalbetonliggerbrug. De stalen liggers voor deze brug worden in Maarssen gebouwd. Per vrachtwagen worden zij naar Sliedrecht gebracht. Deze wordt in de nacht van 24 op 25 juni 1978 geplaatst. Dit nieuwe brugdeel vervangt twee oude brugdelen. De pijler nabij de dijk blijft wel gehandhaafd. In 197 wordt begonnen met het vervangen van het tweede oude brugdeel uit Hedel, dat aan de Dordtse zijde is gebouwd. Er komt in dit deel een beweegbare basculebrug. Om de vaargeul diep genoeg te maken, vindt in oktober 1979 baggerwerkzaamheden plaats. Het betonwerk wordt door Strukton gemaakt, terwijl het staal door Hollandia uit Krimpen aan den IJssel wordt gemaakt. Als aanvulling op de basculebrug zijn twee stalen aanbruggen gebouwd. In augustus 1983 worden de resterende oude delen van de brug verwijderd en vervangen door een nieuwe vakwerkbrug. Deze twee brugdelen zijn op het terrein van sloper Rijsdijk in Hendrik-Ido-Ambacht gebouwd door Hollandia-Kloos. Aan de oostzijde van de brug wordt een fietspad aangelegd. Als laatste zijn in augustus 1986 de laatste twee oude aanbruggen aan de zijde van Dordrecht vervangen door twee nieuwe, stalen bruggen.
Ingebruikname
Eerste brug
De eerste treinen rijden op 16 juli 1885 over de brug.
Tweede brug
De eerste treinen rijden op 17 april 1980 over de vernieuwde brug.
Testritten
Op 28 mei 1885 is de brug voor het eerst belast met een aantal locomotieven uit de serie SS 301 - 479. Het gaat hierbij om dynamische en statische testen. De locomotieven passeren de brug langzaam rijdend of staan hierbij stil op de brug. De doorbuiging van de brug blijft binnen de toelaatbare grenzen.
Dienstregeling
Vanaf 16 juli 1885 is de brug opgenomen in de exploitatie. Er rijden per dag treinen.
Op 14 juli 1947 is er weer treinverkeer mogelijk over de brug.
Vanaf 31 mei 1992 is het mogelijk om elektrisch over de brug te rijden.
Opening
Eerste brug
Op juli 1885 wordt de brug feestelijk in gebruik genomen.
Tweede brug
Op 17 april 1980 wordt de basculebrug geopend door minister D.S. Tuynman van Verkeer en Waterstaat.
Lotgevallen
Sluiting
Eerste brug
Door het in delen verbouwen van de brug, is het niet nodig geweest om de brug te sluiten.
Sloop
Eerste brug
De brugdelen van de Baanhoekspoorbrug werden op 23 juli 1983 met hulp van drijvende bokken van hun plaats gehaald en op pontons afgevoerd naar Hendrik ido Ambacht om gesloopt te worden. Het Callender-Hamiltonbrugdeel wordt naar het terrein van het Houtbereidingsbedrijf van de NS in Dordrecht gebracht voor mogelijke verkoop aan het buitenland. De verkoop lukt niet en het brugdeel wordt uiteindelijke gesloopt.
| {{#switch: {{{1}}} | ref | refs | referenties = Referenties | voet | voetnoot | voetnoten = Voetnoten | noot | noten = Noten | bron | bronnen = Bronnen | bronvoet | voetbron = Bronnen en voetnoten | bronnoot | nootbron | bronoot = Bronnen en noten | voetref | refvoet = Referenties en voetnoten | bronnootref | bronnennotenrefs | alles = Bronnen, noten en/of referenties | = | Bronnen, noten en/of referenties
}}
{{#if:||}}
|
