Brontekst bekijken van Spoorlijn Zwolle - Almelo

De spoorlijn tussen [[Zwolle]] en [[Almelo]] heeft een lengte van 45 kilometer.  

='''Geschiedenis'''=

Op 18 augustus 1860 wordt de spoorwegwet aangenomen die de aanleg van 10 spoorlijnen regelt door de Staat der Nederlanden. Hiermee worden de eerste hoofdlijnen van het spoorwegnet aangelegd die de grote steden van Nederland met elkaar verbinden. In 1873 wordt de tweede spoorwegwet aangenomen om enkele grote steden met elkaar te verbinden die bij de eerste aanleg niet met elkaar zijn verbonden. De aanleg van secundaire spoorlijnen op particulier initiatief blijft echter achter. Nederland loopt hierdoor een achterstand op ten opzichte van de omringende landen, waar al netwerk met spoorlijnen is ontstaan. In juni 1875 wordt door minister J. Heemskerk van Binnenlandse Zaken een plan ingediend voor de aanleg van een aantal spoorlijnen. Door de staat wordt op 10 november 1875 de derde wet op de aanleg van spoorwegen aangenomen. Samen met 8 andere spoorlijnen maakt de aanleg van spoorlijn tussen Zwolle en Almelo onderdeel uit van deze derde spoorwegwet. Met de aanleg van deze spoorlijnen ontstaat er een fijnmaziger spoorwegnet in Nederland. De exploitatie van de spoorlijn wordt uitgevoerd door de [[SS (Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen)|SS]].


In december 2013 is de treindienst gedecentraliseerd en is de provincie Overijssel verantwoordelijk. De gunning tot exploitatie wordt onderhands aan de NS gegund. De treindienst wordt vanaf 30 oktober 2014 aanbesteed voor de [[dienstregeling 2018]] met een looptijd van 15 jaar. Ook het treinverkeer tussen Zwolle en Kampen valt onder deze concessie. Op 22 april 2015 hebben Arriva, Syntus en NS Reizigers een offerte ingediend. Op 16 juni 2015 wordt bekend gemaakt dat Syntus de aanbesteding heeft gewonnen.


='''Aanleg'''=



'''''Beveiliging'''''



Het baanvak is voorzien van [[Vereenvoudigde Centrale Verkeersleiding (VCVL)|VCVL]] (Vereenvoudigde Centrale Verkeersleiding). In 1998 wordt begonnen met de modernisering van het traject. Daarbij wordt het baanvak voorzien van ATB-NG.


=='''Opening & Ingebruikname'''==


=='''Wijzigingen'''==


* In [[Wierden]] wordt er een derde perronspoor aangelegd tijdens de elektrificatie van het baanvak tussen [[Deventer]] en Almelo.

* Voor het rijden met de nieuwe [[DM'90]] treinstellen, wordt het baanvak omgebouwd en voorzien van ATB-NG. Voor het begin van de [[dienstregeling 1998/1999]] zou het baanvak omgebouwd zijn. Dit werd echter niet gehaald. In de zomer van 1998 worden vijf overwegen in de gemeente Hellendoorn vervangen door betonnen tunnels als onderdeel van modernisering van het baanvak. Eind oktober 1998 wordt in een buitendienststelling de vijf overwegen buiten dienst genomen en de tunnels in gebruik genomen. Daarnaast zijn enkele overpaden in gebruik genomen. De perrons van Heino, Raalte en Nijverdal zijn met 50 meter verlengd. Op het gehele traject is de ATB-EG vervangen door ATB-NG met assentellers. Ook de beveiliging is hierop aangepast. Hierdoor is het mogelijk dat treinen in Raalte en in Nijverdal kunnen kopmaken, zonder te hoeven omrangeren via het hoofdspoor.


* In 20 wordt begonnen met de bouw van een spoortunnel in Nijverdal.

* Op 25 november 2014 is de aanbesteding gepubliceerd voor de elektrificatie van het gedeelte Zwolle - Wierden. Deze aanbesteding is door VolkerRail gewonnen. De voorbereidingen voor de elektrificatie beginnen in oktober 2015. Door deze werkzaamheden zal het treinverkeer 's avonds na 20.30 uur worden stilgelegd. Er worden vervangende bussen ingezet. Er worden in de avonduren kabels en leidingen verlegd. Ook wordt gekeken naar explosieven uit de Tweede Wereldoorlog, die niet geëxplodeerd zijn. In het voorjaar van 2016 zal begonnen worden met de werkzaamheden en in het najaar van 2017 moet de elektrificatie voltooid zijn. In Wierden zal de fietsbrug in de Looweg worden verhoogd. Voor de elektrificatie zijn er 900 bovenleidingsmasten nodig. Er zullen drie plaatsen komen waar onderstations gebouwd gaan worden voor de stroomvoorziening. In januari 2016 wordt begonnen met het plaatsen van de betonnen voeten voor de masten van de bovenleiding. In de nacht van 2 op 3 februari 2016 wordt begonnen met het plaatsen van de eerste masten voor de bovenleiding. Tussen het station van Wierden en de fietsbrug in de Looweg worden deze portalen geplaatst. Met een snelheid van 25 masten per nacht worden de masten geplaatst op de betonnen voeten. Op 19 maart 2016 is de bovenleiding in Wierden aangesloten op de bovenleiding die al hangt tussen [[Deventer]] en Almelo. Eind oktober 2016 zijn de werkzaamheden afgerond. Tussen Zwolle en Heino vinden werkzaamheden plaats, zodat er met een hogere snelheid tussen beide plaatsen gereden kan worden. Wel duren de stationnementen langer in Raalte en Nijverdal om zo ruimte te maken voor de sneltreinen. Tijdens proefritten in de zomer van 2018 met de sneltreinen van Keolis blijkt dat zij een hoger stroomverbruik vragen dan waar op gerekend was. Dit wordt uiteindelijk verholpen door tijdelijk de energievoorziening te verzwaren, zodat er genoeg vermogen is voor het optrekken van de treinstellen. Door Prorail wordt er bij Raalte een nieuw onderstation geplaatst als definitieve oplossing. 


='''Stations'''=

De spoorlijn heeft in totaal 9 stations gekend. Hiervan zijn enkele stations van gesloten. 


'''''Zwolle'''''


'''''Laag Zuthem'''''


'''''Heino'''''


'''''Raalte'''''


'''''Haarle'''''


'''''Nijverdal West'''''


'''''Nijverdal'''''


'''''Wierden'''''


'''''Almelo'''''


=='''Aansluitingen'''==



='''Dienstregeling'''=


Vanaf 8 maart 1954 wordt de stoomtractie gedeeltelijk vervangen door dieseltractie. De stoomlocomotieven van de serie 2100 en hun rijtuigen maken plaats voor twee treinstellen [[DE - Treinstellen DE (Blauwe Engel)|DE-II]]. Met dit nieuwe materieel wordt een uursdienst aangeboden.



Vanaf 24 mei 1998 wordt er een nooddienstregeling gereden, omdat het baanvak niet geschikt is voor het rijden van DM'90. Er wordt een dienst gereden tussen Nijverdal en Wierden en tussen Zwolle en Heino. Oorspronkelijk was het de bedoeling om de dienst uit Zwolle te laten keren in Raalte. De beveiliging laat echter niet toe dat er in beide plaatsen tegelijk gekeerd kan worden, omdat de trein via het hoofdspoor moet omlopen. De beveiliging laat het niet toe dat het hoofdspoor van beide kanten tegelijkertijd van beide kanten bereden kan worden. Tussen Raalte en Nijverdal worden daarom bussen ingezet. Eind oktober 1998 is de beveiliging aangepast in Raalte en Nijverdal. Vanaf 2 noember 1998 is het mogelijk om de pendeldienst tussen Zwolle en Heino te verlengen tot Raalte. Hiermee kon het busvervoer tussen Raalte en Heino vervallen. Vanaf dat moment is er een uurdienst Zwolle - Wierden, opgesplitst in een pendel tussen Zwolle en Raalte en een tussen Nijverdal en Wierden. Deze diensten worden nog met Plan U gereden. In het voorjaar van 1999 zal een halfuurdienst tussen Zwolle en Wiederen gereden gaan worden met DM'90. Verlenging van de dienst naar Enschede zal met ingang van de [[dienstregeling 1999/2000]] gebeuren, als ook daar beveiliging is aangepast. Op [[wijzigingsblad 11 januari 1999|11 januari 1999]] vindt de derde wijziging in de dienstregeling plaats op het traject. Er zal dan een halfuurdienst worden uitgevoerd met DM'90 tussen Zwolle en Wierden. 


Vanaf [[Wijzigingsblad 5 oktober 2015|5 oktober 2015]] wordt van maandag tot en met vrijdag het treinverkeer na 20.30 stilgelegd tussen Zwolle en Wierden in verband met voorbereidende werkzaamheden voor de elektrificatie. Er zal dan een vervangende busdienst worden ingesteld. Dit zal tot 18 december 2015 duren. Vanaf 19 december 2015 tot 3 januari 2016 zal de normale dienstregeling worden aangehouden. Vanaf 4 januari 2016 tot eind oktober 2016 zal er vanaf 20.30 zeven dagen in de week geen of nauwelijks treinverkeer meer mogelijk zijn als gevolg van het plaatsen van de masten voor de bovenleiding en het ophangen van de nodige kabels. Eind oktober 2016 kunnen de treinen weer in de avond het gehele traject rijden. Het keren in Wierden komt hiermee ten einde. 

In de nacht van 16 op 17 augustus 2017 rijdt een elektrisch treinstel van Syntus proefritten tussen Zwolle en Enschede. Het treinstel rijdt proefritten voor de ATB NG en het reizigersinformatiesysteem.


Met ingang van de [[dienstregeling 2018]] zal Syntus de treindienst uit gaan voeren tussen Zwolle en Enschede. Deze concessie heeft een looptijd van 15 jaar. Syntus zal met nieuwe treinstellen van Stadler gaan rijden van het type [[FLIRT 3 (Syntus)|Flirt 3]]. Door de elektrificatie zal de treindienst zo'n vier minuten sneller gaan worden. Naast deze stoptrein zal er ook een sneltrein gaan rijden, waarmee de reistijd tussen Zwolle en Enschede met 20 minuten wordt verkort. Hiermee zal om het kwartier een trein rijden tussen beide plaatsen. De sneltrein gaat pas vanaf de zomer 2018 rijden naar Zwolle. De vertraging wordt veroorzaakt doordat de infrastructuur nog niet gereed is. Tot die tijd rijdt de sneltrein tot [[Raalte]]. Vanaf 27 augustus 2018 gaat de sneltrein vanuit Zwolle rijden. Met de sneltrein kan er 18 minuten sneller gereisd worden dan met de stoptrein. De sneltrein stopt alleen op de stations van Raalte, Nijverdal, Almelo en Hengelo. Vanaf 19 juni 2020 rijdt er een extra trein in de avond tussen Zwolle en Enschede op vrijdag en zaterdag. Trein 7992 vertrekt om 0.03 uit Enschede naar Zwolle. Vanuit Zwolle vertrekt om 1.05 trein 7987 naar Enschede. De treinen stoppen op alle tussengelegen stations. Vanaf [[dienstregeling 2024|10 december 2023]] vertrekken van maandag tot en met zaterdag twee intercity's. Trein 17974 rijdt om 19.31 weg uit Enschede naar Zwolle. Trein 17967 vertrekt om 19.39 uit Zwolle naar Enschede. Daarnaast rijden in de ochtend en avond extra stoptreinen. Van maandag tot en met vrijdag zal er om 5.30 een trein (7907) gaan rijden tussen Almelo en Enschede. Op zaterdag gaat de eerste trein (7913) om 7.00 rijden. Op zondag zal de 7917 om 8.00 de eerste trein zijn. Ook in de avond zullen er meer treinen gaan rijden. Van maandag tot en met donderdag en op zondag gaat er een trein om 0.04 van Enschede naar Hengelo (trein 7992). Op vrijdag en zaterdag gaat trein 7994 rijden van Enschede naar Hengelo.


='''Ongevallen'''=


{{Navigatie Spoorlijn Zwolle - Almelo}}

[[Categorie: Spoorlijnen]]