Spoorlijn Nijmegen - Kleef

Geschiedenis

In mei 2023 worden de pogingen tot reactivering van de spoorlijn gestaakt door het Verkehrsverbund Rhein-Ruhr. Dit vanwege de houding van de Nederlandse gemeente Berg en Dal en het dorp Groesbeek die pertinent tegen heropening van de spoorlijn zijn. De spoorlijn zou het dorp Groesbeek wederom in tweeën delen. In het najaar van 2024 wordt een onderzoek gepresenteerd door een Duits ingenieursbureau, waarin staat dat de reactivering kansrijk is. Daarnaast kan de spoorlijn dienen als verlenging van de RE10 tussen Kleef en Düsseldorf. Hiermee zou Nijmegen een verbinding met Düsseldorf kunnen krijgen. In dit onderzoek zijn ook de kosten meegenomen voor de reactivering. Deze bedragen € 206 miljoen. In dit bedrag is ook een omlegging om Groesbeek meegenomen. Het onderhoud wordt geschat op jaarlijks € 10 à € 15 miljoen. Kleef ziet grote voordelen in de reactivering, voornamelijk dat meer mensen uit Nederland komen en dat het aantal auto's rondom de stad wordt verminderd.

Aanleg

Beveiliging

Als in 1977 wordt besloten tot de opbraak van het linkerspoor, wordt het automatisch blokstelsel aangebracht, om zo 36 treinen per dag in beide richtingen te kunnen rijden. Dit is een eis van de DB om akkoord te gaan met de opbraak van het tweede spoor. In Groesbeek worden vier bediende overwegen vervangen door drie AHOB's en 1 AKI. Op 30 september 1978 is Blokstelsel III tussen Groesbeek en Kranenburg vervangen door het automatisch blokstelsel om enkelspoor te kunnen rijden.

Stations

De spoorlijn kende haltes en stations. Alleen het station van Nijmegen en Kleef is nog in gebruik.

Nijmegen

Groesbeek

Kleef

Aansluitingen

• Tussen kilometerpunt 10,5 en 11,2 wordt in februari 1945 een aantal zijsporen aangelegd voor het rangeren met en het bevoorraden van militaire treinen. De zijsporen worden Nebo-sidings genoemd. Aan de oostzijde is een omloopspoor met een lang uithaalspoor aangelegd. Dit uithaalspoor eindigt bij het klooster Nebo aan de Sionsweg. Deze zijn aan de noordkant verbonden met de spoorlijn uit Nijmegen. Deze sporen worden gebruikt om de sporen bij Nijmegen te ontlasten. Het omloopspoor wordt aangelegd op het terrein van een vliegveld dat in september 1944 is aangelegd, maar niet meer nodig is. In april 1946 wordt een aanbesteding uitgeschreven voor de opbraak van de Nebo Sidings. Deze wordt gewonnen door de Nijmeegse aannemer A.M. Stuij. Tussen april en de zomer van 1946 wordt de spoorlijn in zijn geheel opgebroken en opgeruimd.

Dienstregeling

Op 30 september 1979 wordt het goederenverkeer over de spoorlijn gestaakt.

Ongevallen

• Op 18 september 1944 wordt het spoor gesaboteerd om te verhinderen dat treinen van Nijmegen naar Duitsland kunnen rijden. Ter hoogte van wordt trein , getrokken door , slachtoffer van de sabotage. Met deze trein wil Duits treinpersoneel naar Duitsland vluchten. Van deze trein ontsporen enkele wagons. Enkele wagons rollen zelfs terug richting Nijmegen. Ongeveer uur later, botst de van trein tegen het achterste treindeel van trein . De treinen worden verlaten en blijven tot 11 oktober 1944 op en naast het spoor staan. Op deze dag wordt geprobeerd met locomotief uit Nijmegen de restanten van de beide treinen weg te slepen richting Nijmegen. Na de bevrijding van Nijmegen op 20 september 1944 blijkt een akker naast het spoor op 25 september 1944 is ingericht als klein vliegveld, waarbij de rijtuigen dienden als onderkomen voor het personeel van dit vliegveld. Locomotief keerde daarop alleen met locomotief terug naar Nijmegen.
• Op 6 november 1945 vindt ter hoogte van kilometerpunt 1,4 een frontale botsing plaats tussen locomotief NS 4485 en locomotief DB 50 1209. De 4485 had eerder op de dag trein RF46 van Roosendaal naar Kleef gereden. Terug naar Nijmegen zou het als losse locomotief trein 9184 gaan. De machinist van deze locomotief had echter geen wegbekendheid op het traject en wilde in Kleef niet wachten op een pilot, welke op dat moment niet beschikbaar was. Er werd geopperd om de locomotief in voorspan te laten rijden met een volgende goederentrein. Hier wilde de machinist echter niet op wachten. Na bijna anderhalve kilometer botst de 4485 frontaal op trein SL66, welke getrokken wordt door de 50 1209. In deze trein werden militaire verlofgangers vervoerd. De machinist en conducteur van trein SL66 komen om het leven en zes andere personen raken gewond. De 4485 wordt naar Mechelen overgebracht om hersteld te worden. De schade is echter te groot en op 26 september 1946 wordt de beschadigde locomotief naar het depot van Roosendaal gebracht en daar terzijde gesteld. Op 15 januari 1947 is de 4485 afgevoerd uit het materieelpark.

Sluiting & opbraak

In de zomer van 1977 wordt overeenstemming bereikt tussen de DB en NS om het linkerspoor op te breken. De spoorlijn wordt op 2 juni 1991 gesloten.

In 2006 is het spoor bij Nijmegen Heyendaal opgebroken om plaats te maken voor een busbaan.

Bronnen, Referenties en/of Voetnoten Grote jeeps, kleine jeeps, platluizen en diesels. De komst van Britse austerity's naar Nederland, 1944 - 1945 - M. van Oostrom - Maandblad: Railmagazine, 43e jaargang - november 2021 nummer 389 Blz: 60-67 Uitgave: Uquilair ISSN: 0926-3489 Militaire spoorlijnen bij Nijmegen - V.M. Lansink en J.M. ten Broek - Maandblad: Op de Rails, 93e jaargang - augustus 2025 Blz: 390-397 Uitgave: NVBS ISSN: 0030-3321

Spoorwegstations aan het Nederlandse gedeelte van de spoorlijn Nijmegen - Kleef (Cursief: toekomstig station en/of voormalig station))
15,0: Nijmegen · 10,1: 't Heilig Land · 3,418: Groesbeek