Dr. W. Hupkesbrug
Ter overspanning van de rivier de Waal, wordt tussen Waardenburg en Zaltbommel een brug over deze rivier aangelegd. De verkorting van deze brug is .
Inhoud
Geschiedenis
In de eerste jaren van de aanleg van spoorlijnen in Nederland waren er gescheiden spoorwegnetten in het noorden en zuiden van Nederland. De overspanning van grote rivieren, zoals de Lek, Maas, Rijn en Waal was een grote uitdaging.
Als in 1860 wordt besloten tot aanleg van de spoorlijn tussen Utrecht en Boxtel, wordt dit de eerste verbinding tussen beide spoorwegnetten. De rivier de Waal is de tweede van de grote rivieren in Nederland die overspannen zal gaan worden. Door ingenieur Gerrit van Diesen wordt de brug en de spoorlijn ontworpen. Net als de Kuilenburgse spoorbrug zal deze spoorbrug worden uitgevoerd als vakwerkbrug. De brug heeft een totale lengte van 863 meter. De brug bestaat uit drie overspanningen met een lengte van 125 meter met gebogen hoofdliggers van welijzer. De langs- en dwarsbalken in het rijdek zijn uitgevoerd in Bessemer staal, wat grotere buig- en trekkrachten kan weerstaan. In tegenstelling tot de Lek, mogen in de Waal wel pijlers geplaatst worden. Hierdoor kunnen de overspanningen over de rivier kleiner worden. In totaal worden er 10 pijlers gebouwd. Iedere overspanning rust aan weerszijden op een pijler. De beide uiteinden rusten op een landhoofd. De hoofdliggers hebben 10 velden, welke voorzien zijn van stalen dwarsdragers en windverbanden. Naast de drie hoofdoverspanningen zijn er 8 kleinere overspanningen met ieder een lengte van 61 meter. Deze aanbruggen zijn aan de noordzijde van de brug gelegen en overspannen de het winterbed van de rivier. De aanbruggen hebben rechte hoofdliggers van welijzer. De 8 aanbruggen hebben 10 velden. De velden zijn eveneens voorzien van dwarsdragers en windverbanden. De gehele brug bevat voor ton aan ijzer. De hoofdoverspanningen hebben een gewicht van ton. De brug is bij de bouw al voorbereid op dubbelspoor, hoewel de spoorlijn enkelsporig werd aangelegd.
In 1932 en 1933 is het tweede spoor aangelegd op de brug, waarbij gelijkende bruggen worden gebouwd als de bestaande.
In 194 zijn de 8 overspanning aan de westzijde van de brug verwijderd om elders beschadigde brugdelen te vervangen. In 194 worden op de oostelijke brugdelen houten planken neergelegd, zodat de brug kan worden bereden door (vracht)auto's en motoren.
Bij de heropening van de herstelde brug in 1945 wordt de brug hernoemd naar Dr. W. Hupkesbrug.
Aanleg
In 186 wordt aan firma Harkort uit Hagen-Haspe de opdracht verstrekt tot de bouw van de brug. Met de bouw is een bedrag van ƒ gemoeid. De bouw begint in 186. De onderbouw van de brug wordt door firma uit gebouwd voor een bedrag van ƒ . De bouw van de pijlers begint in december 1864. De 10 pijlers zijn opgebouwd uit bakstenen met een natuursteen bekleding. De fundering voor pijlers moest geheid worden. Voor de bouw van de overspanning wordt gebruik gemaakt van steigers op 4 houten hulppijlers, welke in de vaargeul zijn geplaatst. Van de drie vaargeulen bleef er steeds 1 bevaarbaar, terwijl over de andere twee vaargeulen de overspanningen worden gebouwd. De brug wordt enkelsporig aangelegd, hoewel de pijlers voorbereid zijn op een dubbelsporige brug. Twee pijlers van de hoofdoverspanning worden in de Waal gebouwd. In 1869 is de brug gereed.
In 193 wordt de aanbesteding uitgeschreven voor de aanleg van het tweede spoor op de brug. Hiervoor zullen identieke brugdelen worden gebouwd aan de oostzijde van de bestaande brug. Door wordt de tweede brug gebouwd.
Ingebruikname
Dienstregeling
Opening
De brug is op 31 oktober 1869 geopend.
Lotgevallen
- Op mei 1940 worden twee overspanningen opgeblazen om de opmars van het Duitse leger te vertragen. Op 14 mei 1940 wordt begonnen met het herstellen van de brug, zodat deze eind 1940 weer bruikbaar was.
- Op 1944 wordt de brug wederom vernietigd. Ditmaal door het Duitse leger om de opmars van het geallieerde leger te vertragen. Het herstel van de brug begint in 194 en op 1947 kan de spoorbrug weer in gebruik worden genomen. Treinverkeer is dan nog via 1 spoor mogelijk. Pas in 1951 is de brug weer in zijn geheel dubbelsporig te berijden.
- Op 31 december 1944 wordt de brug onder vuur genomen door Typhoons van de Engelse luchtmacht. Na het plaatsen van een noodpijler is het treinverkeer weer enigszins mogelijk.
Sluiting
Sloop
|
Bronnen, Referenties en/of Voetnoten
|
