Amsterdam Centraal

Uit Somda RailWiki
Naar navigatie springenNaar zoeken springen

Amsterdam Centraal is het hoofdstation van Amsterdam. De verkorting van het station is Asd.

Geschiedenis

Op 1869 neemt de Amsterdamse gemeenteraad het voorstel van minister Thorbecke over om een nieuw, centraal station in Amsterdam te bouwen. Een meerderheid van 21 tegen 15 stemmen is voorstander om het station te bouwen op het Open Havenfront aan het IJ. Er wordt een kunstmatig eiland aangelegd en het ontwerp van het station wordt gegund aan architect Pierre Cuypers. Hij ontwerpt een station met een breedte van 300 meter en aan weerszijden voorzien van torens. De meeste stations zijn in die periode uitgevoerd in hout. Het nieuwe station wordt opgetrokken uit bakstenen. Het middendeel met de vertrekhal is in de as geplaatst van Damrak.

In 1882 wordt begonnen met de bouw van het station. De overkappingen over sporen verzakken in de slappe grond. Door het herstel wordt de bouw met drie jaar vertraagd. Op 15 oktober 1889 wordt het station geopend. Het station is rijkelijk voorzien van beeldhouwwerk, houtsneden, lambriseringen en schilderingen. De perronoverkapping heeft een lengte van 306 meter, een hoogte van meter en is meter breed.

In 1909 komt er aan de westzijde van het emplacement een seinbrug met zeven dubbele seinpalen. Deze wordt bedient vanuit het nieuwe seinhuis (Post I) dat is gebouwd op het Westelijk Eiland. Rond 1910 krijgt de overkapping een luifel, zodat de reizigers op spoor 8 ook droog kunnen staan. In 192 wordt besloten om aan de kant van 't IJ ook een overkapping te maken. Deze is gebaseerd op de al bestaande overkapping. De nieuwe overkapping heeft een lengte van 354 meter, een hoogte van meter en een breedte van 34 meter. De overkapping is hiermee langer, maar smaller dan de al bestaande overkapping. Aan de zijde van spoor 10 wordt overkapping voorzien van een luifel. In 1923 komt de tweede overkapping in dienst. Hiermee verdubbelt de perroncapaciteit. Door deze verdubbeling was het nodig om de seinbrug eveneens te verdubbelen. In 1925 wordt de oostzijde van het station voorzien van twee seinbruggen. Deze seinbrug wordt onderbroken door seinpost B.

Op 21 april 1974 wordt de NX-beveiliging in gebruik genomen. Hiermee is het mogelijk om 220 wissels en 165 seinen te bedienen vanuit 1 post, in plaats van de vijf posten die tot die tijd werden gebruikt. De centrale post is gelegen boven spoor 1. Post I is in september 1974 gesloopt. Ook de seinbruggen verliezen hun functie en worden gesloopt.


Begin jaren '80 wordt de middentunnel drie keer zo breed gemaakt om zo ruimte te bieden aan horeca.

In 1992 wordt er een boogvormige overkapping gebouwd bij spoor 1. In 1996 wordt er een overkapping aangelegd over de sporen 8, 9 en 10. Hiermee komen ook de laatste sporen onder de overkapping te liggen. Hiermee komt na ruim 70 jaar een einde van een gat tussen de beide overkappingen.Tijdens de aanleg van deze overkapping wordt de luchtbrug vanaf het stationsgebouw met het seinhuis tussen de sporen 13 en 14 gesloopt. Vanaf 1997 wordt het station verbouwd en gerestaureerd. Het ontwerp is gemaakt door de architecten Kees Tak en Jan Benthem. In oktober 1998 wordt begonnen met de bouw van een tweede tunnel aan de westelijke zijde. Deze tunnel zal twee keer zo breed gaan worden als de bestaande tunnel en hij krijgt aan beide zijden trappen met toegang tot de perrons. De tunnel zal tevens de omlooproute zijn wanneer onder de middentunnel de Noord-Zuidlijn voor de metro wordt aangelegd.


Onder het station zullen drie nieuwe tunnels komen. Aan weerszijden zullen snelle doorgangen worden gerealiseerd. In het midden is het mogelijk om zonder OV chipkaart van het Stationsplein naar de De Ruijterkade te lopen. Begin 2015 moet de fietstunnel klaar zijn.

Aan de Muiderpoortzijde van het station zal in 2017 worden begonnen met de bouw van een gebouw voor de Eurostar-treinen naar Londen. Dit komt bij spoor 15 te staan. In dit gebouw zullen alle douane- en incheckfaciliteiten worden ondergebracht. Dit gebouw zal 60 meter lang worden en 10,5 meter breed. Het is ontworpen door Benthem Crouwel Architecten. Op 20 februari 2018 rijdt de eerste trein met genodigden vanuit London naar Amsterdam. Hierbij wordt ook het gebouw dat door de douane gebruikt zal gaan worden, geopend. Het gebouw is echter nog niet volledig voorzien van een interieur. In maart 2018 wordt bekend dat de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat het aantal sporen wil terugbrengen van 15 naar 9. Hieronder zijn ook alle middensporen vervallen. Spoor 15 zal niet meer worden gebruikt, omdat verbreding van het perron niet mogelijk is vanwege de aanwezigheid van het busstation. Dit busstation is dicht tegen dit perron is aangebouwd. Dit spoor wordt juist geschikt gemaakt voor de Eurostar De vrijgekomen ruimte kan worden gebruikt om de perrons te verbreden. Op deze manier kan ProRail een groot aantal wissels laten vervallen. ProRail en NS zijn het niet eens met deze plannen, omdat er in de komende jaren de groei van het aantal reizigers blijft toenemen. Hierdoor zullen meer reizigers moeten overstappen en is er geen plaats meer voor de vele treinen die Amsterdam Centraal als eindbestemming hebben. Ook internationale treinen zullen hinder hiervan ondervinden. Zolang de plannen nog niet definitief zijn, hopen de NS en ProRail op een compromis van tenminste 10 sporen.


Laad- en losplaats

In 1920 komt aan de zijde van het IJ ook een gebouw. Dit wordt gebruikt voor het laden en lossen van goederen.



Locomotiefdepot

Het depot van Amsterdam Centraal is gelegen op het Westerdokseiland.


Spoorlijnen

Het station is gelegen aan diverse spoorlijnen, zoals de Oude Lijn, Rhijnspoorlijn en Oosterspoorlijn.


Dienstregeling

Internationaal

Met ingang van 4 april 2018 is het mogelijk om met Eurostar twee keer per dag vanuit Amsterdam naar London te reizen. Door Eurostar worden treinstellen van het type e320 gebruikt. Vanuit Amsterdam vertrekken de 9121 en 9157 naar London. Vanuit London rijden de treinen 9114 en 9148 naar Amsterdam. Op zondag rijdt trein 9157 niet. Reizigers kunnen dan gebruik maken van trein 9161. De treinen vertrekken van spoor 15b.


Stoppende treinen

In de huidige dienstregeling (2018) stoppen de volgende treinseries te Amsterdam Centraal:

Treinserienummer Beginpunt Eindpunt Materieel
100 Basel SBB Amsterdam Centraal ICE-3m
120 Frankfurt am Main Amsterdam Centraal ICE-3m
140 Berlijn Amsterdam Centraal Locomotief serie 1700 + DB IC rijtuigen
220 Frankfurt am Main Amsterdam Centraal ICE-3m
240 Berlijn Amsterdam Centraal Locomotief serie 1700 + DB IC rijtuigen
800 Maastricht Alkmaar/(Schagen) VIRM
900 Amsterdam Centraal Breda BR 186 + ICRmh rijtuigen
1000 Amsterdam Centraal Rotterdam Centraal BR 186 + ICRmh rijtuigen
1400 Rotterdam Centraal Utrecht Centraal (via Amsterdam Centraal) ICMm/VIRM
1500 Amsterdam Centraal Amersfoort/(Deventer) ICMm
2100 Den Haag Centraal Amsterdam Centraal VIRM
2200 Amsterdam Centraal Vlissingen VIRM
2600 Almere Centrum Amsterdam Centraal ICMm
2900 Enkhuizen Maastricht VIRM
3000 Den Helder Nijmegen VIRM
3900 Enkhuizen Heerlen VIRM
4000 Rotterdam Centraal Uitgeest SLT
4500 Enkhuizen Amsterdam Centraal DDM-1/VIRM
4600 Amsterdam Centraal Den Haag Centraal SLT
4700 Amsterdam Centraal Uitgeest (via Zaandam) SGMm
4800 Amsterdam Centraal Hoorn (via Haarlem) SGMm
5400 Amsterdam Centraal Zandvoort SGMm
5800 Hoofddorp Amsterdam Centraal SLT
7400 Rhenen Amsterdam Centraal SGM
9100 Amsterdam Centraal London St. Pancras Eurostar e320
9200 Amsterdam Centraal Brussel Zuid NMBS Reeks 28 + ICR
9300 Amsterdam Centraal Paris Nord TGV PBA/TGV PBKA
9900 Amsterdam Centraal Bourg St. Maurice/Lille TGV PBA/TGV PBKA
12600 Groningen Amsterdam Centraal VIRM
14500 Amsterdam Centraal Enkhuizen DDM-1
14600 Amsterdam Centraal Zwolle SLT


Passerende treinen

In de huidige dienstregeling (2018) stoppen alle treinen in Amsterdam Centraal.

  1. DOORVERWIJZING Sjabloon:Navigatie Oosterspoorweg traject Amsterdam Centraal – Zutphen