Mat'24 - Materieel 1924 (Blokkendoos)
Vanwege het succes van het elektrische materieel op de Hofpleinlijn en de ervaringen in het buitenland, werd besloten om op de lijn Amsterdam - Rotterdam (de Oude Lijn) ook elektrisch te gaan rijden. Door de Eerste Wereldoorlog werden deze plannen uitgesteld. In 1923 kwamen de eerste 10 rijtuigen in dienst. Het materieel kreeg als bijnaam Blokkendoos en Stofzuiger. Blokkendoos naar het uiterlijk en Stofzuiger naar het geluid dat de motoren maakten.
Inhoud
- 1 Geschiedenis
- 2 Technische gegevens
- 3 Uitvoering
- 4 Inzet
- 5 Revisie
- 6 Bijzondere uitvoeringen
- 7 Wijzigingen
- 8 Vernummeringen
- 9 Schadegevallen
- 10 Afvoer
- 11 Afleverdata
- 11.1 Rijtuigen mABD 9001 tot en met mABD 9003
- 11.2 Rijtuigen mBD 9001 tot en met mBD 9030
- 11.3 Rijtuigen mB4D 9151 tot en met mB4D 9161
- 11.4 Rijtuigen mC 9001 tot en met mC 9047
- 11.5 Rijtuigen mCd 9401 tot en met mCd 9447
- 11.6 Rijtuigen Aec 8501 tot en met Aec 8527
- 11.7 Rijtuigen ABec 8501 tot en met ABec 8511
- 11.8 Rijtuigen Bec 8501 tot en met Bec 8533
- 11.9 Rijtuigen Cec 8501 tot en met Cec 8555
- 11.10 Rijtuigen Ces 8101 tot en met Ces 8103
Geschiedenis
Door de verschillende fabrieken werden in totaal 261 rijtuigen gebouwd, te verdelen in 130 motorrijtuigen en 131 tussenrijtuigen. Hiervan kwamen er maar 129 in dienst, omdat de B 8524 en B 8525 in september 1926 werden vernield door brand.
Technische gegevens
Er waren vier fabrieken betrokken bij de bouw van de rijtuigen
Beijnes
Beijnes in Haarlem bouwde de
Görlitz
Görlitz in , Duitsland, bouwde de
HAWA
HAWA in Hannover, Duitsland, bouwde de
Werkspoor
Werkspoor in Utrecht bouwde de
Uitvoering
De rijtuigen werden in het olijfgroen afgeleverd met een crèmekleurige raampartij. Vanaf 1928 werden de rijtuigen in het volledig groen afgeleverd, omdat de lichte kleur nogal snel vervuilde. De rijtuigen die tot 1928 waren afgeleverd, waren voorzien van houten daken en een klassieke vouwbalgophanging. De rijtuigen die vanaf 1929 werden geleverd kregen een Hongaarse vouwbalgophanging en werden daarna voorzien van een stalen dak.
Inzet
Hoewel het allemaal losse rijtuigen zijn, werden de meeste rijtuigen in vaste samenstellingen in gezet. Naar believen werden samenstelling aangevuld met reserve rijtuigen of een andere stam.
Vanaf de winterdienstregeling 1948, ingaande op 8 oktober 1948, rijden twee composities van vier rijtuigen op de nieuw geëlektrificeerde lijn (Utrecht) - Den Dolder - Baarn.
Onderhoud
Vanaf de instroom van de rijtuigen zijn zij in onderhoud in de werkplaats Leidschendam. Alleen de rijuigen voor Haarlem - IJmuiden, de mABD 9001 - 9004 en Ces 8101 - 8103, waren in Haarlem in onderhoud. Vanaf 1932 kwamen ook een aantal rijtuigen in onderhoud in de nieuwe Revisieloods Amsterdam Zaanstraat.
Revisie
Bijzondere uitvoeringen
Wijzigingen
- In 1928 werden de rijtuigen in het donkergroen afgeleverd in plaats van het olijfgroen met crème. Voor de betere zichtbaarheid werden de koprijtuigen en stuurstandrijtuigen tevens voorzien van een brede rode band boven de bufferbalken. Boven de ramen werden gele driehoeken aangebracht.
- Met de aflevering van de mBD 9029 en mBD 9030 in 1929, kregen de motorrijtuigen twee stroomafnemers op het dak. Tot die tijd werden de rijtuigen afgeleverd met één stroomafnemer.
- In 1937 vond een wijziging plaats aan de motorrijtuigen met bagage afdeling welke op IJmuiden reden. Op deze verbinding kwamen veel klachten over een vislucht van de vis die vervoerd werd. Er werden in de mABD rijtuigen een houten bak geplaatst met zinken bekleding, waarin de manden met vis konden worden geplaatst.
- Na zijn afvoer werd de A 5509 in 1973 voorzien van de draaistellen van het Bolkop rijtuig A 6005. Het rijtuig werd tevens verbouwd tot meetrijtuig voor remsystemen. Door deze verbouwing kwam het rijtuig niet meer in aanmerking om bewaard te blijven voor museale doelstellingen.
Ombouw naar rijtuigen voor de getrokken dienst
| Nummer B | Ontstaan uit | Ombouw in | Aflevering/In dienst | Buiten dienst |
|---|---|---|---|---|
| B 5211 | 8107 | 5 november 1959 | 12 februari 1973 | |
| B 5212 | 8108 | 22 januari 1957 | 28 april 1972 | |
| B 5215 | 8121 | 5 oktober 1959 | 1959 | 3 juni 1973 |
| B 5217 | 8123 | |||
| B 5218 | 8124 | |||
| B 5231 | 8137 | |||
| B 5239 | 8145 | |||
| B 5240 | 8146 | 3 juni 1973 | ||
| B 5241 | 8147 | |||
| B 5241 | 8147 | 3 juni 1973 | ||
| B 5351 | 8181 | 16 januari 1960 | ||
| B 5352 | 8183 | 24 mei 1960 | ||
| B 5357 | 8189 | 21 november 1959 | 3 juni 1973 | |
| B 5358 | 8190 | 3 juni 1973 | ||
| A 5508 | 8145 | 10 december 1956 | 11 juni 1969 | |
| A 5509 | 8519 | |||
| Bz 5844 | mCv 9414 | 1956 | 1965 | |
Motorposten en Motorkonvooiwagens
In de periode 1956-1958 zijn door de firma Jansen uit Bergen op Zoom 20 motorwagens uit de series mCD 9100 (10 stuks), mCD 9151 (6 stuks) en de mBD 9001-9004 verbouwd tot motorpostrijtuigen. Zij werden hierbij vernummerd naar mP 9201-9210, 9221-9226 en 9231-9234. Deze verbouwing hield in dat de rijtuigen aan beide zijden een gesloten kop kregen en schuifdeuren in de zijwand. De kop met vouwbalg werd vervangen door een gesloten kop afkomstig uit de serie mC 9451. De kop met vouwbalg werd vervolgens op de mC's geplaatst. Deze rijtuigen werden zo verbouwd tot getrokken rijtuig serie Bz 5800. Op deze wijze ontstonden uit vier mCD's en een mBD 5 motorkonvooiwagens, serie mK 9300.
In de motorpostwagens werd na het uitbreken van het interieur een toilet en een afdeling voor de postconducteurs gesitueerd. Langs de zijwand werden schappen aangebracht. De motorkonvooiwagens bleven leeg van binnen, na het demonteren van het interieur. Het draagvermogen van beide type motorwagens was 10 ton, bij een eigen gewicht van 59,2 ton. De motorrijtuigen die voorzien waren van een tractie installatie van Vickers, werd vervangen door een installatie van Heemaf. De twee stroomafnemers kregen elk een dakveiligheid ingebouwd van 1.000 Ampère. In tegenstelling tot de elektrische locomotieven behoefde de achterste stroomafnemer niet altijd op te staan. Voor het opzetten van de stroomafnemers was een druk van 5 bar genoeg. Deze is afkomstig uit het spaarreservoir. In de winter kon men met de twee stroomafnemers op rijden. Hierdoor werd de bovenleiding minder zwaar belast. Om dit mogelijk te maken, was een externe doorverbinding nodig langs de dakschakelaar. De rijcontroller had vier rijstanden en een mechanische dodemaninrichting. De eerste rijstand was de rangeerstand. Hierbij staan alle voorschakelweerstanden aan de bovenleiding geschakeld. Voor de tweede tot en met de vierde rijstand moesten de weerstanden worden afgeschakeld. De tweede rijstand is de serie-sterkveld, de derde rijstand de parallel-sterkveld en de vierde rijstand is de parallel-zwakveld. De vierde rijstand was echter buitendienst gesteld. Desondanks kon een los motorrijtuig een maximumsnelheid van 100 kilometer per uur bereiken. De stuurstroom wordt verkregen uit een batterij, wanneer de stroomafnemers zijn neergelaten. Wanneer deze opgezet zijn, wordt de stuurstroom ingeschakeld door een schakelaar en wordt deze geleverd door de motorgenerator van 2,5 kW. Deze zorgde tevens voor het opladen van de batterij. Vanwege aders van de stuurstroomleidingen gewijzigd waren, konden deze niet met de normale motorrijtuigen rijden. Onderling met andere mP's of mK's was wel mogelijk met een genummerde stuurstroomkabel, die in elk rijtuig aanwezig is.
Voor de verwarming beschikte een rijtuig over twaalf kachels. Vier waren aanwezig in cabine 1, in cabine 2 bevonden zich zes kachels en in de dienstafdeling 2 kachels. Voor verlichting werd gezorgd door 3 groepen gloeilampen. In het midden van het rijtuig hing een groep van zes lampen. De twee andere groepen bevonden zich aan weerszijden van het rijtuig bij de schuifdeuren.
Vanwege de sterk stijgende vraag naar capaciteit in het postvervoer, werden in 1959 en 1960 de 5 motordienstwagens verbouwd tot motorpostrijtuig. Zij werden vervolgens als mP 9211-9213, mP 9227 en mP 9228 in dienst gesteld. Voor de vervanging van deze 5 motorwagens werden 5 nieuwe rijtuigen door Jansen verbouwd. Deze werden verbouwd uit de serie mC 9451. Deze rijtuigen werden voorzien van een kopwand uit de serie mCD 9101 of mBD 9011. De donorrijtuigen werden vervolgens omgebouwd tot getrokken rijtuig in de serie BDz 5900 door de Hoofdwerkplaats Tilburg. De motordienstwagens werden genummerd in de serie mDW 169306-169310. Deze wagens hadden een eigen gewicht van 50 ton.
De eerste diensten van de nieuwe motorpostrijtuigen vonden plaats in de late avonduren. Voor de PTT waren deze uren het belangrijkst, omdat hier een gat onstond tussen de laatste reizigerstrein en de eerste post/goederentreinen in de nacht. Deze laatsten kregen een grote hoeveelheid post te verwerken, die door de instroom van de nieuwe motorpostrijtuigen werden ontlast. De motorposten reden op een gering aantal trajecten, waarbij de inzet juist bedoeld was om de capaciteit te vergroten. Hiermee werd het zware postvervoer uit de reizigerstreinen verbannen. Dit veroorzaakte steeds meer vertraging bij de NS. De omvang van de brievenpost bleef groeien. Om tot een snelle doorstroming te komen, bleef de PTT gebruik maken van reizigerstreinen. Hierdoor bleven problemen bestaan met het laden en lossen. Daarnaast werden de PTT medewerkers geconfronteerd met een minder efficiënte indeling van de beladingsruimte. Ook de bedrijfszekerheid van de tractiemotoren baarde zorgen. Hierdoor zag de NS zich genoodzaakt om de motorpostrijtuigen tot maximaal 1967 in te zetten. Dit is 5 jaar eerder dan gepland. Na lang wikken en wegen besloot de PTT om 20 nieuwe motorpostrijtuigen aan te schaffen ten faveure van het transport over de weg met auto's.
Als eerste werd de mP 9224 afgevoerd na een botsing te Rotterdam Feijenoord. Als tweede volgde de mP 9227, nadat het op 10 mei 1966 botste met een stootjuk te Sittard. De eerste afvoergolf kwam in november 1966, toen er 14 motorposten terzijde werden gesteld. Op dat moment waren er voldoende nieuwe mP serie 3000 in dienst. De mP 9226 werd in Leidschendam gebruikt als wasloc dienst te gaan doen. Voorzien van een afnemer voor een middenrail trok de Wl, zoals de mP inmiddels genoemd werd, stroomlijnmaterieel bij de werkplaats door de wasstraat. Deze inzet duurde tot 1974 en in 1975 werd het rijtuig gesloopt. De mP 9201, 9204 en 9225 werden gereserveerd voor de Dienst van Materieel en Werkplaatsen. Zij werden aangepast voor diverse proefdoeleinden. De mP 9233 werd magazijnwagen ATB bij de dienst Seinwezen en vervulde deze taak tot 1985. De mP 9206 en mP 9223 werden tijdelijk hulpwagen bij de ongevallenkranen van Utrecht en Eindhoven. Deze taak vervulden zij twee jaar, waarop zij vervangen werden door tot houtwagen verbouwde mP 9205, mP 9213 en mP 9212. Deze deden dienst bij de kranen van Utrecht, Eindhoven en Zwolle. De mP 9212 deed dienst tot 1979, terwijl de andere twee rijtuigen tot het laatst dienst deden en waren hiermee een van de laatste blokkendozen die door de NS werd ingezet.
De mDW 169306 - 169310 werden tot 1967 ingezet en later gesloopt. Twee rijtuigen, de mDW 169306 en mDW 169310 worden in april 1968 weer in dienst gesteld. Zij werden in dienst gesteld om nieuwe machinisten te laten wegleren op baanvakken waar zij hun zelfstandige diensten zouden gaan rijden. Deze functie hebben zij tot 1981 vervuld. De mDW 169306 is bewaard gebleven en de mDW 169310 is later gesloopt. De mDW 169309 kwam in 1969 terecht op camping de Schoapvolte te Eext.
| Nummer mP of mK/mDW | Ontstaan uit | Dichte kopwand van | Aflevering/In dienst | Buiten dienst |
|---|---|---|---|---|
| mP 9201 | mCD 9116 | mC 9456 | 1956 | november 1966 |
| mP 9202 | mCD 9101 | mC 9458 | 1956 | november 1966 |
| mP 9203 | mBD 9013 | mC 9464 | 1957 | november 1966 |
| mP 9204 | mCD 9106 | mC 9476 | 1957 | november 1966 |
| mP 9205 | mCD 9121 | mC 9466 | maart 1957 | november 1966 |
| mP 9206 | mCD 9119 | mC 9451 | 1957 | 1966 |
| mP 9207 | mCD 9103 | mC 9455 | 1957 | 1966 |
| mP 9208 | mCD 9102 | mC 9479 | 1957 | 1966 |
| mP 9209 | mCD 9104 | mC 9477 | 1957 | november 1966 |
| mP 9210 | mCD 9114 | mC 9469 | 1957 | november 1966 |
| mP 9211 | mDW 169301 | n.v.t. | 1959 | 1966 |
| mP 9212 | mDW 169302 | n.v.t. | 1959 | november 1966 |
| mP 9213 | mDW 169303 | n.v.t. | 1960 | november 1966 |
| mP 9221 | mCD 9151 | mC 9468 | 1957 | 1966 |
| mP 9222 | mCD 9157 | mC 9481 | 23 april 1957 | 1966 |
| mP 9223 | mCD 9156 | mC 9457 | 1957 | november 1966 |
| mP 9224 | mCD 9159 | mC 9480 | 1957 | juni 1961 |
| mP 9225 | mCD 9158 | mC 9467 | 1958 | november 1966 |
| mP 9226 | mCD 9152 | mC 9473 | 1958 | november 1966 |
| mP 9227 | mDW 169304 | n.v.t. | 1960 | mei 1966 |
| mP 9228 | mDW 169305 | n.v.t. | 1960 | 1966 |
| mP 9231 | mAD 9004 | mC 9470 | 1958 | november 1966 |
| mP 9232 | mAD 9003 | mC 9463 | 1958 | november 1966 |
| mP 9233 | mAD 9002 | mC 9472 | 1958 | 1966 |
| mP 9234 | mAD 9001 | mC 9475 | 1958 | 1966 |
| mK 9301 | mCD 9113 | mC 9460 | 1957 | 1959 |
| mK 9302 | mAD 9012 | mC 9474 | 1957 | 1959 |
| mK 9303 | mCD 9118 | mC 9482 | 1957 | 1960 |
| mK 169304 | mCD 9155 | mC 9478 | 1958 | 1960 |
| mK 169305 | mCD 9160 | mC 9471 | 1957 | 1960 |
| mDW 169306 | mBD 9452 | mBD 9111 | 1960 | 1967 |
| mDW 169307 | mBD 9453 | mBD 9120 | 1960 | 1967 |
| mDW 169308 | mBD 9459 | mBD 9110 | 1960 | 1967 |
| mDW 169309 | mBD 9454 | mAD 9011 | 1960 | 1967 |
| mDW 169310 | mBD 9462 | mBD 9115 | 1960 | 1967 |
Dienstwagens
Jules, Jim en Catherine
Na verbouwing en inzet van motorpostrijtuig of motorkonvooiwagen, kwamen diverse rijtuigen na deze inzet terecht bij diverse onderdelen van de NS. Zo werden de mP 9201, mP 9204 en mP 9225 verbouwd tot proefwagens met vermogenselektronica (mP 9204), het multiple rijden met dit rijtuig (mP 9201) en luchtvering (mP 9225). De mP 9204 wordt voorzien van vermogenselektronica van AEI. De tractie installatie van Heemaf blijft ook behouden. De installatie is door de Hoofdwerkplaats Tilburg ingebouwd en de thrysistoren worden gezien als alternatief voor de weerstandsvermogenregeling. Door het zoemende geluid, krijgt het rijtuig al snel de bijnaam 'Bromvlieg'. Het motorrijtuig wordt beproefd in de werkplaatskonvooi treinen. Deze rijden tussen de diverse werkplaatsen van de NS. De Blokkendoosrijtuigen rijden de konvooitreinen tussen Leidschendam en Amsterdam Zaanstraat. In 1971 vind een aanpassing plaats in het rijtuig, zodat het ook elektro-dynamisch kan remmen. Hierbij wordt het rijtuig vernummerd tot 30 84 978 1 801-0. De uitkomst van deze proeven worden gebruikt voor de aanschaf van het SGM materieel. De mP 9201 werd geschikt gemaakt voor multiple rijden met de mP 9204. Hierdoor kon een goede vergelijking gemaakt worden van de rijeigenschappen en rijkarakteristieken van een weerstandschakeling en de pulssturing. Ook de effecten op het samen rijden werden hiermee onderzocht. Dit was van belang voor de nieuwe treinstellen Plan V die mogelijk met deze besturing uitgerust gaan worden. De mP 9225 werd omgebouwd tot getrokken rijtuig met luchtvering. Het ging hierbij om de vloerhoogte constant op perronhoogte te houden, onafhankelijk van de belading. De draaistellen waren hiertoe voorzien van luchtgeveerde draaistellen. Vanwege de lange nummers die de rijtuigen toebedeeld krijgen, worden door Hoofdwerkplaats Tilburg de rijtuigen voorzien van de namen Julus, Jim en Catherine. Dit naar de film uit 1961 van Francois Truffaut, Jules et Jim. Hierin gingen de drie hoofdpersonen in wisselende samenstellingen door het leven, net zoals de drie voormalige blokkendoos rijtuigen.
| Nummer mP | Nummer proefrijtuig | Aflevering/In dienst | Buiten dienst | Naam |
|---|---|---|---|---|
| mP 9201 | 30 84 978 2 812-6 | 1968 | Jim | |
| mP 9204 | 30 84 978 1 802-8 | juni 1968 | 1972 | Jules |
| mP 9225 | 30 84 978 1 803-6 | 1968 | Catherine |
ATB meetrijtuig
In 1972 wordt de 30 84 978 1 802-8 voorzien van een ATB meetopstelling, nadat het rijtuig is ondergebracht bij de afdeling Is9. Dit is de meet technische afdeling van de NS. Later is het rijtuig ook voorzien van een opstelling voor de Telerail. In 1976 wordt de vermogenselektronica in de mP Jules, zoals de bijnaam van het rijtuig luidt, buiten dienst gesteld. Het rijtuig wordt omgenummerd tot 30 84 978 1 601-4. Het wordt overgedragen aan de Meetdienst van het Seinwezen en wordt NS-geel geschilderd. In 1984 vind een vernummering plaats naar 80 84 978 1 601-3. In 1991 wordt de functie van het motorrijtuig uitgebreid om ook de Telerail te kunnen testen. Het motorrijtuig doet dienst tot 19 juni 1992. Het rijtuig zou daarna enkele onderdelen afstaan aan de revisie van de mC 9002.
Hulpwagen ongevallenkraan
Ter vervanging van de oude wagens bij de ongevallenkranen die verspreidt in het land staan, werden in 1966 tijdelijk twee rijtuigen aangewezen om dienst te doen als hulpwagen. De keus viel op de mP 9206 en mP 9223. Met behoud van hun nummer hebben zij twee jaar dienst gedaan, alvorens vervangen te worden door 3 verbouwde mP's. Dit waren de mP 9205, mP 9213 en mP 9212. Zij deden dienst bij de ongevallenkranen van Utrecht, Eindhoven en Zwolle. De wagens werden ontdaan van hun stroomafnemers en tractie installatie. De postsorteerinrichting werd ook verwijderd en daarvoor in de plaats kwamen kasten om gereedschappen op te ruimen. De Utrechtse en Eindhovense hulpwagen waren de laatste Blokkendoosrijtuigen van de NS die nog ingezet werden.
| Nummer mP | Nummer Hulpwagen | Aflevering/In dienst | Buiten dienst |
|---|---|---|---|
| mP 9206 | 9206 | 1966 | 1968 |
| mP 9223 | 9223 | 1966 | 1968 |
| mP 9205 | 30 84 975 1 512-9 | 1966 | |
| mP 9213 | 30 84 975 1 513-7 | 1966 | |
| mP 9212 | 30 84 975 1 514-5 | 1966 | 1979 |
Wegleerrijtuigen
De mDW 169306 en mDW 169310 werden in april 1968 na hun afvoer een jaar eerder, weer in dienst gesteld. De rijtuigen waren bedoeld voor het wegleren van nieuwe machinisten. De 30 84 978 2 500-7 kreeg hierbij als depot Watergraafsmeer. Later verhuisde de motorwagen naar Eindhoven De 30 84 978 2 500-7 kreeg in 1980 als bijnaam 'Jaap', naar de Eindhovense groepsleider Jaap Mol. In 1981 werden de beide rijtuigen terzijde gesteld omdat zij aan revisie toe waren.
| Nummer mDW | Nummer wegleerrijtuig | Aflevering/In dienst | Buiten dienst |
|---|---|---|---|
| mDW 169306 | 30 84 978 2 500-7 | april 1968 | 1981 |
| mDW 169310 | 30 84 978 2 501-5 | april 1968 | 1981 |
Montagewagens
| Nummer montagewagen | Ontstaan uit | Aflevering/In dienst | Buiten dienst |
|---|---|---|---|
| 270 119 | Bz 5844 | 1965 |
Vernummeringen
Motorkonvooiwagens
In 1957 werden de drie reeds verbouwde motorkonvooiwagens vernummerd. Door wijziging van de type aanduiding volgde in 1958 nogmaals een nummerwijziging plaats.
| Oorspronkelijk nummer | Nieuw nummer 1957 | Nieuw nummer 1958 |
|---|---|---|
| mK 9301 | mK 169301 | mDW 169301 |
| mK 9302 | mK 169302 | mDW 169302 |
| mK 9303 | mK 169303 | mDW 169303 |
Montagewagens
| Oorspronkelijk nummer | Nieuw nummer 1968 | Nieuw nummer 1986 |
|---|---|---|
| 270 119 | 30 84 979 1 505-5 | 80 84 979 1 505-4 |
Schadegevallen
- Op 2 juni 1961 botst de mP 9224 te Rotterdam Feijenoord met de . Het mP rijtuig was onderweg als trein 4631 en de als trein 4034. De schade aan de mP 9224 was dermate groot, dat het niet meer voor herstel in aanmerking kwam en werd gesloopt.
- Op 10 mei 1966 rijdt de mP 9227 in Sittard op een stootjuk. De mP was onderweg als trein 87804 van naar Sittard, toen het bij binnenkomst . Vanwege de naderende afvoer van de motorpostrijtuigen, werd het niet meer hersteld en afgevoerd voor sloop.
Afvoer
Gevolgen van de Tweede Wereldoorlog
Bombardementen
Afvoer naar het oosten
- Het rijtuig Bec 8517 doet na de oorlog dienst in Oost Duitsland met het nummer DR 60 50 99-28 702-7. Na zijn loopbaan heeft het rijtuig lange tijd in Halberstadt gestaan. In november 1988 werd het rijtuig gesloopt.
Museummaterieel
De nummering van de bewaarde rijtuigen is gebaseerd op de oorspronklijke nummering zoals de rijtuigen destijds in dienst zijn gekomen. Door de vele vernummeringen van de rijtuigen blijft het duidelijk waar een rijtuig is gebleven als het naar een andere organisatie is overgegaan.
- Herik Rail
mBD 9006
In 2009 komt het rijtuig in het bezit van Herik Rail. Het rijtuig is afkomstig van de STIBANS, dat zich zelf opheft. Het rijtuig wordt van Blerick naar Amersfoort overgebracht.
mBD 9021
- Medewerkers Onderhoudsbedrijf Haarlem
Na de afvoer van het rijtuig 30 84 978 2 500-7 in 1981 ontfermen leden van de Stibans en liefhebbers van het rijtuig zich in Eindhoven over deze motordienstwagen. Op 2 november 1990 kwam het rijtuig aan in de Hoofdwerkplaats Haarlem, alwaar zich de hobbyclub van de werkplaats het rijtuig in oude staat zal terugbrengen. In 1997 wordt het rijtuig afgeleverd.
mC9002
Na de afvoer van het rijtuig als instructie rijtuig voor machinisten in de omgeving van Eindhoven bleef het rijtuig behouden door inspanning van enkele liefhebbers. Op 2 november 1990 werd het rijtuig naar Haarlem overgebracht om weer in oude staat terug gebracht te worden. Het verwijderde interieur en de dichtgemaakte kopwand ten tijde van de verbouwing tot Motorkonvooiwagen werden vervangen. Als donor rijtuig wordt hiervoor de C 9409 aangewezen door het Spoorwegmuseum. Dit rijtuig deed tot dan toe dienst bij de Hoogovens onder het nummer 76103. Van dit rijtuig werd het interieur gebruikt, alsmede de vouwbalgkopwand en enkele zijwanddelen. De oorspronkelijke zijwanddelen waar door corrosie zwaar aangetast. Op 1997 vindt de aflevering van de motorwagen plaats.
In 2009 wordt het rijtuig voorzien van ATB-E, maar pas op 19 september 2012 volgt de goedkeuring door de Inspectie Verkeer en Waterstaat. Vanaf dat moment is de motorwagen weer toegelaten op het Nederlandse spoorwegnet.
- Spoorwegmuseum
Het spoorwegmuseum heeft een driedelige stam rijtuigen in bezit. De stam bestaat uit de mBD 9107 + Cec 8553 + Ces 8104. De eerste plannen voor een rijvaardige stam dateren voor het 150 jarig jubileum van de spoorwegen in 1989. Hiertoe werd een tweedelige stam op de baan gebracht, bestaande uit de mBD 9107 + Ces 8104. Rijtuig Cec 8553 is later toegevoegd.
Op 5 december 2012 is de treinstam weer op de baan verschenen. De rijtuigen hebben anderhalf jaar stilgestaan in verband met een draaistelrevisie. Deze werd uitgevoerd door de firma Reuschling in Hattingen en NedTrain in Haarlem. De rit van 5 december ging van Haarlem naar Leidschendam. Hier werd onderhoud aan de stam uitgevoerd. Op 20 december 2012 werd de stam door de SMMR 2225 van Leidschendam naar Blerick overgebracht ter opberging.
mBD 9107
De mBD 9107 is ontstaan uit de
Een van de koppen is afkomstig van Jim, de voormalige mP 9201, mBD 9016.
Ces 8104
De Ces 8104 is ontstaan uit de oorspronkelijk mC 9411. Na de ombouw tot getrokken rijtuig in de jaren '50 is het na de afvoer terechtgekomen in de tentoontstellingstrein van het spoorwegmeseum. Na het beëindigen van de tentoontstellingstrein is het rijtuig verbouwd tot stuurstandrijtuig.
Cec 8553
De Cec 8553 is ontstaan uit de Op 22 september 1994 is het rijtuig toegevoegd aan de rijdende collectie en vormt vanaf dat moment een driewagenstel met de twee rijtuigen uit 1989.
mCd 9410
Naast deze stam rijtuigen heeft het Spoorwegmuseum ook rijtuig mC 9410 in bezit. Na afvoer bij de NS kwam het rijtuig bij de Hoogovens terecht, die het in hun excursietrein liet rijden. Na opheffen van deze trein kwam het rijtuig terecht bij het Rotterdamse station Blaak. Hier werd het ingericht als restaurant. In 1998 kwam het rijtuig in Valkenburg (Zuid Holland) terecht. Het staat hier bij het Nationaal Smalspoor museum. Het rijtuig is een crème wijnrode kleurstelling uitgevoerd.
mCd 9414
In juni 2011 neemt het Spoorwegmuseum het voormalig mCd rijtuig 9414 over van de Stichting 162. Vanwege verbouwingen aan het onderkomen in Blerick, wordt het rijtuig buiten gestald. De conserverende werkzaamheden van de STIBANS ten spijt, raakt het rijtuig steeds verder in verval. Zo vormt zich in het dak een gat, waardoor regen en wind vrij spel krijgen in het rijtuig. Het Spoorwegmuseum heeft verder geen plannen met het rijtuig. Vanwege de slechte staat van het rijtuig, wordt besloten om het rijtuig te slopen. Op 16 februari 2013 wordt het rijtuig in Blerick gesloopt.
- STIBANS
mBD 9006
In 1998 wordt de mP Jules overgedragen aan de STIBANS. Het rijtuig is als laatste gebruikt als meetrijtuig voor het testen van de ATB en Telerail.
mCd 9414
Op 28 mei 2004 wordt de voormalige montagewagen voor de bovenleiding, de 80 84 979 1 505-4 van ElectroRail, door de 2215 van het Spoorwegmuseum en de 1747 van NS Reizigers opgehaald van Utrecht Goederen en naar de Watergraafsmeer gebracht. Het rijtuig staat op het zogenoemde 'bootjesspoor' naast de Kruisvaart aan de Da Costakade. Het rijtuig is daar in 198 neer gezet, nadat het rijtuig buitendienst is gesteld door ElectroRail. Het rijtuig diende als onderkomen voor NS Watersportvereniging. Dit rijtuig was in de vergetelheid geraakt. De STIBANS ontfermd zich over dit rijtuig. De STIBANS wil het rijtuig bewaren in het uiterlijk als montagerijtuig. Uiterlijk verkeerd het rijtuig nagenoeg in originele staat, maar dient wel opgeknapt te worden. Op 29 augustus 2004 wordt het rijtuig naar Blerick overgebracht. Hier wordt het gestald in de voormalige wagenwerkplaats. In het voorjaar van 2005 worden conserverende werkzaamheden aan het rijtuig uitgevoerd. Eind 2009 wordt het rijtuig overgedragen aan de Stichting 162, nadat de STIBANS besluit zich op te heffen.
- Stichting 162
Na het opheffen van de STIBANS in 2009, kreeg de Stichting 162 de beschikking over het voormalige ElectroRail rijtuig 80 84 979 1 505-4.
mCd 9414
Het rijtuig diende voornamelijk voor opslag van materialen voor het opknappen van locomotief 162. Aan het rijtuig werden zelf nauwelijks werkzaamheden uitgevoerd. Het rijtuig blijft in Blerick staan. In juni 2011 werd het rijtuig overgedragen aan het Spoorwegmuseum.
- Stoom Stichting Nederland
mC 9018
In 1985 wordt dit rijtuig overgenomen door de SSN van NS.
- Stoomtrein Goes - Borssele
Bd 7505
Cec 8524
Cec 8533
Cec 8543
Op 27 januari 1995 werd het materieelpark van de SGB uitgebreid met 2 rijtuigen. Het eerste rijtuig is de ex Cec 8543 (later B 5704), welke van de Hoogovens werd overgenomen. Het rijtuig was op het moment van overdracht voorzien van interieur en werd in het zelfde jaar al ingezet.
mCd 9415
Het tweede rijtuig dat op 27 januari 1995 werd overgenomen, is de ex mCd 9415. Het rijtuig werd als laatste gebruikt door Trailstar, een containeroverslag bedrijf in Rotterdam. Het heeft aldaar in de Spaanse Polder gestaan. Het rijtuig is in Rotterdam Noord voorzien van draaistellen. Een interieur was niet aanwezig.
- Veluwsche Stoomtrein Maatschappij
mC 9018
In 1997 wordt het rijtuig overgenomen van de SSN.
- Zuid-Limburgse Stoomtrein Maatschappij (ZLSM)
mC 9029
Het rijtuig komt eind 2005 naar de ZLSM. Het rijtuig is overgenomen van het Spoorwegmuseum. De ZLSM wil graag in de toekomst een modelbaan in het rijtuig bouwen. In 2012 wordt het rijtuig echter het doelwit van vandalisme. Zo zijn de ruiten ingegooid en is er diverse malen brand gesticht in het rijtuig. In de zomer van 2013 wordt besloten het rijtuig te slopen. In september 2013 is het rijtuig gesloopt.
Afleverdata
Rijtuigen mABD 9001 tot en met mABD 9003
| Nummer | Aflevering | In dienst | In revisie (groot) | Uit revisie (groot) | Ter zijde | Sloop(rit) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| mABD 9001 | 1927 | |||||
| mABD 9002 | 1927 | |||||
| mABD 9003 | 1927 | |||||
| mABD 9004 | 1927 | november 1966 | november 1968 |
Rijtuigen mBD 9001 tot en met mBD 9030
| Nummer | Aflevering | In dienst | In revisie (groot) | Uit revisie (groot) | Ter zijde | Sloop(rit) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| mBD 9001 | 1924 | november 1966 | 1968 | |||
| mBD 9002 | 1924 | |||||
| mBD 9003 | 1924 | |||||
| mBD 9004 | 1925 | november 1966 | 1968 | |||
| mBD 9005 | 1926 | 1992 | ||||
| mBD 9006 | 1926 | 3 augustus 1926 | n.v.t. (Herik) | |||
| mBD 9007 | 1927 | |||||
| mBD 9008 | 1927 | |||||
| mBD 9009 | 1927 | |||||
| mBD 9010 | 1927 | |||||
| mBD 9011 | 1927 | |||||
| mBD 9012 | 1927 | |||||
| mBD 9013 | 1927 | |||||
| mBD 9014 | 1927 | |||||
| mBD 9015 | 1927 | |||||
| mBD 9016 | 1927 | 1989 | ||||
| mBD 9017 | 1927 | |||||
| mBD 9018 | 1927 | |||||
| mBD 9019 | 1927 | |||||
| mBD 9020 | 1927 | |||||
| mBD 9021 | 1927 | n.v.t. (Herik) | ||||
| mBD 9022 | 1927 | |||||
| mBD 9023 | 1927 | |||||
| mBD 9024 | 1927 | |||||
| mBD 9025 | 1927 | |||||
| mBD 9026 | 1927 | |||||
| mBD 9027 | 1927 | 1966 | 26 december 1968 | |||
| mBD 9028 | 1927 | |||||
| mBD 9029 | 1929 | |||||
| mBD 9030 | 1929 | november 1966 | 1968 |
Rijtuigen mB4D 9151 tot en met mB4D 9161
| Nummer | Aflevering | In dienst | In revisie (groot) | Uit revisie (groot) | Ter zijde | Sloop(rit) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| mB4D 9151 | 1966 | 1968 | ||||
| mB4D 9152 | 1974 | 1975 | ||||
| mB4D 9153 | ||||||
| mB4D 9154 | ||||||
| mB4D 9155 | 1966 | |||||
| mB4D 9156 | 1966 | 1968 | ||||
| mB4D 9157 | 1966 | 1968 | ||||
| mB4D 9158 | ||||||
| mB4D 9159 | ||||||
| mB4D 9160 | ||||||
| mB4D 9161 | 1961 |
Rijtuigen mC 9001 tot en met mC 9047
| Nummer | Aflevering | In dienst | In revisie (groot) | Uit revisie (groot) | Ter zijde | Sloop(rit) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| mC 9001 | ||||||
| mC 9002 | 2 mei 1924 | 5 mei 1924 | 1981 | n.v.t. (Medewerkers Onderhoudsbedrijf Haarlem) | ||
| mC 9003 | 1971 | |||||
| mC 9004 | 1970 | |||||
| mC 9005 | ||||||
| mC 9006 | ||||||
| mC 9007 | ||||||
| mC 9008 | XX mei 1973 | |||||
| mC 9009 | ||||||
| mC 9010 | ||||||
| mC 9011 | ||||||
| mC 9012 | 1925 | |||||
| mC 9013 | ||||||
| mC 9014 | 1925 | XX augustus 1973 | ||||
| mC 9015 | ||||||
| mC 9016 | ||||||
| mC 9017 | ||||||
| mC 9018 | 1926 | n.v.t. (VSM) | ||||
| mC 9019 | ||||||
| mC 9020 | ||||||
| mC 9021 | ||||||
| mC 9022 | december 1961 | |||||
| mC 9023 | ||||||
| mC 9024 | ||||||
| mC 9025 | ||||||
| mC 9026 | ||||||
| mC 9027 | ||||||
| mC 9028 | ||||||
| mC 9029 | 1927 | XX augustus 1973 | september 2013 | |||
| mC 9030 | ||||||
| mC 9031 | 27 januari 1973 | |||||
| mC 9032 | ||||||
| mC 9033 | 23 september 1988 | |||||
| mC 9034 | ||||||
| mC 9035 | ||||||
| mC 9036 | 4 juli 1985 | |||||
| mC 9037 | 1967 | n.v.t. (De Schoapvolte) | ||||
| mC 9038 | 23 september 1988 |
Rijtuigen mCd 9401 tot en met mCd 9447
| Nummer | Aflevering | In dienst | In revisie (groot) | Uit revisie (groot) | Ter zijde | Sloop(rit) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| mCd 9401 | ||||||
| mCd 9402 | ||||||
| mCd 9403 | ||||||
| mCd 9404 | 29 april 1998 | |||||
| mCd 9405 | ||||||
| mCd 9406 | ||||||
| mCd 9407 | ||||||
| mCd 9408 | ||||||
| mCd 9409 | 1928 | |||||
| mCd 9410 | ||||||
| mCd 9411 | 1928 | XX augustus 1973 | n.v.t. (NSM) | |||
| mCd 9412 | ||||||
| mCd 9413 | ||||||
| mCd 9414 | 1928 | 16 februari 2013 | ||||
| mCd 9415 | 1928 | |||||
| mCd 9416 | ||||||
| mCd 9417 | ||||||
| mCd 9418 | ||||||
| mCd 9419 | ||||||
| mCd 9420 | ||||||
| mCd 9421 | ||||||
| mCd 9422 | 7 juli 1972 | |||||
| mCd 9423 | ||||||
| mCd 9424 | ||||||
| mCd 9425 | 1991 | |||||
| mCd 9426 | ||||||
| mCd 9427 | ||||||
| mCd 9428 | ||||||
| mCd 9429 | ||||||
| mCd 9430 | ||||||
| mCd 9431 | ||||||
| mCd 9432 | ||||||
| mCd 9433 | ||||||
| mCd 9434 | XX februari 1973 | |||||
| mCd 9435 | ||||||
| mCd 9436 | ||||||
| mCd 9437 | ||||||
| mCd 9438 | ||||||
| mCd 9439 | ||||||
| mCd 9440 | ||||||
| mCd 9441 | ||||||
| mCd 9442 | 23 september 1988 | |||||
| mCd 9443 | ||||||
| mCd 9444 | ||||||
| mCd 9445 | 23 september 1988 | |||||
| mCd 9446 | 4 juli 1985 | |||||
| mCd 9447 |
Rijtuigen Aec 8501 tot en met Aec 8527
| Nummer | Aflevering | In dienst | In revisie (groot) | Uit revisie (groot) | Ter zijde | Sloop(rit) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Aec 8501 | ||||||
| Aec 8502 | ||||||
| Aec 8503 | ||||||
| Aec 8504 | ||||||
| Aec 8505 | ||||||
| Aec 8506 | ||||||
| Aec 8507 | ||||||
| Aec 8508 | ||||||
| Aec 8509 | ||||||
| Aec 8510 | ||||||
| Aec 8511 | ||||||
| Aec 8512 | ||||||
| Aec 8513 | ||||||
| Aec 8514 | ||||||
| Aec 8515 | ||||||
| Aec 8516 | ||||||
| Aec 8517 | december 1967 | |||||
| Aec 8518 | ||||||
| Aec 8519 | 1986 | |||||
| Aec 8520 | ||||||
| Aec 8521 | ||||||
| Aec 8522 | ||||||
| Aec 8523 | 1928 | |||||
| Aec 8524 | december 1967 | |||||
| Aec 8525 | ||||||
| Aec 8526 | ||||||
| Aec 8527 |
Rijtuigen ABec 8501 tot en met ABec 8511
| Nummer | Aflevering | In dienst | In revisie (groot) | Uit revisie (groot) | Ter zijde | Sloop(rit) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ABec 8501 | ||||||
| ABec 8502 | ||||||
| ABec 8503 | ||||||
| ABec 8504 | ||||||
| ABec 8505 | ||||||
| ABec 8506 | ||||||
| ABec 8507 | juli 1969 | |||||
| ABec 8508 | ||||||
| ABec 8509 | ||||||
| ABec 8510 | ||||||
| ABec 8511 |
Rijtuigen Bec 8501 tot en met Bec 8533
| Nummer | Aflevering | In dienst | In revisie (groot) | Uit revisie (groot) | Ter zijde | Sloop(rit) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Bec 8501 | 1924 | |||||
| Bec 8502 | ||||||
| Bec 8503 | ||||||
| Bec 8504 | ||||||
| Bec 8505 | 1923 | n.v.t. (SGB) | ||||
| Bec 8506 | ||||||
| Bec 8507 | ||||||
| Bec 8508 | 1923 | XX augustus 1973 | XX XX 1978 | |||
| Bec 8509 | 1923 | XX augustus 1973 | ||||
| Bec 8510 | 1923 | |||||
| Bec 8511 | 1923 | |||||
| Bec 8512 | ||||||
| Bec 8513 | ||||||
| Bec 8514 | ||||||
| Bec 8515 | ||||||
| Bec 8516 | ||||||
| Bec 8517 | november 1987 | |||||
| Bec 8518 | ||||||
| Bec 8519 | ||||||
| Bec 8520 | ||||||
| Bec 8521 | december 1967 | |||||
| Bec 8522 | ||||||
| Bec 8523 | ||||||
| Bec 8524 | 1926 | september 1926 | ||||
| Bec 8525 | 1926 | september 1926 | ||||
| Bec 8526 | ||||||
| Bec 8527 | ||||||
| Bec 8528 | ||||||
| Bec 8529 | ||||||
| Bec 8530 | ||||||
| Bec 8531 | ||||||
| Bec 8532 | ||||||
| Bec 8533 |
Rijtuigen Cec 8501 tot en met Cec 8555
| Nummer | Aflevering | In dienst | In revisie (groot) | Uit revisie (groot) | Ter zijde | Sloop(rit) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Cec 8501 | 1924 | 12 februari 1973 | ||||
| Cec 8502 | 1924 | 28 april 1972 | ||||
| Cec 8503 | 1925 | |||||
| Cec 8504 | 7 juli 1972 | |||||
| Cec 8505 | 1925 | |||||
| Cec 8506 | 1925 | |||||
| Cec 8507 | ||||||
| Cec 8508 | 1925 | |||||
| Cec 8509 | ||||||
| Cec 8510 | ||||||
| Cec 8511 | ||||||
| Cec 8512 | ||||||
| Cec 8513 | ||||||
| Cec 8514 | ||||||
| Cec 8515 | ||||||
| Cec 8516 | ||||||
| Cec 8517 | 1927 | |||||
| Cec 8518 | ||||||
| Cec 8519 | XX XX 1972 | |||||
| Cec 8520 | ||||||
| Cec 8521 | ||||||
| Cec 8522 | ||||||
| Cec 8523 | ||||||
| Cec 8524 | 1927 | n.v.t. (SGB) | ||||
| Cec 8525 | ||||||
| Cec 8526 | 7 juli 1972 | |||||
| Cec 8527 | ||||||
| Cec 8528 | XX mei 1972 | |||||
| Cec 8529 | ||||||
| Cec 8530 | ||||||
| Cec 8531 | ||||||
| Cec 8532 | ||||||
| Cec 8533 | 1928 | n.v.t. (SGB) | ||||
| Cec 8534 | ||||||
| Cec 8535 | 1929 | XX augustus 1973 | ||||
| Cec 8536 | 1929 | XX augustus 1973 | ||||
| Cec 8537 | ||||||
| Cec 8538 | ||||||
| Cec 8539 | ||||||
| Cec 8540 | ||||||
| Cec 8541 | ||||||
| Cec 8542 | ||||||
| Cec 8543 | 1931 | |||||
| Cec 8544 | ||||||
| Cec 8545 | ||||||
| Cec 8546 | ||||||
| Cec 8547 | 17 mei 1972 | XX november 1972 | ||||
| Cec 8548 | 9 augustus 1972 | |||||
| Cec 8549 | ||||||
| Cec 8550 | ||||||
| Cec 8551 | ||||||
| Cec 8552 | ||||||
| Cec 8553 | 1931 | XX augustus 1973 | ||||
| Cec 8554 | ||||||
| Cec 8555 |
Rijtuigen Ces 8101 tot en met Ces 8103
| Nummer | Aflevering | In dienst | In revisie | Uit revisie | Ter zijde | Sloop(rit) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Ces 8101 | 1927 | |||||
| Ces 8102 | 1927 | |||||
| Ces 8103 | 1927 |