Spoorlijn Tilburg - Nijmegen

Uit Somda RailWiki
Naar navigatie springenNaar zoeken springen

De spoorlijn tussen Tilburg en Nijmegen heeft een lengte van 65,9 kilometer. Het verbindt het zuiden en oosten van Nederland met elkaar via 's-Hertogenbosch.

Geschiedenis

Aanleg

Beveiliging

Voor de beveiliging waren er posten op stations en seinposten langs de baan.

In de laatste maanden van 1977 wordt besloten om het baanvak tussen 's-Hertogenbosch en Nijmegen te voorzien van Centrale Verkeersleiding (CVL). De bediening van de wissels en seinen vindt plaats vanuit Arnhem. Met de ombouw van de beveiliging wordt ook ATB geïnstalleerd. Aan het begin van 1979 geeft minister Tuijnman toestemming tot aanleg van de CVL-beveiliging. Op 10 mei 1981 wordt de beveiliging tussen 's-Hertogenbosch en Nijmegen geautomatiseerd. Hiermee komen de laatste posten en handbediende overwegen te vervallen.


Opening & ingebruikname

Op 4 juni 1881 is de spoorlijn in gebruik genomen.


Wijzigingen

  • In het najaar van 1954 wordt besloten om de spoorlijn te voorzien van bovenleiding. Er komen onderstations in . Daarnaast komen er schakelstations. Deze komen in . In juni 1957 moeten de werkzaamheden zijn afgerond. De planning wordt niet gehaald. Pas op 14 augustus 1957 is het mogelijk om elektrisch te rijden tussen Tilburg en 's-Hertogenbosch. Per 29 september 1957 is het laatste deel tussen Nijmegen en 's-Hertogenbosch geëlektrificeerd.


  • In 197 wordt begonnen met het ophogen van de spoorlijn tussen 's-Hertogenbosch en Oss. De spoorlijn wordt over een lengte van 2 kilometer opgehoogd. Op 1 augustus 1976 komt de verhoogde spoorbaan in dienst.
  • In de zomer van 1977 keurt de directie van de NS de plannen goed om de spoorlijn tussen Wijchen en Oss te verdubbelen, met uitzondering van de brug over de maas bij Ravenstein. Met het verdubbelen van de spoorlijn kan er ieder half uur een intercity rijden. Daarnaast bestaat de mogelijkheid om enkele stations te openen in Rosmalen, Oss West en 's-Hertogenbosch Oost. Aan het begin van 1979 geeft minister Tuijnman goedkeuring aan dit plan. In maart 1979 zijn de plannen voor de spoorverdubbeling tussen Oss en Wijchen besproken met belanghebbenden.
  • In 201 wordt begonnen met de bouw van een nieuw viaduct over de Zuid Willemsvaart bij Rosmalen. Deze wordt gebouwd op de plaats van de oude spoorbrug. Om de nieuwe brug te kunnen bouwen, wordt een hulpspoor met brug aangelegd. In september 2011 wordt de hulpbaan aangesloten op het bestaande spoor, zodat vanaf 1 oktober 2011 gebruik kan worden gemaakt van dit hulpspoor. In het weekend van 10 en 11 november 2012 wordt het spoor aangesloten op het nieuwe viaduct.


  • Tussen 2012 en 2015 is de spoorkruising ten noorden van het station 's-Hertogenbosch veranderd in een fly over, waarbij de sporen van en naar Nijmegen vrij komen te liggen van de sporen naar en van Utrecht. Over de rivier de Dieze zijn daarvoor nieuwe bruggen gebouwd in de vorm van een netkous. In het weekend van 18 en 19 augustus 2012 zijn 6 liggers van de fly-over van het spoor 604 op hun plaats gehesen. In oktober 2012 zijn voorbereidende werkzaamheden uitgevoerd voor het plaatsen van een nieuwe brug over de Dieze. Deze brug is bestemd voor de treinen van 's-Hertogenbosch naar Nijmegen, spoor 601. In het laatste weekend van oktober 2012 is het spoor vanuit Nijmegen naar 's-Hertogenbosch opgebroken. Met deze opbraak ontstaat er ruimte voor de bouw van de aansluiting op de fly-over. Van 29 oktober 2012 tot 3 november 2012 zijn de liggers van de fly-over over Dieze en Veemarktweg geplaatst.


Stations

Aan de spoorlijn hebben in totaal 22 stations en haltes gelegen. In de loop der jaren zijn er van deze 12 gesloten.


Tilburg

Het beginpunt van de spoorlijn in Tilburg was het station Tilburg. Het station ligt op kilometer punt 0,0.


Berkel-Enschot

De halte lag op kilometer punt 5,0.

Udenhout

Het station lag op kilometer punt 7,9.

Helvoirt

De halte lag op kilometer punt 13,4.

IJzeren Man

De halte lag op kilometer punt 16,0.

Vught Zuid-Oost

Het station lag op kilometer punt 19,2.

's-Hertogenbosch

Het station ligt op kilometer punt 22,3.

Orthen

Het station lag op kilometer punt 23,9.

's-Hertogenbosch Oost

Het station ligt op kilometer punt 25,0.

Rosmalen

Het station ligt op kilometer punt 28,1.

Sprokkelbosch

De halte lag op kilometer punt 29,0.

Kruisstraat

De halte lag op kilometer punt 30,0.

Nuland

De halte lag op kilometer punt 31,1.

Heihoek

Het station lag op kilometer punt 34,0.

Geffen

De halte lag op kilometer punt 37,0.

Oss West

Het station ligt op kilometer punt 39,2

Oss

Het station ligt op kilometer punt

Berghem

De halte lag op kilometer punt 44,3.

Ravenstein

Het station ligt op kilometer punt 49,6.

Wijchen

Het station ligt op kilometer punt 56,3.

Nijmegen Dukenburg

Het station ligt op kilometer punt 61,0.

Nijmegen Goffert

Het station ligt op kilometer punt 62,9.

Nijmegen

Het station ligt op kilometer punt 65,9.


Aansluitingen

De spoorlijn kende diverse spooraansluitingen.

  • Ter hoogte van kilometerpunt 18,0 werd in 1942 een aansluiting aangelegd naar Kamp Vught. Na de oorlog is de aansluiting opgebroken.
  • Ten zuiden van Nijmegen is de spooraansluiting naar Smit Transformatoren. In december 1913 vestigt het bedrijf zich in Nijmegen. In 1914 wordt de aansluiting naar de fabriek gerealiseerd. In de eerste jaren worden de transformatoren op een open, twee-assige wagen vervoerd. In de jaren '20 worden de transformatoren al zo groot, dat een vier-assige wagon nodig is voor het vervoer. In juli 1929 wordt een aparte kuilwagen geleverd door Hawa aan de NS voor het vervoer van transformatoren en andere grote ladingen. Op 27 mei 2003 kwam de laatste wagon voor het vervoer van een transformator aan bij de fabriek. Op 29 mei 2003 vond de afvoer plaats van deze wagon. In 2007 wordt de aansluiting opgebroken.


Dienstregeling

Op 12 maart 1945 rijdt de eerste officiële trein in het bevrijde zuiden van Nederland. Deze trein wordt getrokken door de 3852 (ex DRB 38 3553) en rijdt van Eindhoven via ‘s-Hertogenbosch naar Roosendaal. De trein bestaat onder andere uit een Stalen DIV en coupé-rijtuigen.

Vanaf 14 augustus 1957 rijden de treinen elektrisch op het baanvak tussen Tilburg en 's-Hertogenbosch. Vanaf 29 september 1957 is de gehele spoorlijn te berijden met elektrische treinen.


Vanaf 8 oktober 2012 is er nog maar één spoor beschikbaar tussen 's-Hertogenbosch en 's-Hertogenbosch Oost. De dienstregeling van de serie 4400 ('s-Hertogenbosch - Nijmegen) is om deze reden aangepast in noordelijke richting. Het stationnement van 10 minuten in 's-Hertogenbosch wordt verkort tot 2 minuten. Hiermee ontstaat er een passage van de twee treinen van de serie 4400 aan de oostzijde van 's-Hertogenbosch Oost in plaats van op het enkelspoor tussen 's-Hertogenbosch en 's-Hertogenbosch Oost. Door de wijziging gaat de overstap van de serie 9600/4400 op de serie 800 (Heerlen/Maastricht - Alkmaar) verloren. In Oss wordt de oorspronkelijke vertrektijd afgewacht in noordelijke richting in verband met de de passage van spoorbrug over de Maas bij Ravenstein.


Ongevallen

  • Op december 1920 botsen twee goederentreinen op elkaar ter hoogte van het station van Rosmalen. Goederentrein staat op het zijspoor van het station en wordt getrokken door locomotief Na een stop vertrekt de trein in de richting van Op dat moment komt uit de richting Nijmegen goederentrein , getrokken door locomotief Deze trein reed een onveilig sein voorbij en beide treinen raken elkaar. Locomotief ontspoort en 8 wagons achter de locomotief schuiven op en in elkaar. Door de botsing komen drie mensen om het leven.
  • Op 26 januari 1946 botsen de stoomlocomotieven 4410 en 4505 met elkaar op de enkelsporige brug over de Maas bij Ravenstein. Locomotief 4410 is onderweg met trein RF39 van Nijmegen naar Roosendaal. De trein had voor de passage van de brug moeten wachten op trein 4507 ('s-Hertogenbosch - Nijmegen), welke met locomotief 4505 reed. Bij de botsing raken 11 mensen gewond en komen er 7 te overlijden. De 4505 wordt naar Mechelen overgebracht om hersteld te worden. De schade is echter te groot en op 26 september 1946 wordt de beschadigde locomotief naar het depot van Roosendaal gebracht en daar terzijde gesteld. Op 15 januari 1947 is de 4505 afgevoerd uit het materieelpark.


Bronnen, Referenties en/of Voetnoten