Betuwelijn

Uit Somda RailWiki
Versie door Taigagaai (overleg | bijdragen) op 23 apr 2021 om 12:06 (Bruggen.)
Naar navigatie springenNaar zoeken springen

De Betuwelijn loopt van Elst naar Dordrecht via Geldermalsen. De spoorlijn heeft een lengte van 92,8 kilometer. In Elst is er aansluiting op de Spoorlijn Nijmegen - Arnhem, in Geldermalsen is er aansluiting op de spoorlijn Utrecht - Boxtel . In Dordrecht is er aansluiting op de spoorlijn Breda - Rotterdam. De spoorlijn is in een aantal etappes tussen 1882 en 1885 in gebruik genomen. De spoorlijn is gedeeltelijk voorzien van bovenleiding. De spoorlijn heeft een lengte van 92,8 kilometer

Geschiedenis

Ten zuiden van het station van Elst begint de spoorlijn met een aftakking van de spoorlijn Nijmegen - Arnhem.

In 1968 presenteert de Werkgroep Optimale Omvang van het Net een overzicht van onrendabele spoorlijnen. Op deze lijst staat ook de spoorlijn Geldermalsen - Elst/Ressen-Bemmel, die in 1967 een verlies leed van 1 miljoen gulden. Een groot deel van het verlies komt voor de rekening van het traject ten oosten van Tiel. Om deze reden wil de NS dit baanvak graag sluiten. Het baanvak tussen Geldermalsen en Tiel zal met een vereenvoudigde exploitatie kostenneutraal worden gemaakt. Deze plannen gaan uiteindelijk niet door.


Aanleg

Beveiliging


In 1980 wordt de beveiliging van het baanvak Elst - Geldermalsen geautomatiseerd.


Bruggen

In de spoorlijn zijn een aantal bruggen gebouwd. Een aantal van deze bruggen hebben een eigen verkorting. Dit is de brug over de Beneden-Merwede en de Wantijbrug.

Beneden-Merwede

Over de Beneden Merwede wordt een lange, vaste brug aangelegd. Deze brug is meter lang en weegt ton. De brug is een . De verkorting van de brug is Bmbr. In 19 wordt een basculebrug ingebouwd als beweegbaar gedeelte om zo de hoger beladen schepen te kunnen laten passeren. Aan de oostzijde van het spoor is een fietspad aangelegd.

Wantijbrug

Om het Wantij te kunnen overspannen, wordt een draaibrug gebouwd. Deze heeft een overspanning van meter . De brug wordt geopend door de brugwachter die zijn post woning aan de zijde van Dordrecht heeft. In 1945 wordt de brug opgeblazen door de terugtrekkende Duitse troepen. In 194 wordt begonnen met de bouw van een nieuwe brug over het Wantij. Dit wordt een hefbrug. De heftorens zijn uitgevoerd in een vakwerkconstructie. Het hefgedeelte heeft een lengte van meter. Op 1949 wordt de brug geopend. Hiermee is de spoorverbinding tussen Sliedrecht en Dordrecht weer hersteld. In 1992 wordt de brug voorzien van bovenleiding vanwege de elektrificatie van de spoorlijn tussen Dordrecht en Geldermalsen. In 1996 wordt de oude hefbrug vervangen door een nieuwe hefbrug. De stalen aanbruggen worden vervangen door betonnen aanbruggen. De verkorting van de brug is Wijb.


Opening & ingebruikname

Op 1 november 1882 wordt het traject tussen Elst/Ressen en Geldermalsen in gebruik genomen. Op 1 december 1883 is de opening van het traject Geldermalsen - Gorinchem. Op 16 juli 1885 volgt de verlenging van de spoorlijn tot aan Dordrecht.


Wijzigingen

  • In 1978 wordt het traject Geldermalsen - Tiel voorzien van bovenleiding.


  • In maart 1992 wordt de nieuwe Wantijbrug geplaatst.


Stations

De spoorlijn kent een aantal stations, die door de werden gebouwd.



Aansluitingen

Dienstregeling

Na de opening in 1882 voert de spoorwegmaatschappij SS de dienstregeling uit. In 1884 gaat de exploitatie over naar de HIJSM, als gevolg van de opening van de spoorlijn Kesteren - Amersfoort. Op 1 juni 1889 rijdt pas de eerste doorgaande trein vanuit Amsterdam via Amersfoort en Kesteren richting Nijmegen, als gevolg van een strijd tussen de SS en de HIJSM over het gebruik van het baanvak tussen Kesteren en Nijmegen. In 1890 gaat de exploitatie van de gehele spoorlijn over naar de HIJSM.


Tot 1991 rijdt er een keer per twee uur een trein tussen

Op 1 april 2005 neemt Syntus de exploitatie van de treindienst tussen Arnhem en Tiel over van de NS. In de avonduren worden de bussen en taxi's vervangen door treinen. In de spits worden op doordeweekse dagen een halfuursdienst aangeboden. Deze treinen worden gereden door de DM'90 treinstellen. Buiten de spits zal de Lint te zien zijn. Ingaande de dienstregeling 2007 neemt Arriva het treinvervoer over van de NS tussen Dordrecht en Geldermalsen.


Ongevallen

Watersnoodramp

In de nacht van 31 januari op 1 februari 1953 overstroomt een deel van de spoorlijn als gevolg van de doorbraak van dijken langs het water door de springtij en een zware noordwesterstorm die het zuidwesten van Nederland teistert. Reeds op 1 februari 1953 vindt er in Utrecht een bespreking plaats over de te nemen maatregelen om de schade te herstellen en voor zo ver als mogelijk is, een dienstregeling te maken voor de trajecten die nog te berijden zijn. Een van de zaken die nodig zijn voor het herstel, is de aanvoer van zand. Al aan het eind van de ochtend vertrekken uit zowel Maarn als Zwolle een trein met zand. Deze twee treinen worden in Den Haag samengevoegd. In totaal rijden er op 1 februari 1953 vijf treinen, bestaande uit 170 wagons, met zand naar Maassluis en Dordrecht in het getroffen gebied. De treinen uit Geldermalsen hebben hun eindpunt bij Giessendam - Neder Hardinxveld. Met de bus kan er verder worden gereden naar voormalige stopplaats Baanhoek bij de Merwedebrug. Er wordt een tijdelijk perron neergelegd, bestaande uit bielzen en zand. Ook wordt er verlichting geplaatst. De halte wordt op februari 1953 heropend. Vanaf deze halte kan er naar Dordrecht worden gereden. Er wordt een stoomlocomotief van de serie 6000 gebruikt om deze treinen te rijden. Om de locomotief om te kunnen laten lopen, wordt er leeg naar Sliedrecht gereden. Het station zelf is voor reizigers onbereikbaar, omdat het onder water staat. Op 19 februari 1953 wordt de normale dienstregeling hervat. De treinen stoppen nog altijd bij de tijdelijke halte Baanhoek, omdat het station van Sliedrecht nog onbereikbaar is voor reizigers. Op 7 maart 1953 wordt het station van Sliedrecht weer in gebruikt genomen en wordt de halte Baanhoek weer gesloten.


Sluiting & opbraak

In 1991 wordt de boog tussen De Vork en Ressen-Bemmel gesloten en in 2000 wordt deze boog opgebroken om plaats te maken voor de aanleg van de Betuweroute.