Zwolle

Uit Somda RailWiki
Versie door Taigagaai (overleg | bijdragen) op 22 okt 2020 om 15:56 (Locomotiefdepot.)
Naar navigatie springenNaar zoeken springen

Zwolle is een van de stations en tegelijkertijd het grootste van de gelijknamige plaats in Overijssel. De verkorting van het station is Zl.

Geschiedenis

In 1860 wordt besloten om 10 spoorlijnen op kosten van de staat aan te leggen, nadat eerdere plannen hiertoe mislukten. Zwolle zou volgens deze plannen ook aangesloten worden op het spoorwegnet van de Staat. In 1862 wordt een aanvraag gedaan voor het verlenen van een concessie voor de aanleg van een spoorlijn uit Utrecht via Amersfoort naar Zwolle. Deze aanvraag wordt gehonoreerd en door de NCS wordt de Centraalspoorweg aangelegd. Het plan van de NCS is om samen met de Staatsspoorwegen gebruik te maken van het nieuwe station, zodat er geen twee grote stations gebouwd hoefde te worden. Op dit plan wordt niet al te enthousiast gereageerd, zodat de NCS zich genoodzaakt ziet om een eigen, tijdelijk station te bouwen. Het station van de Staatsspoorwegen wordt ontworpen door architect N.J. Kamperdijk van de NCS en is van het type eerste klas van de Staatsspoorwegen. Het station wordt op oktober 1866 geopend. Op 21 juni 1868 wordt er een overeenkomst gesloten tussen de NCS en SS over het gemeenschappelijke gebruik van het station voor reizigers. Hiertoe werd een wissel geplaatst in het uitloopspoor van de Centraalspoorweg en hiermee kon het station worden bereikt. Pas op 15 mei 1873 vindt het gemeenschappelijke gebruik van het station plaats tussen de NCS en SS.



Het station krijgt een tunnel van vijf meter breed. Oorspronkelijk was de opening gepland voor 1 mei 1952, maar er werd verlangd dat de tunnel al op 1 januari 1952 klaar zou zijn, met het begin van de elektrische dienst van Amersfoort naar Zwolle.


In 1970 wordt de stationshal opnieuw ingedeeld. De SOV-kantine, het plaatskaartenkantoor en de wachtkamer blijven hun plaats in het gebouw behouden.

In 1974 wordt het station op de voorlopige monumentenlijst geplaatst door de Rijksdienst voor Monumentenzorg na overleg met de NS.

In 2012 worden de werkzaamheden voor de wijziging van de sporenlay-out stil gelegd. Zo wordt de noordelijke wisselstraat niet aangepast. Het vierde perron wordt wel aangelegd. Hierdoor blijft er een onvoltooid emplacement liggen bij het station, waar diverse wissels zijn geklemd, sporen niet aangesloten zijn op andere sporen en zijn voorzien van een stootjuk. De kabels voor de aansturing van wissels en seinen liggen nog bovengronds.

In 201 wordt begonnen met werkzaamheden voor een nieuwe tunnel. Deze tunnel zal 100 meter lang en 17 meter breed gaan worden. Tijdens de werkzaamheden zal de tunnel gesloten zijn. Om de diverse perrons voor reizigers bereikbaar te houden, is er in februari 2011 een tijdelijke traverse gebouwd die alle sporen overspant.

In het weekend van 23 en 24 augustus 2014 is de perronkap over het tweede en derde perron geplaatst. Hiermee komen de sporen 5 en 6 onder de kap. De perronkap over de sporen 9 en 10 is op december 2014 geplaatst.

Op 27 juni 2015 wordt de nieuwe, 17 meter brede tunnel onder de perrons in gebruik genomen Een dag eerder is de tunnel geopend. De tunnel is voorzien van daglichtvides en brede trappen en roltrappen naar alle sporen. In de tunnel komt een groot scherm met een video-installatie waar diverse beelden op te zien zijn. In het weekend van 26 juli 2015 wordt de tijdelijke traverse over de sporen verwijderd. De herstructurering van de sporen wordt echter niet uitgevoerd. Zo zijn de aansluitingen van de sporen naar het vierde perron op een eenvoudigere manier aangelegd dan de bedoeling was. Zo eindigen sporen in het niets en liggen een aantal wissels geklemd. Als gevolg hier van, is het niet mogelijk om een snelheidsverhoging en gelijktijdige treinbewegingen door te voeren op het noordelijke deel van het emplacement. Hierdoor kan de gemaakte dienstregeling voor 2012 bij het in dienst komen van de Hanzelijn niet in zijn geheel worden doorgevoerd. Dit zal pas gebeuren als er besloten wordt om de sporen tussen Zwolle en Herfte Aansluiting te verdubbelen tot vier sporen. In de loop van 2015 zullen er winkels in de tunnel geopend gaan worden. De perronkappen zullen worden aangepast na het verwijderen van de traverse. In 2016 zal het stationsgebouw geschilderd gaan worden. Het wit maakt plaats voor de oorspronkelijke kleuren, een zandkleur met donkerrode en bruine accenten. De kozijnen zullen donkerrood geschilderd gaan worden. Deze werkzaamheden beginnen in november 2016. In de zomer van 2017 worden de sporen 45 tot en met 48 aan de noordzijde van het station opgebroken. De sporen maken plaats voor de busoprit naar de oostzijde van het station. Door de verplaatsing van het busstation van de westzijde naar de oostzijde is het mogelijk om het stationsplein in oude staat te brengen.

In 2018 zal het emplacement worden verbouwd. Tussen 30 juni en 15 juli 2018 is er geen treinverkeer mogelijk. Bij het emplacement Zwolle Goederen is een spoor beschikbaar voor goederentreinen en materieel dat voor onderhoud naar Onnen moet. Dit spoor is vanuit de richting Deventer bereikbaar. De sporen lay-out aan de oostzijde van het station wordt vereenvoudigd. In totaal komen 24 wissels te vervallen. Hiermee worden de sporen geschikt gemaakt om de treinenloop zo minder mogelijk hinder te bezorgen. Op deze manier kan er harder het station worden genaderd. Er wordt rekening gehouden met het viersporig maken van het traject tot aan Herfte Aansluiting. Daarnaast wordt het vierde perron met de sporen 9 en 10 verlengd voor het nieuwe spoor 8. Dit spoor zal door de intercity's van Keolis worden gebruikt. Spoor 9 wordt hierbij een kopspoor aan dit vierde perron. Dit spoor zal gebruikt worden voor de stoptreinen van Keolis naar Enschede. Het doorrijspoor 2 wordt eveneens een kopspoor. Het stootblok komt aan de oostelijke zijde van het station. Ook de bovenleiding en beveiliging is aangepast aan de nieuwe situatie. In 2019 wordt de westzijde van het stationsemplacement verbouwd. Tussen 7 en 23 juli 2019 worden de bovenleiding, sporen en wissels vernieuwd. De beveiliging wordt aangepast aan de nieuwe situatie. Daarnaast worden er aansluitingen gemaakt naar het opstelterrein en Technisch Centrum dat gesitueerd is op Zwolle Rangeerstation.

In april 2019 beginnen de werkzaamheden voor het verdubbelen van het traject in de richting van Meppel. Tot aan Herfte Aansluiting zal het spoor viersporig worden, waarbij er een vrije kruising komt bij Herfte Aansluiting voor de treinen van en naar Emmen. Hiermee is het nog steeds mogelijk om de treinen uit deze richting te laten aankomen en vertrekken op de sporen 15 en 16. Het perron tussen deze twee sporen zal verbreed worden door het verleggen van spoor 16. In 2021 moeten deze werkzaamheden zijn voltooid.


Laad- en losplaats

Op de plaats van het tijdelijke station Zwolle NCS wordt in 1873 een veelading gebouwd.

Aan de noordoostzijde van het station wordt een goederenemplacement aangelegd. De aanleg vond plaats in .

In 1904 wordt begonnen met een nieuw rangeerstation om het drukke goederenemplacement te ontlasten. Dit is Zwolle Rangeerstation.

In 20 zal een deel van de sporen opgebroken worden om twee sporen aan te leggen met reinigingsperron voor de treinen van Arriva.


Locomotiefdepot

Het station Zwolle krijgt in 186 een locomotiefloods en een rijtuigloods. Deze worden ten westen van het station gebouwd. Tussen de beide loodsen wordt een draaischijf aangelegd om de locomotieven te kunnen draaien.


Mutaties

Op 2 februari 1948 arriveren drie locomotieven van de serie 3400 (3408, 3413 en 3417) in het depot. De locomotieven zijn afkomstig van het depot Amsterdam Rietlanden. Ingaande de winterdienst van 1949 arriveren de laatste locomotieven van de serie 3400 uit Amsterdam Rietlanden in Zwolle.

Ingaande de zomerdienst van 1951 verhuizen de laatste vijf locomotieven van de serie 3400 naar het depot van Hengelo.

Locomlopen


In de winterdienst van 1921, ingaande 26 september 1921, zijn de 51 locomotieven van het depot verdeeld over 10 omloopgroepen, A tot en met H, J en X. De omloopgroepen A tot en met E omvatten ieder zes locomotieven. Omloopgroep F bevat vier locomotieven van de serie 5500. Twee locomotieven verzorgen de treindienst tussen Zwolle en Kampen. In de zomer van 1923 komen locomotieven van de serie 7300 en locomotieven van de serie 7400 naar Zwolle. Deze locomotieven zijn ook te zien in Kampen Zuid. In de winter van 1925 worden locomotieven van de serie 7100 in het depot gehuisvest. Twee locomotieven houden zich bezig met het rijden van een goederentrein naar Kampen. Hier worden wagens naar klanten gebracht en de af te voeren wagens verzameld. Vervolgens wordt er terug gereden naar Zwolle, waar er wederom met de wagens wordt gerangeerd. Dit vindt in zowel de ochtend als in de avond plaats. In de zomer van 1926 wordt de locomotiefserie 2900 naar Kampen ingezet. Omdat er in Kampen geen draaischijf aanwezig is, moet een slag met tender voor gereden worden. De rangeerlocomotieven van de serie 8400 doen in dit jaar ook hun intrede op de spoorlijn naar Kampen. Na rangeerwerk gedaan te hebben in Kampen, komt de locomotief met reizigerstrein 1362 terug naar Zwolle om hier te rangeren. In mei 1928 wordt in de omloopgroep L een dienst opgenomen voor een locomotief van de serie 1300. Samen met een locomotief van de serie 7400 verzorgen zij de goederendienst naar Kampen. Om een rit als losse locomotief uit te sparen beginnen of eindigen de locomotieven hun dienst met een reizigerstrein. In de winterdienstregeling van 1932 komen zes locomotieven uit de serie 1700 met oververhitter naar Zwolle. Zij worden ingezet in omloopgroep D. Twee diensten in deze groep rijden naar Kampen. Met het ingaan van de zomerdienstregeling 1935 wordt de laatste locomotief van de serie 8400 overgeplaatst naar en wordt vervangen door een locomotief van de serie 7700. Deze locomotief houdt zich voornamelijk bezig met facultatieve diensten. In de zomerdienst van 1937 maakt een locomotief van de serie 7100 drie slagen naar Kampen, waarvan er vijf treinen zijn met reizigers. Vanaf 15 mei 1938 rijdt een locomotief van de serie 5800 de goederentreinen naar Kampen en de motorrijtuigen de reizigerstreinen. Voor facultatieve treinen is een locomotief van de serie 7100 beschikbaar. In mei 1939 wordt de locomotief van de serie 5800 vervangen door een locomotief van de serie 3300. Vanaf 5 februari 1940, het ingaan van de winterdienst van 1939, laat weer de inzet zien van een 1700 naar Kampen. Nadat in mei 1940 een groot aantal motorrijtuigen door brand zijn verwoest, wordt de dienst naar Kampen uitgevoerd door twee locomotieven van de serie 5500. De goederendienst wordt voor rekening genomen door een locomotief van de serie 5800. De inzet van deze drie locomotieven duurt tot juli 1944. De 5800 is elders nodig. Om de diensten uit te kunnen voeren met twee locomotieven, wordt een driedubbele bezetting ingevoerd tot aan de spoorwegstaking van september 1944. Na het herstel van de spoorlijn naar Kampen in 1946, worden twee locomotieven van de serie 5700 ingezet om de treinen te kunnen rijden. Ingaande de winterdienst 1947 rijdt een locomotief van de serie 5800 de goederentreinen, terwijl de 5700 de reizigerstreinen rijdt. Vanaf februari 1948 rijdt een diesellocomotief van de serie 600 naar Kampen met trein 5493. Medio februari 1948 rijden de stoomlocomotieven van de serie 3400 de olietreinen tussen Schoonebeek en Zwolle Rangeerstation. In september 1948 rijden bijna alle treinen weer met twee locomotieven van de serie 5700. Enkele treinen rijden weer met een motorrijtuig. In 194 wordt een van de twee locomotieven van de serie 5700 vervangen door een locomotief van de serie 5500. In mei 1949 gaan de olietreinen met twee locomotieven van de serie 3400 rijden, waarbij er in voorspan wordt gereden. Vanaf 8 januari 1951 wordt de gehele treindienst verzorgd door motorrijtuigen. Een locomotief van de serie 5700 wordt achter de hand gehouden als aanvulling. Vanaf 21 mei 1951 gaan de olietreinen uit Schoonebeek via Almelo rijden, wat betekend dat de vijf nog resterende locomotieven van de serie 3400 naar Hengelo verhuizen. Ingaande de winterdienstregeling 1951 wordt er een locomotief van de serie 5700 ingezet. Deze rijdt op maandag drie treinparen en fungeerde de rest van de dag als warme reserve. Ook op zaterdag gaf de omloop hetzelfde beeld te zien. Met ingang van 6 januari 1952 komt deze zaterdagse dienst te vervallen. In de zomer van 1957 wordt de locomotief van de serie 5700 vervangen door een locomotief van de serie 1700. Deze is vanaf dat moment alleen nog actief in de goederendienst. Vanaf 11 januari 1955 neemt de dieseltractie het goederenvervoer over van de stoomtractie.

Op 10 januari 1955 worden geen diensten meer gesteld van uit het stoomlocomotiefdepot. Er zijn tot dat moment nog slechts diensten gesteld vanuit het depot. In het depot zijn tussen 186 en 1955 de volgende series stoomlocomotieven in het depot gehuisvest:

  • 1600;
  • 1700;
  • 2900;
  • 3300;
  • 3400;
  • 3700;
  • 5000;
  • 5500;
  • 5700;
  • 5800;
  • 7100;
  • 7300;
  • 7400;
  • 7700;
  • 8400;


Spoorlijnen

Het station is gelegen aan meerdere spoorlijnen. Het station ligt aan de Centraalspoorweg en de aftakking naar Kampen, Hanzelijn, spoorlijn Zwolle - Almelo, spoorlijn Zwolle - Stadskanaal en Staatslijn A (Arnhem - Leeuwarden).


Dienstregeling

Vanaf 15 mei 1873 is er een gezamenlijk gebruik tussen de SS en de NCS van het station. Door de NCS worden er vier treinen naar Zwolle gereden vanuit Utrecht.


De treinen van en naar Emmen komen hierdoor in de verdrukking. De NS laat de treinen op deze secundaire lijn niet aansluiten op de intercity's.

Met de aanleg van het vierde perron in 2012, is het mogelijk om in de dienstregeling 2013 de sporen 3 en 5 te gebruiken voor de treinen naar de Randstad. De sporen 6 en 7 worden gebruikt door de treinen naar Groningen en Leeuwarden. Door het uitblijven van de verbouwing van het emplacement langs het voormalige goederenstation, moeten de treinen gebruik blijven maken van de bestaande wissels. Deze wissels zijn geschikt voor een lagere snelheid dan was gepland met de verbouwing van het emplacement en die zouden gelden in de dienstregeling 2013. Als Arriva de exploitatie overneemt in deze dienstregeling op de spoorlijn naar Emmen, neemt zij geen genoegen met de dienstregeling zoals de NS die hadden voor deze spoorlijn. Ook de provincie Overijssel is het er niet mee eens. De treinen naar Emmen mogen daardoor vijf minuten eerder vertrekken uit Zwolle. Hierdoor krijgt de intercity naar Leeuwarden in Zwolle een stop van 11 minuten. De trein uit Leeuwarden naar Rotterdam staat door deze wijziging 10 minuten stil in Zwolle. In de dienstregeling 2017 wordt de lange stop van de series 600 en 1800 buiten de spits teruggebracht tot 7 à 8 minuten. Dit is mogelijk doordat de treinen van de series 500 en 700 twee minuten eerder vertrekken in de richting van Groningen. Door het eerdere vertrek van deze treinen kunnen de treinen naar Leeuwarden eerder vertrekken dan de treinen van Arriva naar Emmen. In de spits is dit niet mogelijk vanwege het rijden van de spitsserie 13800 van Arriva, die zorgt voor overkruisingen. In de dienstregeling 2018 gaat Syntus rijden tussen Zwolle en Enschede. Er gaan zowel snel- als stoptreinen rijden. Als gevolg van het niet tijdig gereed zijn van de infrastructuur, gaan de sneltreinen tot de zomer van 2018 tot aan Raalte rijden. Vanaf 27 augustus 2018 gaat de sneltrein vanuit Zwolle rijden. Vanaf 19 juni 2020 rijdt er een extra trein in de avond tussen Zwolle en Enschede op vrijdag en zaterdag. Trein 7992 vertrekt om 0.03 uit Enschede naar Zwolle. Vanuit Zwolle vertrekt om 1.05 trein 7987 naar Enschede. De treinen stoppen op alle tussengelegen stations.


Stoppende treinen

In de huidige dienstregeling (2020) stoppen de volgende treinseries te Zwolle:

Treinserienummer Beginpunt Eindpunt Materieel
500 Rotterdam Centraal Groningen DDZ/ICMm
600 Rotterdam Centraal Leeuwarden DDZ/ICMm
700 Den Haag Centraal Groningen DDZ/ICMm
1800 Den Haag Centraal Leeuwarden DDZ/ICMm
3600 Zwolle Roosendaal ICMm
3800 Zwolle Emmen GTW (Arriva)
5600 Utrecht Centraal Zwolle DD-AR/DDZ
7900 Enschede Zwolle FLIRT (Keolis)
8000 Zwolle Emmen GTW (Arriva)
8100 Zwolle Groningen DDZ/ICMm
8500 Zwolle Kampen FLIRT (Keolis)
13800 Zwolle Coevorden GTW (Arriva)
14600 Zwolle Den Haag Centraal SLT

Passerende treinen

In de huidige dienstregeling (2020) stoppen alle treinen in Zwolle.