Gilze-Rijen
Gilze-Rijen is het station van de gelijknamige gemeente in de provincie Noord-Brabant. De verkorting is Gz.
Inhoud
Geschiedenis
Bij wet werd in 1860 besloten om een spoorlijn aan te leggen tussen Breda en Eindhoven. Bij de aanleg van deze spoorlijn krijgt het dorp Rijen een station. Het station krijgt de naam van de gemeente waarin het ligt, Gilze-Rijen. In 1918 krijgt het station een eilandperron. Tussen 27 oktober 1963 en 31 mei 1964 wordt de gebruikte beveiliging met het automatisch blokstelsel met lichtseinen van het stelsel 1946 vervangen door een NX-beveiliging met lichtseinen van het stelsel 1954. Hiermee komt Post T in het stationsgebouw te vervallen. Vanaf 1 juni 1964 is de beveiliging van Gilze-Rijen ondergebracht in de nieuwe Post T van station Tilburg.
In 2002 wordt het eilandperron verlengd met 100 meter in oostelijke richting. Op 17 februari 2003 wordt het loket gesloten. In het voorjaar van 2010 wordt ontdekt dat het voegwerk van de perronwanden ernstig beschadigd is geraakt als gevolg van het winterweer in 2009/2010. Door het loslatende voegwerk komen de stenen los te liggen, waarbij er gevaar voor instorting bestond. Het perron werd tijdelijk gestut met balken en planken. In juli 2010 worden er betonnen keerwanden geplaatst.
Eerste station
Ten zuiden van het dorp Rijen en ten noorden van het dorp Gilze wordt in 186 begonnen met de bouw van het station. Het stationsgebouw is van het type vijfde klas van de Staatsspoorwegen, welke is ontworpen door K.H. van Brederode. Dit station bestaat uit een middendeel dat dwars op de sporen staat en aan weerszijden van dit deel zijn twee kleine vleugels gebouwd. Deze vleugels zijn smaller dan het middendeel. Voor het bedienen van seinen en wissels wordt een Post T ingericht in het station. Op 5 oktober 1863 wordt het station geopend. In 1893 vindt er een verbouwing plaats, waarbij de vleugels worden uitgebreid. Een van de vleugels krijgt een wachtkamer. De andere . In 1907 krijgt het middendeel een verdieping. In 1918 wordt het stationsgebouw gesloopt, nadat het door brand is getroffen.
Tweede station
In 1919 wordt begonnen met de bouw van het nieuwe station. Dit station is ontworpen door . Het bestaat uit een middendeel met erker aan de spoorzijde. Boven dit gedeelte is de woning van de stationschef. In de rechtervleugel is de ondergebracht en in de linkervleugel . Het gebouw is opgebouwd uit steensverband metselmuren. De schoorstenen zijn in halfsteensverband gemetseld. Boven de kozijnen zijn er relatief eenvoudige rollagen. Enkele delen in de gevel zijn verdiept geplaatst. Op kniehoogte is een rollaag in siermetselwerk gemaakt. De daken zijn bedekt met dakpannen en de dakgoot is voorzien van een boeibord. Aan de straatzijde is een luifel boven de ingang geplaatst. Direct naast het stationsgebouw is een nevengebouw geplaatst aan het perron. Dit is een langwerpig gebouw dat in het verlengde staat van het stationsgebouw. In dit gebouw zijn de toiletten ondergebracht. Deze zijn het dichtst bij het stationsgebouw geplaatst. Achter de toiletten is de bergplaats voor de stationschef. Hiernaast is de opslagloods van de locomotieflampen. In deze ruimte kunnen de lampen gepoetst en gevuld worden. Aan de andere uiteinde is een magazijn, welke met een roldeur is afgesloten aan de buitenzijde. Ook dit gebouw is opgebouwd uit steensverband metselmuren. Het schilddak is voorzien van dakpannen. Voor extra lichtinval zijn er dakkapellen op het dak geplaatst. Op de uiteinden zijn de daken schuin naar boven geplaatst. Rond 1960 is dit nevengebouw gesloopt.
Laad- en losplaats
Het station kende een laad- en losspoor met goederenloods. Dit spoor is te bereiken via spoor 2. Het spoor langs de laad- en losplaats is spoor 1. In het verlengde van dit spoor is de aansluiting van Oosterhout Vijf Eiken te bereiken. In juni 1991 wordt dit spoor gesloten.
In 191 wordt een nieuwe goederenloods gebouwd, welke qua stijl past bij het nieuwe stations- en nevengebouw. Het gebouw is parallel gebouwd aan het spoor en is vrij smal. In dit gebouw worden alle goederen uit de omgeving verzameld en verzonden per trein. De aangekomen goederen worden verdeeld over de bedrijven in de omgeving. Dit waren voornamelijk producten van leer die hier verzonden en ontvangen werden. Er werden nauwelijks goederen opgeslagen, zodat de ruimte beperkt kon blijven. Aan de lange zijden van het gebouw zijn veel deuren en verhoogde laadperrons voor het snel laden en lossen. Aan de spoorzijde zijn er vijf deuren en aan de straatzijde zijn er drie. Boven deze deuren zijn er dakkapellen geplaatst voor meer licht aan de binnenzijde. Aan de westzijde van het gebouw is het kantoor van de laadmeester, welke alleen van binnenuit te bereiken was. In dit deel van het gebouw is ook een haard aanwezig. het gebouw is rond 1980 gesloopt.
Curver
Vijf Eiken Zuid
In 1954 aangelegd door defensie ter bevoorrading van een munitiedepot. Er is een laad- en losmogelijkheid ingericht.
In 19 wordt de aansluiting voor het laatst regulier gebruikt. Na die tijd wordt de aansluiting nog gebruikt om afgevoerd materieel aan te voeren, dat wordt gebruikt om militairen en marechaussee te laten oefenen in het bestormen van treinen. Zo is het treinstel ElD2 285 van 16 tot 19 april 1985 te gast. Bijna 15 jaar later komt het volgende treinstel naar het oefenterrein. Dit is de DE2 183. Dit treinstel komt op 13 mei 1998 aan. Op 30 juni 1998 wordt het treinstel opgehaald voor afvoer naar de sloper. In 1999 wordt er weer een treinstel aangevoerd en wel de DE3 132. Het treinstel arriveert op 21 juni 1999. Op 6 juli 1999 wordt het treinstel naar de sloper overgebracht. Na de zomer van 1999 arriveert het tweede treinstel Plan U op het terrein. Ditmaal de DE3 138. Dit treinstel komt op 9 september 1999 aan in Gilze-Rijen. Op 12 november 1999 wordt dit treinstel opgehaald en afgevoerd naar de sloper. Als laatste worden twee rijtuigen Plan W gebruikt, de B 21-37 458 en B 21-37 465. Deze zijn voor een periode van 3 jaar ter beschikking gesteld. De rijtuigen arriveren op 28 januari 2000. Op 10 september 2004 worden de rijtuigen opgehaald. Hiermee komt een eind aan het oefenen op treinstellen en rijtuigen op deze locatie.
Vliegbasis Gilze-Rijen
Ten zuidoosten van het emplacement aangelegd op last van de Duitse bezetter. Dit spoor loopt naar het vliegveld, dat door de Duitsers werd omgebouwd van een klein vliegveld met banen van gras, naar een van de grootste vliegvelden van Europa met betonnen banen. De aansluiting wordt in voor het laatst gebruikt en in 19 opgebroken.
Spoorlijnen
Het station is gelegen aan Staatslijn E (Breda - Maastricht).
Dienstregeling
Stoppende treinen
In de huidige dienstregeling (2020) stoppen de volgende treinseries te Gilze-Rijen:
| Treinserienummer | Beginpunt | Eindpunt | Materieel |
|---|---|---|---|
| 6600 | Dordrecht | Arnhem | FLIRT |
Passerende treinen
In de huidige dienstregeling (2020) passeren de volgende treinseries te Gilze-Rijen:
| Treinserienummer | Beginpunt | Eindpunt | Materieel |
|---|---|---|---|
| 1100 | Den Haag Centraal | Eindhoven | BR 186 + ICRmh rijtuigen |
| 3600 | Zwolle | Roosendaal | DDZ/ICMm |
| Spoorwegstations aan de spoorlijn Breda - Maastricht (Cursief: voormalig station) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
