DM'90

In het begin van de jaren '90 zocht NS naar een opvolger voor de DE2 en DE3 (plan U). Omdat uitbreiding van de bestaande vloot Wadlopers en modernisering van het oude dieselmaterieel geen opties waren, werd besloten om op basis van SM'90 een dieselstel te ontwikkelen. Een voorwaarde hierbij was, dat de nieuwe stellen in alle opzichten koppelbaar moesten zijn met de Wadlopers.

Geschiedenis

In 1993 werden 53 dieselhydraulische tweewagenstellen bij Duewag in Uerdingen (Krefeld) besteld. De kosten waren ca. ƒ 350 miljoen. De ruwbouw werd uitbesteed aan Talbot in Aken, omdat deze ook het SM'90 heeft gebouwd. Doordat SM'90 de basis voor het ontwerp was, kreeg DM'90 ook de knik in de zijwand en buitenprofielstatus. In tegenstelling tot SM'90 liep deze knik echter niet door op de kop. De extra ruimte, verkregen doordat ook DM'90 3,20 breed werd, leidde niet tot 3 + 2 opstelling in de tweede klas. Net als bij SM'90 werden problemen verwacht met de detectie.

De allereerste proefrit met DM'90 vond plaats op 1 februari 1996. De 3401 reed in winterse omstandigheden een slag Krefeld-Kleve v.v.. Na extra proefritten op 15 februari en 5 maart kwam de 3401 op 12 maart op eigen kracht en versierd met een fraai bloemstuk via de Maaslijn naar Zwolle. De eerste proefritten op Nederlands grondgebied met de 3401 vonden plaats op 18, 19 en 20 maart met een slag Zwolle - Assen en Assen - 's Hertogenbosch. De bekende test, waarbij het treinstel de maximumsnelheid + 10% moet rijden (in dit geval dus 154 km/u) vond op 21 en 22 maart plaats tussen Deurne en Horst. De 3401 werd daartoe gecombineerd met ICM-stel 4065. Hierna volgde een aantal dagen proefritten op de Flevolijn in de nachtelijke uren.

Op 5 juni 1996 vond de officiële presentatie plaats met de 3401 op Winterswijk, waarbij de naam van het DM'90 werd geïntroduceerd: Buffel. Het stel kreeg dit in de vorm van soort 'graffiti' op de koppen. Kort daarna kreeg DM'90 een rijverbod opgelegd omdat een aantal stellen een open overweg hadden bereden of deze niet sloten na passage van de trein. De aflevering van de stellen werd hierdoor vanaf de 3409 opgeschort.

Het proefbedrijf in de dienst startte op 10 juli 1996. De aanpassingen aan de infra, bestaande uit het aanbrengen van drukpedalen, tussen Arnhem en Doetinchem waren gereed. Op andere voor DM'90 beoogde baanvakken, zoals de Maaslijn (ook wel Heilige Lijn genoemd), liepen deze werkzaamheden vertraging op.

Op 30 augustus 1996 werd de 3401 door loc 6450 naar Delft overgebracht t.b.v. een treintrekwedstrijd door studenten van de Technische Hogeschool Rijswijk. Hiervoor werden tv-opnamen gemaakt voor de Postcode Loterij Recordshow. Op 1 oktober 1996 werd de 3419 door Duewag afgeleverd, echter deze werd niet naar Zwolle overgebracht, maar via Maastricht-Visé naar Luxemburg. Het doel was om het 50-jarig bestaan van de spoorwegen in dat land luister bij te zetten.

Uitvoering

De kleur

Als eerste materieeltype werd DM'90 geschilderd volgens de NCS-kleurennorm i.p.v. de tot dan gebruikelijke RAL-norm. Dit betekende ook een wijziging van de huisstijl: de vertrouwde reclamebanen bleven achterwege en het NS-logo werd niet meer in zwart, maar in donkerblauw aangebracht.

Inzet

Vanaf januari 1998 worden de treinstellen ook in het noorden van Nederland ingezet, vooruitlopend op de invoering van de sneltreindienst tussen Leeuwarden en Groningen.

Inzet per dienstregelingjaar

De inzet per dienstregeling jaar en eventuele bijzonderheden. Dit omvat de inzet bij alle vervoerders die stellen DM'90 inzetten.

• 1996: 6200,
• 1997: 6200,
• 1998: 6200, 8600
• 1999: 6100, 6200, 7200, 7700, 7900, 8400, 16600, 30200, 30900
• 2000: 6100, 6200, 7200, 7900
• 2001: 6100, 6200, 7200, 7900, 30900
• 2002: 6100, 6200, 7200, 7900
• 2003: 6100, 6200, 7200, 7900, 16500, 30900
• 2004: 6100, 6200, 7900, 16500,
• 2005: 6100 (t/m 31 maart 2005), 6200, 7900, 8500, 16300, 16500, 16600, 17800, 30700, 30900
• 2006: 6200, 7900, 8500, 16200, 17800, 30700, 30900, 31100
• 2007: 7900, 8500, 9100, 10140, 17800, 19100
• 2008: 7900, 8500, 9100, 10140, 17800
• 2009: 7900, 8500, 9100, 10140, 17800
• 2010: 2900 (28 december 2009 t/m 13 april 2010), 7900, 8500, 9100 (28 december 2009 t/m 13 april 2010), 17800, 17900
• 2011: 2900 (3 januari 2011 t/m maart/april 2011), 7900, 8500, 17800, 17900
• 2012: 7900, 8500, 17800, 17900

Inzet bij Syntus

Per 30 mei 1999 neemt Syntus de exploitatie over van de lijnen Winterswijk - Zutphen en Winterswijk - Doetinchem. Om de diensten tussen Winterswijk en Doetinchem te kunnen uitvoeren worden de treinstellen 3450 - 3453 gehuurd. Deze huurperiode duurt tot 13 december 2003. Om de stellen te onderscheiden van de NS huisstijl worden zij in Syntus huisstijl gestoken met witte vlakken op de zijkanten. Vanaf 14 december 2003 worden de bewuste stellen geleased en vernummerd naar 50 - 53.

Op 10 juni 2001 neemt Syntus ook de diensten over tussen Arnhem en Doetinchem, zodat de verbinding Winterswijk - Arnhem weer hersteld wordt. In afwachting van nieuw te levereen Lint 41 stellen werden de 3442 - 3445 tijdelijk gehuurd. De NS logo's maakten hierbij plaats voor Syntus logo's. Op 4 april 2002 werden de 3442 en 3443 weer terug gegeven aan de NS. De 3445 ging op 24 april 2002 terug en de 3444 pas op 5 juni 2002, doordat het stel hersteld diende te worden van opgelopen schade.

Door de overname van de lijn Oldenzaal - Zutphen waren hiervoor nieuw bestelde treinstellen Lint 41 nodig. Ook werden diverse stellen overgehevel van Arnhem - Winterswijk. Om het materieelniveau op peil te houden zijn per 14 december 2003 de 3441 en 3442 aan het materieelpark van Syntus toegevoegd en vernummerd in 54 en 55.

In 2005 wordt het materieelpark nogmaals versterkt met een aantal treinstellen. De 3440 komt per 18 januari 2005 in dienst als 56. Dit stel is bedoeld voor de versterking op de lijn Arnhem - Winterswijk. Per 1 april 2005 wordt ook de dienst tussen Arnhem en Tiel overgenomen door Syntus. De 3438 en 3439 komen het materieelpark versterken als 58 en 57.

Op 14 juni 2007 kwam de 3437 bij Syntus in dienst als 59, nadat de Lint 41 stellen de diensten hadden overgenomen van de DH-I stellen 3101 en 3102. Deze reden tussen Almelo en Mariënberg.

In maart 2007 werd in Almelo een hulpspoor aangelegd ten behoeven van de bouw van een tunnelbak tussen de stations Almelo en Almelo de Riet. Door problemen met de beveiliging konden aldaar geen treinen rijden. Er werden toen extra treinen ingelegd tussen Hengelo en Zutphen. De NS stelde voor de periode van 26 maart 2007 tot 18 april 2007 de stellen 3412, 3422, 3424, 3429, 3432 en 3435 beschikbaar. De 3422 en 3429 reden nog een dag langer voor Syntus

Door de stijgende vervoersvraag en de revisie van de Lint 41 treinstellen in Salzgitter, zijn de 3448 en 3449 per 3 februari 2009 bij Syntus in dienst gekomen onder de nummers 60 en 61.

Door winterse omstandigheden in de winter van 2009/2010 huurde Syntus tijdelijk de 3443 en 3444 vanaf 16 januari 2010. Deze inzet duurde tot 14 april 2010. Na teruggave aan de NS werden de stellen direct terzijde gesteld.

Per 2 september 2011 is treinstel 3447 weer actief voor Syntus, een maand later volgden de 3446 en 3435. Ook de 3444 en 3445 kwamen weer terug om het materieeltekort als gevolg van botsingen en uitbreiding van de omloop op te vangen. Met ingang van de dienstregeling 2012 wordt station Westervoort geopend en hierdoor zal de kering in Arnhem niet meer gehaald kunnen worden.

Doordat de 3444 nog niet inzetbaar is, zal de 3422 vanaf 4 november voor Syntus gaan rijden. Deze inzet duurde tot 30 januari 2012.

Nieuw nummer	Oorspronkelijk nummer	Inzet van	Inzet tot
3450	3450	30 mei 1999	13 december 2003
3451	3451	30 mei 1999	13 december 2003
3452	3452	30 mei 1999	13 december 2003
3453	3453	30 mei 1999	13 december 2003
3442	3442	10 juni 2001	4 april 2002
3443	3443	10 juni 2001	4 april 2002
3444	3444	10 juni 2001	5 juni 2002
3445	3445	10 juni 2001	24 april 2002
50	3450	14 december 2003	heden
51	3451	14 december 2003	heden
52	3452	14 december 2003	heden
53	3453	14 december 2003	heden
54	3441	14 december 2003	heden
55	3442	14 december 2003	heden
56	3440	18 januari 2005	heden
57	3438	1 april 2005	heden
58	3439	1 april 2005	heden
59	3437	14 juni 2007	heden
60	3448	3 februari 2009	heden
61	3449	3 februari 2009	heden
3443	3443	16 januari 2010	14 april 2010
3444	3444	16 januari 2010	14 april 2010
3430	3430	30 juli 2010	1 april 2011
3436	3436	30 juli 2010	heden
3434	3434	20 oktober 2010	heden
3435	3435	20 oktober 2010	heden
3446	3446	17 december 2010	1 april 2011
3447	3447	2 september 2011	heden
3446	3446	23 september 2011	heden
3435	3435	3 oktober 2011	heden
3444	3444	28 oktober 2011	heden
3445	3445	28 oktober 2011	heden
3422	3422	4 november 2011	30 januari 2012
3429	3429	17 december 2011

Inzet bij NoordNed/Arriva

Op 30 mei 1999 neemt NoordNed de explotatie over op Leeuwarden - Stavoren, Leeuwarden - Harlingen Haven en Leeuwarden - Groningen. In eerste instantie heeft men geen interessen in de treinstellen vanwege hun onbetrouwbaarheid. Maar vanwege hun hogere topsnelheid zijn zij wel interessant voor de sneltreinen die tussen Groningen en Leeuwarden rijden. NoordNed huurde hiervoor de stellen 3446 - 3449. De NS logo's maakten hierbij plaats voor de NoordNed logo's. Incidenteel werden de stellen buiten hun vaste stamlijn Leeuwarden - Groningen ingezet.

Per 11 december 2005 heeft Arriva de diensten in het noorden overgenomen en daarmee ook de stellen 3446 - 3449. Ze blijven echter van NoordNed logo's voorzien. De 3447 en 3448 deden tot 15 augustus 2007 dienst voor Arriva. Op 16 november 2007 kwamen de 3446 en 3449 weer voor NS beschikbaar.

Nieuw nummer	Oorspronkelijk nummer	Inzet van	Inzet tot
3446	3446	30 mei 1999	16 november 2007
3447	3447	30 mei 1999	15 augustus 2007
3448	3448	30 mei 1999	15 augustus 2007
3449	3449	30 mei 1999	16 november 2007

Inzet bij RegioNS

Sinds 2005 exploiteert RegioNS de lijn Apeldoorn - Zutphen. Dit is een vaste groep machinisten en conducteurs van standplaats Zutphen. RegioNS is als het ware een bedrijf in een bedrijf.

Nieuw nummer	Oorspronkelijk nummer	Inzet van	Inzet tot
3443	3443
3444	3444
3445	3445
3401	3401	9 januari 2006

Inzet bij Veolia

In verband met de grote drukte in de spits en het verlengen van GTW 2/6 naar GTW 2/8 stellen van Veolia tussen Nijmegen en Roermond kon Veolia voor kortere tijd treinstellen huren. Het ging hier om de 3446 en 3447. De eerste inzetten vonden vanaf 17 november 2008 plaats. Zij zullen de spitstreinen tussen Nijmegen en Venray gaan rijden. Zij reden hier tot 20 november 2009. Ook in 2010 werden stellen gehuurd om spitstreinen te rijden.

Nieuw nummer	Oorspronkelijk nummer	Inzet van	Inzet tot
3446	3446	17 november 2008	20 november 2009
3447	3447	17 november 2008	20 november 2009
3446	3446	1 september 2010	17 december 2010
3447	3447	8 november 2010	1 april 2011

Revisie

In 2006 werd het MTO (Middellange Termijn Onderhoud) uitgevoerd aan de treinstellen. Hierbij zijn diverse onderdelen vernieuwd, terwijl wisseldelen gereviseerd werden. Daarnaast werd het startcircuit aangepast met een boostcap. Hiermee worden startproblemen als gevolg van uitgeputte batterijen ondervangen. De batterijen worden hierdoor tijdens het starten nauwelijks nog belast.

Bijzondere uitvoeringen

De 3401, 3402, 3404, 3412 en 3414 zijn van buiten aangepast en in de huisstijl van Zutphen - Apeldoorn gebracht.

• De stellen 3403 en 3410 zijn aangepast voor de dienst Zwolle - Kampen (zowel intern als extern). Dit gebeurde eind november, begin december 2006 in het Onderhoudsbedrijf Zwolle. Het NS logo is verkleind en op de koppen aangebracht. Tussen de deuren op het kopbalkon en de bakovergang zijn de plaatsnamen Zwolle en Kampen opgenomen. In de afdeling met klapzittingen zijn deze vervangen door banken en de statafels verwijderd, zodat enkel de stangen overbleven.

• Treinstel 3436 is verhuurd aan Syntus en doet dienst als "Grensland-Express" (Hengelo-Bad Bentheim) en is ook zodanig bestickerd.

Wijzigingen

Cabine airco

Vanaf september 1997 werd het nog nieuwe materieel voorzien van cabine airco in het revisiebedrijf Tilburg. In juni 1998 werd het laatste treinstel afgeleverd.

Nummer	Binnenkomst	Aflevering	Nummer	Binnenkomst	Aflevering
3401	23 april 1998	7 mei 1998	3428	9 april 1998	20 april 1998
3402	25 maart 1998	2 april 1998	3429	9 maart 1998	17 maart 1998
3403	20 april 1998	28 april 1998	3430	25 februari 1998	5 maart 1998
3404	30 december 1997	19 januari 1998	3431	30 januari 1998	9 februari 1998
3405	12 februari 1998	20 februari 1998	3432
3406	19 februari 1998	25 februari 1998	3433	16 februari 1998	25 februari 1998
3407	26 maart 1998	6 april 1998	3434	16 april 1998	23 april 1998
3408	13 maart 1998	20 maart 1998	3435	25 maart 1998	31 maart 1998
3409	26 januari 1998	4 februari 1998	3436	6 januari 1998	20 januari 1998
3410	15 januari 1998	22 januari 1998	3437	3 maart 1998	12 maart 1998
3411	5 februari 1998	13 februari 1998	3438	6 april 1998	14 april 1998
3412	26 februari 1998	12 maart 1998	3439	6 april 1998	16 april 1998
3413	2 februari 1998	12 februari 1998	3440	20 maart 1998	30 maart 1998
3414	17 maart 1998	25 maart 1998	3441	2 april 1998	9 april 1998
3415	19 januari 1998	26 januari 1998	3442	13 februari 1998	2 maart 1998
3416	12 maart 1998	20 maart 1998	3443	14 mei 1998	25 mei 1998
3417	14 april 1998	23 april 1998	3444	30 maart 1998	6 april 1998
3418	29 september 1997	11 december 1997	3445	13 januari 1998	20 januari 1998
3419	31 maart 1998	9 april 1998	3446	7 mei 1998	20 mei 1998
3420	4 februari 1998	16 februari 1998	3447	24 april 1998	7 mei 1998
3421	27 januari 1998	5 februari 1998	3448	9 april 1998	20 april 1998
3422	27 februari 1998	9 maart 1998	3449	9 februari 1998	19 februari 1998
3423	22 april 1998	25 juni 1998	3450	13 maart 1998	25 maart 1998
3424	5 maart 1998	13 maart 1998	3451	22 januari 1998	30 januari 1998
3425	20 maart 1998	26 maart 1998	3452	20 februari 1998	27 februari 1998
3426	6 mei 1998	14 mei 1998	3453	12 mei 1998	20 mei 1998
3427	28 april 1998	11 mei 1998

In het najaar van 2005 worden bij wijze van proef de 3412 en 3416 voorzien van witte daken en over de hele lengte van klapramen om de warme temperaturen in de zomer beter te kunnen doorstaan. De 3426 is al eerder voorzien van klapramen (Bk bak) en schuiframen (ABk bak). De schuiframen zijn afkomstig uit de Bk bak van SM'90 stel 2104. De 3426 zal een eenling blijven met de schuiframen. De overige stellen worden wel overal voorzien van klapramen en witte daken.

Schadegevallen

• De 3444 kwam op 7 april 2002 in dienst van Syntus in botsing met ICM-IV 4230 te Arnhem Berg. Op 5 juni 2002 werd het stel weer afgeleverd en direct terug gegeven aan NS.
• De 3405 botste op 20 maart 2003 frontaal op de PB01 van Shortlines te Roermond. Bij dit ongeval kwam de machinist van de 3405 om het leven. De zwaarbeschadigde ABk werd ter plaatse van zijn cabine ontdaan en overgebracht naar Utrecht en vervolgens Haarlem. Hier heeft het tot 21 december 2005 gestaan, alvorens overgebracht te worden naar de sloper.
• De 3427 raakte op 25 december 2005 beschadigd na een aanrijding met een wild zwijn. Het stel was onderweg van Venlo naar Nijmegen, toen het tussen Mook en Nijmegen Heijendaal de aanrijding had. Het stel liep onder andere lekkage op aan het hydraulisch systeem. Het stel werd naar Venlo teruggesleept. Op 10 februari werd het stel door ICM-IV 4241 naar Tilburg gesleept, alwaar het hersteld werd. Op 17 februari kwam het stel hersteld weer aan in Venlo, na overgebracht te zijn door ICM-III 4088.
• De 3447 raakte in dienst van Arriva op 5 februari 2006 beschadigd na een aanrijding met een tractor tussen Buitenpost en Grijpskerk. Het stel werd in Haarlem hersteld tussen 9 februari en 28 maart 2006.
• De 3429 kwam op 9 september 2006 in aanraking met een auto tussen Blerick en Venlo. Hierbij raakte onder andere de dieseltank beschadigd. Op 27 september 2006 kwam het stel aan in Haarlem, alwaar het op 7 november 2006 weer werd afgeleverd en naar Zwolle werd gesleept.
• De 3409 raakte op 16 oktober 2009 beschadigd aan de ABk toen het onderweg was van Groningen naar Zwolle als trein 9142, samen met de 3404. Bij Koekange werd een vrachtauto met zakken gevuld met ballast geraakt. Van 6 november tot 24 december 2009 werd het stel in Haarlem hersteld van de schade. In de tussentijd heeft het in Zwolle gestaan. Op 8 januari 2010 kwam het stel weer in dienst.

Bakwisselingen

Bakwisselingen hebben tot op heden nog niet plaats gevonden.

Afvoer

Als gevolg van de frontale aanrijding op 20 maart 2003 te Roermond met de PB01 van Shortlines is de 3405 afgevoerd. Per 1 augustus 2005 volgde de formele terzijdestelling. Op 21 december 2005 is deze bak gesloopt bij Vlasman in Alphen aan den Rijn. De licht beschadigde Bk bak is vervolgens overgebracht naar Onderhoudsbedrijf Zwolle. Hier is de bak volledig kaal geplukt ten behoeve van de overige 52 treinstellen. In 2007 is de bak overgebracht naar de voormalige wagenwerkplaats in Amersfoort en staat daar volledig kaalgeplukt en ontdaan van zijn draaistellen.

Door overname van de Maaslijn (Nijmegen - Venlo) door Veolia zijn er een aantal stellen terzijde gesteld.

Afleverdata

Nummer	Aflevering	In dienst	In revisie (MTO)	Uit revisie (MTO)	Ter zijde	Sloop(rit)
3401	12 maart 1996
3402	26 maart 1996
3403	9 april 1996
3404	23 april 1996
3405	2 mei 1996				1 augustus 2005	ABk: 21 december 2005
3406	7 mei 1996
3407	21 mei 1996
3408	28 mei 1996
3409	11 juni 1996
3410	27 juni 1996
3411	9 juli 1996
3412	18 juli 1996
3413	28 juli 1996
3414	8 augustus 1996
3415	29 augustus 1996
3416	3 september 1996
3417	12 september 1996
3418	19 september 1996
3419	1 oktober 1996
3420	17 oktober 1996
3421	31 oktober 1996
3422	12 november 1996
3423	21 november 1996
3424	3 december 1996
3425	12 december 1996
3426	9 januari 1997
3427	23 januari 1997
3428	30 januari 1997
3429	13 februari 1997
3430	25 februari 1997
3431	4 maart 1997
3432	11 maart 1997
3433	20 maart 1997
3434	3 april 1997
3435	17 april 1997
3436	29 april 1997
3437	15 mei 1997
3438	27 mei 1997
3439	19 juni 1997
3440	19 juni 1997
3441	1 juli 1997
3442	15 juli 1997
3443	1 augustus 1997
3444	14 augustus 1997
3445	26 augustus 1997
3446	26 augustus 1997
3447	25 september 1997
3448	25 september 1997
3449	23 oktober 1997
3450	13 november 1997
3451	4 december 1997
3452	20 januari 1998
3453	24 maart 1998