ATB (Automatische Trein Beïnvloeding)
ATB is een Nederlands beveiligingssysteem.
Geschiedenis
Na de ongevallen nabij Ruinerwold in 1888 en Cappelle in 1899, waar de passage van een stoptonend sein een belangrijke rol speelde, werd er gezocht naar manieren om het voorbij rijden van een stoptonend sein te voorkomen. Zo wordt door de SS in 1909 en 1910 proeven met het 'Systeem van Braam' en het 'Drivers Cab Signal'. De proeven slaagde echter niet. Er kwamen te veel storingen voor en daarnaast was het niet duidelijk aan welke eisen het systeem moest voldoen. Moest er alleen gewaarschuwd worden of ook geremd? Wanneer er een remingreep plaats zou moeten vinden, was deze niet effectief bij goederentreinen. Veel goederenwagens waren in deze tijd nog niet voorzien van een doorgaande luchtdrukrem.
Systeem van Braam
Nadat in Frankrijk een aantal zware ongevallen hadden plaatsgevonden aan het eind van de 19e eeuw, vroeg het ministerie van Transport de spoorwegmaatschappijen om systemen te ontwikkelen die het seinbeeld herhalen in de cabine van de locomotief. Het Systeem van Braam kwam hierbij als erg interessant uit de bus. In 1901 worden de eerste proeven genomen. Het systeem werkt als volgt: Op ruime afstand van het sein zijn in de linker spoorstaaf aanslagstukken geplaatst die door middel van trekdraden verbonden waren met de seinpaal. Bij een onveilig sein, was het aanslagstuk omhoog geplaatst. De aan de locomotief bevestigde draaibare stiften komen in aanraking met deze aanslagstukken en activeren hiermee het ontvangsttoestel in de locomotief. In de cabine is een waarschuwingssignaal te horen en een lichte remming wordt ingezet. Op een afstand van ongeveer meter van het sein zijn twee aanslagstukken geplaatst op een onderlinge afstand van ongeveer 30 meter. Opnieuw klinkt een geluidssignaal en wordt er een stevigere remming ingezet. Bij een veilig sein zijn de aanslagstukken neergelaten en komen de stiften niet in aanraking met deze aanslagstukken. Dit systeem vertoonde echter te veel storingen, zodat de proef werd beëindigd. De proeven werden genomen op het baanvak Leiden - Woerden tussen 1909 en 1910 met locomotieven van het depot Leiden. De betrokken locomotieven waren de SS 303, 311, 314 en 394.
Invoering
In de loop van de dienstregeling 1973/1974 wordt de remdwang ingevoerd op de treinen die zijn voorzijn van ATB-apparatuur. In 1973 wordt de ATB met remdwang verplicht op de trajecten Amsterdam - Nijmegen/Emmerich, Amsterdam - Enschede/Oldenzaal en Zandvoort - Heerlen/Maastricht. Op de laatste twee trajecten wordt de invoering van ATB met remdwang op 5 november 1973 ingevoerd. Ook enkele leeg materieelritten tussen Amsterdam en Zandvoort en tussen Heerlen en Maastricht worden onder deze ATB gereden.
In maart 1974 wordt op het traject Rotterdam/Den Haag - Leeuwarden/Groningen/Enschede en Amsterdam - Leeuwarden/Groningen ATB met remdwang verplicht.
Bronnen
Van optische telegraaf tot ERTMS - K. van der Meene, R. Jongerius, R. Ankersmit - Maandblad: Op de Rails, 87e Jaargang - 2019 Blz: 385-392 Uitgave: NVBS ISSN: 0030-3321
