C - Rijtuigen Plan C

Uit Somda RailWiki
Versie door Taigagaai (overleg | bijdragen) op 10 jan 2016 om 19:26 (Inzet op 12 juni 2015)
Naar navigatie springenNaar zoeken springen

In 1949 werd het besluit genomen om 70 nieuwe D-trein rijtuigen aan te schaffen om het door de Tweede Wereldoorlog uitgedunde materieelpark aan te vullen. Tevens werden 10 postrijtuigen aangeschaft.

Geschiedenis

Post wordt al vanaf het begin van de Spoorwegen per trein verstuurd. Het door oorlogshandelingen uitgedunde materieelpark werd vanaf 1952 aangevuld met 10 rijtuigen Plan C.


Technische gegevens

De rijtuigen hebben een lengte van 22,65 meter en een totaal gewicht van 43 ton. De rijtuigen zijn toegelaten voor een maximum snelheid van 140 kilometer per uur.


Uitvoering

Het onderstel en bakgeraamte komen uiterlijk overeen met de vooroorlogse Bolkop rijtuigen. De afwijkingen ten opzichte van deze rijtuigen was de aangebrachte turkooizen kleur, elektrisch verlichte sluitseinen, TL verlichting in het interieur en verlichting bij de treeplanken wanneer de deuren waren geopend. Achter de kopruiten bevonden zich verlichte koersborden. Het rijtuig is bij de postzakkenafdeling voorzien van vier dubbele schuifdeuren aan elke zijde. Op deze manier kan men snel laden en lossen. In de postzakkenafdeling zijn tevens kasten geplaatst voor postpakketten. Onder deze kasten kunnen lege postzakken worden opgeborgen. Aan het uiteinde van het rijtuig bevinden zich tussen de sorteerafdeling en de kopdeuren het toilet en een garderobe, gescheiden door een middengang. In het dak van het rijtuigen ontbreken de karakteristieke lichtkappen. In plaats daarvan zijn vier vaste dakramen geplaatst, welke voorzien zijn van gordijnen om het felle zonlicht te kunnen weren. De kopdeuren zijn dubbel uitgevoerd en voorzien van een tochtdeur.

Het interieur van de rijtuigbak bestaat grotendeels uit de sorteer- en postzakkenafdeling. De sorteerafdeling bestaat uit loketkasten en een grote storttafel om de post te sorteren. Om de ruiten achter de loketkasten schoon te kunnen maken, zijn enkele kasten draaibaar gemaakt. Achter de storttafel bevind zich een kachel. Tevens zijn er twee bundelkasten in de sorteerafdeling geplaatst. Onder deze kasten bevinden 3 neerklapbare rekken voor postzakken. De rijtuigen werden gebouwd door Allan te Rotterdam.


De draaistellen waren van het type PS en elektrisch gelast.

Inzet

De rijtuigen zijn bedoeld voor de inzet met de D-trein rijtuigen Plan D. Hiermee kwamen de rijtuigen ook in België en Duitsland. Medio jaren ’50 reed een postrijtuig mee in het treinpaar 171/172 van Hoek van Holland naar Altona. Het rijtuig was alleen gesteld op het gedeelte tussen Utrecht en Osnabrück.

In het binnenlands vervoer reden de rijtuigen mee in normale reizigerstreinen. De NS wilde echter dat de stationnementen verkort werden en het laden en lossen van de rijtuigen zorgden voor vertraging. Hierop werden aparte posttreinen ingevoerd. Deze werden getrokken door omgebouwde Blokkendoosrijtuigen (materieel ’24, serie 9200) en later met de motorposten (mP’s, serie 3000).


Revisie

Bijzondere uitvoeringen

Wijzigingen

De rijtuigen Plan C hebben weinig wijzigingen ondergaan.


Ombouw tot meetrijtuig

Rijtuig 00-37 018 is na zijn afvoer verbouwd tot meetrijtuig voor het CTO (Centrum voor Technisch Onderzoek). Hierbij kreeg het een pantograaf op het dak. De verbouwing vond plaats in 1980.


In 2000 gaat het rijtuig over van het CTO naar Eurailscout.

In 2003 heeft het rijtuig een onderhoudsbeurt gekregen in Tilburg en dat zou de laatste beurt zijn. Het systeem om de bovenleiding te meten moet vernieuwd worden. Het is niet lonend om een nieuw systeem in te bouwen in het rijtuig. Omdat vervanging door een ander meetrijtuig op dat moment niet mogelijk bleek, is het oude systeem nog enkele jaren gebruikt. Het rijtuig deed dienst tot medio 2008. Vanaf dat moment wordt de taak van het rijtuig overgenomen door de UFM120 van Eurailscout. Hiermee is het rijtuig overbodig geworden. Sinds 2009 staat het rijtuig in Amersfoort op het terrein nabij de voormalige wagenwerkplaats.


Vernummeringen

De rijtuigen Plan C kwamen in dienst als P 7911 t/m P 7920. Door invoering van de computernummering in 1969 werd dit gewijzigd naar 50 84 00-37 011-2 t/m 50 84 00-37 020-3 Het verbouwde rijtuig 00-37 018-7 kreeg na de verbouwing het nummer 978 1 005-8. Later kreeg het rijtuig het RIC-teken en werd het vernummerd naar 978 1 005-1 Na zijn afvoer werd het rijtuig 00-37 015-3 vernummerd tot 984 0 810-0. Hiermee werd het een terreinwagen van de afdeling Commerciële zaken.

Oorspronkelijk nummer Nummer vanaf 1969 Opmerkingen
P 7911 P 50 84 00-37 011-2 Invoering UIC
P 7912 P 50 84 00-37 012-0 Invoering UIC
P 7913 P 50 84 00-37 013-8 Invoering UIC
P 7914 P 50 84 00-37 014-6 Invoering UIC
P 7915 P 50 84 00-37 015-3 Invoering UIC
P 7916 P 50 84 00-37 016-1 Invoering UIC
P 7917 P 50 84 00-37 017-9 Invoering UIC
P 7918 P 50 84 00-37 018-7 Invoering UIC
P 7919 P 50 84 00-37 019-5 Invoering UIC
P 7920 P 50 84 00-37 020-3 Invoering UIC


Schadegevallen

  • Op 31 oktober 1983 ontspoort locomotief 1634 in Heeze. De locomotief is met de CTO-meettrein onderweg naar Eindhoven, als het in Heeze ontspoord. De trein berijdt met een te hoge snelheid een afbuigende wissel. De meettrein bestaat uit het voormalig Plan C-postrijtuig P 7918. Het doet dienst als CTO-meetrijtuig en is als 30 84 978 1 005-8 genummerd. Verder bestaat de trein uit 2 rijtuigen Plan E (B 29-37 354 en B 29-37 374), welke aan weerszijden van het meetrijtuig zijn geplaatst. De locomotief rijdt door de moestuin en komt op zijn zij in een woonhuis tot stilstand. De bewoonster komt te overlijden. De machinist en dochter van de bewoonster raakt gewond. De locomotief raakt zwaar beschadigd. Het Plan E rijtuig B 29-37 374 ontspoort en raakt hierbij beschadigd. Het CTO rijtuig ontspoort met een draaistel en raakt beschadigd. Het tweede Plan E rijtuig, de B 29-37 354 bleef vrij van schade. Het CTO rijtuig wordt hersteld en komt op in dienst.


Afvoer

In juni 1976 gingen de P 00-37 012, P 00-37 013, P 00-37 015, P 00-37 016 en P 00-37 019 buiten dienst. In 1977 heeft de P 00-37 016 kortstondig dienst gedaan als wachtkamer in Heerlen toen het station werd verbouwd. De resterende rijtuigen gingen in 1979 aan de kant. De P 00-37 018 werd verbouwd tot meetrijtuig en de P 00-37 020 werd opgenomen in de collectie van het spoorwegmuseum. In 1989 werd het rijtuig tentoongesteld bij de manifestatie treinen door de tijd in het kader van 150 jaar spoorwegen in Nederland.


Museumrijtuigen

Van de tien gebouwde rijtuigen, bestaan er nog twee exemplaren. De voormalige P 7918 is in bezit van de Stichting Historisch Dieselmaterieel, terwijl de voormalige P 7920 in het bezit is van het Spoorwegmuseum.

  • Spoorwegmuseum

Het Spoorwegmuseum te Utrecht heeft de beschikking over 1 rijtuig.

P 7920

Na de afvoer van de laatste rijtuigen, kwam het rijtuig P 50 84 00-37 020-3 terecht in de collectie van het Spoorwegmuseum in Utrecht. Het rijtuig was te zien tijdens de manifestatie treinen door de tijd in het kader van 150 jaar spoorwegen in Nederland. Op werd het rijtuig naar Blerick overgebracht voor stalling.

  • Stichting Historisch Dieselmaterieel (SHD)

De Stichting Historisch Dieselmaterieel heeft de beschikking over 1 rijtuig.

P 7918

Op 24 januari 2014 is het rijtuig 60 84 978 1 005-1 overgedragen aan de Stichting Historisch Dieselmaterieel door Eurailscout. Het rijtuig zal zijn CTO uiterlijk behouden. Ook de letters CTO blijven behouden. Het staat voor Creatief Treintechnisch Onderzoek. Het rijtuig zal in de toekomst beschikbaar zijn voor proefnemingen en meetritten, waarbij Eurailscout als ondersteunende partner zal fungeren. Dit zal gebeuren tijdens infra onderhoudsritten. In de zomer en najaar van 2014 heeft het rijtuig in eigen beheer een revisie ondergaan. Op 21 december 2014 vond de eerste inzet plaats achter locomotief 2205. Op 7 mei 2015 reed het rijtuig een meetrit voor de TU Delft. Hierbij zijn onder andere G krachten op de stroomafnemer gemeten. De rit ging vanuit Amersfoort via Den Bosch, Rotterdam, Haarlem terug naar Amersfoort. Het rijtuig werd hierbij getrokken de G1206 303002 van Strukton Rail. De 2205 liep aan de achterzijde mee. Op deze rit werden gereden als voorbereiding op toekomstige meetritten. Op 1 juni 2015 wordt het rijtuig door de V100 203-102 van Shunter Tractie naar de Waalhaven gesleept om bij de werkplaats van Shunter een onderhoudsbeurt te ondergaan. Hierbij worden onder andere nieuw afgedraaide wielen onder het rijtuig geplaatst. Op 7 juni 2015 keert het rijtuig terug in Amersfoort. Op 12 juni 2015 rijdt de combinatie van Strukton G1206 303008 + CTO Rijtuigen + SHD 2205 een meetrit in oost Nederland.


Afleverdata

Rijtuigen Plan C P 7911 tot en met P 7920

Nummer Aflevering In dienst In revisie Uit revisie Ter zijde Sloop(rit)
P 7911 18 maart 1971 mei 1979
P 7912 7 juni 1971 16 juli 1971 juni 1976
P 7913 mei 1952 29 april 1971 27 mei 1971 juni 1976
P 7914 26 juli 1972 25 september 1972 mei 1979
P 7915 15 december 1970 11 januari 1971 1979 juni 1979 / mei 1984
P 7916 19 juli 1971 24 augustus 1971 juni 1976
P 7917 15 februari 1971 24 maart 1971 mei 1979
P 7918 11 september 1972 20 november 1972 mei 1979 n.v.t. (SHD)
P 7919 26 maart 1971 28 april 1971 juni 1976
P 7920 1952 30 oktober 1972 9 januari 1973 mei 1979 n.v.t. (NSM)