DE - Treinstellen DE (Blauwe Engel)

Voor de ontstoming op de nevenlijnen zocht de NS naar goedkope alternatieven om de exploitatie op deze lijnen mogelijk te maken. De NS kwam uit op stellen van N.V. Allan & Co Koninklijke Nederlandsche Fabrieken van Meubelen en Spoorwegmaterieel.

Geschiedenis

Om personeelskosten te drukken en de ontstoming mogelijk te maken op nevenlijnen, die door dun bevolkt gebied liepen in Noord en Oost Nederland, was de NS op zoek naar een goedkoop tractiemiddel. N.V. Allan & Co Koninklijke Nederlandsche Fabrieken van Meubelen en Spoorwegmaterieel kwam met een revolutionair ontwerp van een diesel-elektrisch treinstel dat toen zijn tijd ver vooruit was. Vele niet-geëlektrificeerde werden hierdoor niet meer bedreigd door sluiting. In totaal heeft de NS 30 DE-I stellen en 46 DE-II stellen besteld. De motorwagenstellen kregen de nummers 21-50 en de tweewagenstellen de nummers 61-106.

Technische gegevens

Als bijzonderheid van deze treinstellen, was dat alle tractieapparatuur onder de wagenbak geplaatst was. Dit was mogelijk gemaakt door gebruik te maken van zogenaamde underfloor motoren. Een groot voordeel van deze motoren was dat er voldoende ruimte overbleef voor reizigers en bagage. De motoren waren van fabrikant AEC, type A220. De motoren leverden een vermogen van ca 225 pk. Dit vermogen werd verkregen door gebruik te maken van een Brown Boveri uitlaatgasturbine. Zonder deze voorziening zouden de motoren maar 150 pk leveren. De treinstellen zijn voorzien van 2 tractiemotoren. Elk treinstel was voorzien van twee motorinstallatie, wat resulteerde in meer vermogen voor de motorrijtuigen. Deze hadden hierdoor een hogere aanzetversnelling. De maximumsnelheid voor de stellen bedroeg 120 kilometer per uur. De motorrijtuigen zijn voorzien van een brandstoftank van 500 liter, terwijl een tweewagenstel twee tanks van 650 liter bezat.

Voor de koeling werd een installatie van Voith gebruikt, welke een gesloten circuit was. Dit om het bijvullen tot een minimum te beperken. In de winter werd deze warmte gebruikt om de coupé's te verwarmen. In de zomer kon deze naar buiten worden afgevoerd. Echter door onvolkomenheden in het systeem liep de motortemperatuur op in de zomer. Deze dreigde de motor stop te zetten, zodat de verwarming toch aangezet werd. Hierdoor kregen de reizigers het met name in de motorrijtuigen erg warm. Pas bij de renovatie van 25 tweewagenstellen werd hier een afdoende manier voor gevonden om dit te voorkomen.

De draaistellen waren van een geheel nieuw type. Deze waren voorzien van torsiestaafvering. Deze staven zijn opgebouwd uit bladen, waardoor een grote demping ontstaat. Ook werden deze draaistellen voor het eerst voorzien van vloeistofschokdempers en zwenkarmen. Het voordeel hiervan is de kleinere slijtage van de delen ten opzichte van de gebruikelijke schenen en aspotten. Een motorrijtuig bezat twee motordraaistellen, terwijl een tweewagenstel voorzien was van drie draaistellen, waarvan de middelste bij de bakovergang motorloos uitgevoerd was.

Uitvoering

Het treinstel vertoond grote overeenkomsten met het elektrische materieel '46. De belangrijkste verschillen zijn een lager uitgevoerd dak en dunnere beplating van dak en zijwanden. Op deze manier werd een lager gewicht en lagere luchtweerstand bereikt. Ook waren de draaistellen speciaal aangepast. Deze waren voorzien van een torsiestaafvering. De lengte van het motorwagenstel was 27,05 meter en het tweewagenstel 45,40 meter.

De stellen zouden met name dienst doen in dun bevolkte gebieden, waar de perrons nog niet allemaal verhoogd waren. De stellen waren daarom voorzien van lage middenbalkons. De instap van een laag perron werd op deze manier vergemakkelijkt.

Een motorwagenstel was een ABDk rijtuig en beschikte over 73 plaatsen tweede klas. De zitplaatsen werden verdeeld over 45 plaatsen niet roken en 28 roken. Van deze 28 plaatsen waren er 8 facultatief eerste klas. Hierachter was een klein balkon gesitueerd. Het rijtuig beschikte ook over een bagageruimte. Doordat de apparatuur onder het rijtuig werd geplaats, ontstond hier ruimte voor. Het middenbalkon herbergde een toilet.

Een tweewagenstel bestond uit een ABk en BDk rijtuig. Het ABk rijtuig beschikte over 45 zitplaatsen niet roken, een balkon met toilet en een eerste klas coupé met 28 zitplaatsen voor rokers. Hierachter was een klein balkon met klapdeuren waarmee het kleine balkon van de BDk bereikt kon worden. Na de bakovergang was een coupé met 28 zitplaatsen roken voorzien, een groot balkon met toielt, een coupé met 32 zitplaatsen roken. Aan het eind van het rijtuig, bij de cabine, was het eveneens voorzien van een bagageruimte.

De treinstellen kwamen in een lichtblauwe kleur met rode biezen op de baan. De treinstellen werden op de kop voorzien van het logo van Allan, een vleugel. Door het voorkomen van deze stellen, kregen zij al snel de bijnaam 'Blauwe Engel'.

Inzet

De eerste stellen DE-I kwamen met de zomerdienst 1953 te rijden op de lijnen Arnhem - Winterswijk, Gouda - Alphen aan den Rijn en Leeuwarden - Sneek. Met ingang van januari 1954 reden op alle zes de noordelijke lijnen DE-I stellen. Het DE-II stel 61 kwam in dienst op Dordrecht - Tiel, maar werd al snel naar het noorden gestuurd bij de aflevering van meer stellen.

In de jaren zestig waren de stellen op alle noordelijke en oostelijke lijnen te vinden, met uitzondering van Zwolle - Emmen, Groningen - Leeuwarden en Nijmegen - Roermond. Op deze baanvakken kwam Plan U te rijden. Als bijzonderheid is nog de inzet te nomen tussen Hoorn en Alkmaar in deze periode. De stellen kwamen ook in het diepe zuiden te rijden op de Miljoenenlijn (Valkenburg - Simpelveld - Kerkrade - Heerlen), tussen Maastricht en Luik/Aken.

Doordat het motorvermogen van de tweewagenstellen lager was dan van de motorrijtuigen, hebben deze nauwelijks dienst gedaan in Zuid Limburg. De stellen 40-50 hebben het grootste deel van hun diensten dan ook in het zuiden volbracht. Zij waren hiervoor ook in onderhoud in de werkplaats van Maastricht. De overige stellen waren in Zwolle in onderhoud.

De stellen 40-44 zijn in 1966 voorzien van Indusi om zo de diensten tussen Maastricht en Aken te kunnen rijden. Dit hebben zij tot mei 1976 gedaan. Vanaf dat moment werd de dienst uitgevoerd door accumotorrijtuigen van de DB. Vanaf 16 december 1988 zijn de 178 en 179 in dienst gesteld op het baanvak Maastricht - Aken. Zij verdrijven hiermee de accu motorrijtuigen Baureihe 515. De stellen hebben hier gereden tot 1992, toen hier de dienst werd gestaakt tussen deze plaatsen. De stellen reden vanaf toen over de heropende lijn Heerlen - Aken. Eind 1992 werden de stellen versterkt met de 171. Dit stel gold als reserve bij langdurige defecten bij de 178 en 179. In november 1992 werd in Maastricht de Indusi ingeregeld. De stellen reden hier tot augustus 1998. Vanaf dat moment werden zij vervangen door de DM'90 stellen 3431-3433.

Onderhoud

De treinstellen waren in onderhoud in Zwolle. De treinstellen die in Zuid Limburg dienst deden, waren in onderhoud in Maastricht. Regelmatig vonden er wisselingen plaats van treinstellen tussen de beide onderhoudsbedrijven. Uitzondering vormde de 171. Dit was in Zolle in onderhoud, maar was reservestel voor de dienst naar Duitsland vanuit Maastricht.

Inzet per dienstregelingjaar

• 1952:
• 1953:
• 1954:
• 1955:
• 1956:
• 1957:
• 1958:
• 1959:
• 1960:
• 1961:
• 1962:
• 1963:
• 1964:
• 1965:
• 1966:
• 1967:
• 1968:
• 1969:
• 1970:
• 1971:
• 1972:
• 1973:
• 1974:
• 1975:
• 1976:
• 1977:
• 1978:
• 1979:
• 1980:
• 1981:
• 1982:
• 1983:
• 1984: 7200, 7800
• 1985:
• 1986:
• 1987:
• 1988: 6500
• 1989:
• 1990:
• 1991:
• 1992: 3700
• 1993:
• 1994:
• 1995: 6100
• 1996:
• 1997:
• 1998: 31000 (Oostnet)
• 1999: 31000 (Oostnet)
• 2000: 31000 (Oostnet)
• 2001: 31000 (Oostnet)
• 2002: 31000 (Oostnet)

Inzet bij OostNet/Syntus

Per 24 mei 1998 neemt OostNet het vervoer van de NS over op de lijn Almelo - Mariënberg. Vanaf 25 maart 1998 werd treinstel 186 gebruikt om buschauffeurs ervaring op te laten doen met het rijden van treinen. OostNet zal een uurdienst gaan rijden met in de ochtend een extra slag naar Vroomshoop en in de middag 5 extra slagen. In eerste instantie zouden deze slagen in de zomervakantie vervallen, maar deze zijn gewoon gereden in 1998. De stellen 164, 180 en 186 werden overgenomen. De 164 als pluktreinstel en de 180 en 186 voor het uitvoeren van de ritten. Zij zijn begin mei 1998 aangepast in Zwolle voor eenmansbediening en in een donkergele kleur geschilderd. Op 15 mei 1998 vond de overdracht plaats en twee dagen later de openingsrit. De treinstellen vielen geregeld uit als gevolg van defecten. Een motorbrand werd treinstel 180 fataal. De 186 werd tot 1 juni 2002 ingezet. Vanaf die datum werd het oude stel vervangen door twee DH-I stellen.

Nummer	Inzet van	Inzet tot
164	n.v.t.	n.v.t.
180	24 mei 1998
186	24 mei 1998	1 juni 2002

Revisie

Een aantal treinstellen zijn vanaf halverwege de jaren '70 gereviseerd. Het eerste treinstel dat gerenoveerd werd, was de 88. Het kwam in Haarlem binnen voor herstel van zware botsschade. Na het herstel hiervan, werd het gerenoveerd. Hiermee werd het ABk rijtuig Bk en het BDk rijtuig werd ABk rijtuig. De bagage afdeling werd hierbij verbouwd tot eerste klas. Tijdens de ombouw diende er een ruimte te komen om fietsen te stallen, dit werd gevonden bij het toilet in het nieuwe ABk rijtuig. De nog te verbouwen rijtuigen werden in Haarlem aangepast. De reeds afgeleverde treinstellen werden in Zwolle voorzien van een dergelijke voorziening.

Door een aantal ongevallen zijn van verschillende treinstellen de beide bakken in een ander treinstel terecht gekomen. Zo is de Bk 164 in 1978 gesloopt na ongeval te Westervoort; vervangen door Bk 69 (stond in revisie om de 170 te worden). Met de nieuwe Bk is de 164 op 26 mei 1978 weer afgeleverd door de werkplaats Haarlem. Vanaf de 170 werden de meeste treinstellen afgeleverd met een andere Bk, door de bakwisseling die nodig was om de 164 weer op de baan te brengen Op 9 september 1978 ontspoorde de 171 te Arnhem, welke net afgeleverd was op 16 augustus 1978, waardoor er wederom bakwisselingen werden uitgevoerd. Van de in revisie zijnde 100 werd de Bk gebruikt om de 171 weer op de baan te brengen. De BDk 66 werd na herstel opnieuw gebruikt, maar nu als Bk 180, samen met de ex BDk 73.

Nieuw Nummer	Oud Nummer	Ombouw in	Ombouw uit	In dienst
161	88	27 mei 1974	4 juni 1975	16 juli 1975
162	92	31 oktober 1975		21 juli 1977
163	83	30 maart 1977		26 augustus 1977
164	106	10 mei 1977		10 oktober 1977
165	103	21 juni 1977		11 november 1977
166	97	4 augustus 1977		23 december 1977
167	61	19 september 1977		11 februari 1978
168	91	26 oktober 1978		17 maart 1978
169	94	28 november 1977		5 mei 1978
170	ABk: 69; BDk: 98	ABk: 15 december 1977; BDk: 9 maart 1978		6 juli 1978
171	ABk: 98; BDk: 66	ABk: 9 maart 1978; BDk: 14 april 1978		16 augustus 1978
172	ABk: 66; BDk: 86	ABk: 14 april 1978; BDk: 29 mei 1978		28 september 1978
173	ABk: 100; BDk: 70	ABk: 14 juli 1978; BDk: 25 augustus 1978		29 december 1978
174	ABk: 70; BDk: 68	ABk: 25 augustus 1978; BDk: 3 oktober 1978		8 februari 1979
175	ABk: 68; BDk: 64	ABk: 3 oktober 1978; BDk: 13 november 1978		23 maart 1979
176	ABk: 64; BDk: 62	ABk: 13 november 1978; BDk: XX januari 1979		10 mei 1979
177	ABk: 62; BDk: 82	ABk: XX januari 1979; BDk: 1 februari 1979		21 juni 1979
178	ABk: 82; BDk: 72	ABk: 1 februari 1979; BDk 26 maart 1979		2 augustus 1979
179	ABk: 72; BDk: 73	ABk: 26 maart 1979; 10 mei 1979		17 september 1979
180	ABk: 73; BDk: 66	ABk: 10 mei 1979;		19 oktober 1979
181	99	16 juli 1979		9 januari 1980
182	75	18 september 1979		12 maart 1980
183	67	12 november 1979		20 mei 1980
184	ABk: 63; BDk: 65	ABk: 10 maart 1980; BDk: 10 maart 1980		3 september 1980
185	102	12 mei 1980		23 januari 1981
186	ABk: 77; BDk: 87	ABk: XX juni 1980; BDk: 28 oktober 1980		12 augustus 1981

Bijzondere uitvoeringen

NS 20, Kameel

Door Allan werd ook een speciale DE-I gebouwd. Dit was de 20. Het werd gebouwd als directie rijtuig voor de NS directie. Aan beide uiteinden van het rijtuig werd een vergaderzaal met 13 plaatsen gecreëerd. De machinist kreeg hierdoor een zitplaats in de bulten op het rijtuig, wat het treinstel de bijnaam Kameel gaf.

In 1973 werd het rijtuig geel geschilderd. Op 21 februari 1973 kwam het geel geschilderde rijtuig aan in Utrecht. De neuzen van het rijtuig zijn voorzien van een gele bies.

Vanaf 1974 is het mogelijk om het treinstel te huren van de NS directie. In maart 1991 werd het treinstel afgevoerd en overgedragen aan het Spoorwegmuseum.

Wijzigingen

Als opvallende wijziging aan de stellen zijn natuurlijk de diverse kleurenschema's geweest, die de stellen in de loop van de tijd hebben gehad. De stellen waren oorspronkelijk afgeleverd in het lichtblauw, afgezet met rode biezen boven de ramen en langs de stelbalk en op de neus. Vanaf 1957 werd het rood vervangen door zandgeel. De balk waarin de sluitseinen zijn opgenomen werden nu ook blauw, in plaats van rood. Ook kregen een aantal stellen een zogenoemde 'proefsnor', welke als een vink was uitgevoerd. De snor werd aangebracht om de zichtbaarheid van de stellen te vergroten.

In 1959 werd een nieuwe kleurstelling voor het dieselmaterieel geïntroduceerd: wijnrood. Als eerste verscheen stel 88 in deze kleur. Ook kreeg dit stel een nieuw model snor, namelijk de vijfharige of tienvingerige uitvoering. Aan het eind van de jaren zestig kregen de stellen het witte NS vignet opgeplakt en de stellen die tussen september 1969 en april 1971 gereviseerd werden, werden voorzien van blauwe reclamebanen. Door de geringe animo om reclame op de stellen te plaatsen, werd afgezien om alle stellen hiervan te voorzien.

De gele huisstijl werd niet toegepast op de stellen, uitgezonderd de 25 gereviseerde stellen. De verwachte levensduur zou te kort zijn om deze stellen te schilderen. Uiteindelijk hebben de rode stellen tot 1985 dienst gedaan.

Doordat de tweewagenstellen een geringer motorvermogen hadden, werden zij vanaf de jaren '60 voorzien van AEC AH1100 motoren. Door toepassing van deze motoren zonder drukvulling en door de toegepaste constructie werd een kleinere zuigerkracht bereikt, waardoor een hoger toerental mogelijk is. Ook werd het toegepaste koelsysteem aangepast. Dit geschiedde alleen bij de tweewagenstellen. De motorrijtuigen hebben tot het einde last gehad van koelproblemen bij warm weer. In 1978 werden echter de stellen 44-50 de koelinstallaties aangepast om zo diensten tussen Maastricht en Valkenburg te kunnen uitvoeren in de warme zomer.

Eind 1961 kwam de 50 in dienst met de befaamde 'ribbelrug' banken, welke vanaf 1965 in alle stellen werd ingebouwd. Hierdoor werd heb comfort verhoogd. In de jaren '60 werd eveneens begonnen met de voorbereiding van het gebruik van ATB, dit is echter nooit geïnstalleerd geweest in de stellen. Uitgezonderd de gemoderniseerde stellen.

De stellen 94-106 zijn vanaf 1967 voorzien geweest van CRVL, Centrale Radio Verkeersleiding, als beveiliging. Dit hield in dat de beveiliging werd uitgevoerd door middel van radiotelefonische berichten in plaats van seinen. Dit is tot 1983 in gebruik geweest, nadat op 25 juli 1980 een ernstig ongeval plaatsvond. Hierbij vielen 9 doden en 3 zwaar gewonden. Als één van de oorzaken van het ongeval werd de gebruikte beveiliging en het ontbreken van vaste lichtseinen genoemd.

Huisstijl

Nummer	Blauw in	Rood uit	Nummer	Blauw in	Rood uit	Nummer	Blauw in	Rood uit
21			31			41
22			32			42
23			33			43
24			34			44
25			35			45
26			36			46
27			37			47
28			38			48
29			39			49
30			40			50
Nummer	Blauw in	Rood uit	Nummer	Blauw in	Rood uit	Nummer	Blauw in	Rood uit
61			77			92
62			78			93
63			79			94
64			80			95
65			81			96
66			82			97
67			83			98
68			84			99
69			85			100
70			86			101
71			87			102
72			88		1959	103
73			89			104
74			90			105
75			91			106
76

Vernummeringen

Bij de aflevering van de DE-II stellen was stel 102 van het type omBC nog in dienst. De oorspronkelijke 102 werd hierdoor afgeleverd als 103, de 103 als 104, de 104 als 105, de 105 als 106 en de 106 uiteindelijk als 102. De omBC 102 werd zelf vernummerd om de aangesloten reeks bij de DE-II stellen compleet te maken.

Schadegevallen

• Op 25 augustus 1967 kwam de 65 in botsting met locomotief 2512 te Beesd. De BDk werd hierbij zwaar beschadigd en in mei 1968 gesloopt.
• Op 19 augustus 1968 kwam de 63 te Vriezenveen in botsing met een vrachtwagen. De ABk werd hierbij ernstig beschadigd en werd pas in april 1971 gesloopt.

• Op 25 juli 1980 kwamen de 84 en de 87 + 79 frontaal met elkaar in botsing in dichte mist tussen Sauwerd en Winsum. De ABk 84 en BDk 87 schoven in elkaar en werden ter plekke gesloopt.

• Op 7 april 1988 kwam treinstel 184 ter hoogte van Heino in botsting met een kraan. Hierbij werd de ABk kop ingedrukt en de zijwand opengereten. Het treinstel werd in de werkplaats van Tilburg hersteld en gereviseerd. Het stel werd op 30 maart 1989 afgeleverd.

Bakwisselingen

• De onbeschadigde ABk 65 en BDk 63 werden als gevolg van de hierboven genoemde schades tot een nieuw stel 65 gevormd in 1968.

• De ABk 87 en BDk 84 werden na het ongeval in juli 1980 samengevoegd als 87. Het nieuw gevormde stel verdween na 3 maanden alsnog van het toneel toen brand in de motoren een eind maakte aan het stel. De ABk 87 werd echter nogmaals hergebruikt en wel als Bk 186. De ABk van dit stel werd de BDk 77. Dit stel stond sinds juni 1980 in Haarlem met verbrande bekabeling. De ABk 77 werd samengevoegd met de BDk 79, welke als 77 weer op de baan werd gestuurd. De overgebleven beschadigde ABk 79 en de BDk 84 werden als 79 afgevoerd en gesloopt.

• Net na de opknapbeurt van kreeg de 93 te maken met brandschade in de BDk bak. Om het zojuist opgeknapte stel niet te hoeven af te voeren, werd besloten tot een bakwisseling met de 104. Dit treinstel was eerder ter zijde gesteld. Het opknappen van de BDk van de 104 was goedkoper dan dat van de 93. De BDk 104 werd tijdens de opknapbeurt opnieuw geschilderd, doch zonder reclamebanen. De 93 had namelijk geen blauwe reclamebanen gekregen in tegenstelling tot de 104. Op deze manier kwam er een uniform treinstel weer op de baan. De ABk 104 en BDk 93 gingen eind 1983 naar sloperij Koek in Mijdrecht.

Afvoer

De afvoer van de stellen werden in het begin bepaald door schades en branden. In 1982 werd begonnen met de planmatige afvoer van de stellen. Als eerste werden de motorrijtuigen aan de kant gezet. De laatsten werden in juni 1985 aan de kant gezet.

In 1988 werden tijdelijk een tweetal DE-II'n terzijde gesteld uit de serie 183-185. De eerste was de 183, welke op 19 februari 1988 in Haarlem terzijde gesteld vanwege het verlopen van de revisietermijn. In de zomer van 1988 werd besloten om de stellen toch een revisie te geven.

Tussen 1974 en 1980 werden 29 treinstelnummers DE-II afgevoerd. 25 hiervan waren het gevolg van de modernisering die toen plaatsvond door de hoofdwerkplaats Haarlem. 3 stellen werden als gevolg van het ongeval bij Winsum en de nasleep er van afgevoerd. Uiteindelijk werden 12 stellen nogmaals in Amersfoort opgeknapt voor 2 jaar en haalden 6 stuks de eindstreep van juni 1985.

Vanwege problemen met het nieuwe DH materieel zijn enkele stellen door blijven rijden na de officiële afvoer. Dit waren de 26, 39 en 42. De 26 en 39 reden tot medio april 1983, ondanks afvoer in december 1982. In februari en maart 1983 werd de 26 gebruikt voor instructieritten door de nieuwe Hemtunnel, nadat stel 29 defect raakte.

Treinstel 183 werd op naar Gilze Rijen overgebracht. Op het terrein Vijf Eiken werd het daar gebruikt voor defensie oefeningen. Op 30 juni 1998 werd het stel op gehaald en naar de Westhaven vervoerd. Op 6 juli 1998 werd het stel naar Hollandia overgebracht voor sloop. Treinstel 181 werd op 29 mei 1998 van Zwolle naar Watergraafsmeer overgebracht. Op 2 juni werd het overgebracht naar de sloper HKS, waar het een dag later ontdaan werd van de ABk kop en het daarbijhorende draaistel. Later op de dag vond het transport naar Terschelling plaats. Het werd op het strand geplaatst ter gelegenheid van het Oerol festival. De kop beeldde uit alsof het uit een tunnel kwam gereden. Het was hiermee het eerste 'treinstel' op een Waddeneiland. Eind juni werd de kop teruggebracht naar de sloper. Treinstel 167 werd in de nacht van 16 op 17 juni 1998 naar 't Harde gesleept ten behoeve van defensie oefeningen. Het was de bedoeling dat defensie het treinstel zou overnemen, maar deze pogingen mislukten. Daarom werd het stel door de 147 naar de Westhaven gesleept op 26 november 1998. Treinstel 163 werd op 27 augustus 1998 overgebracht door de 152 van de Watergraafsmeer naar Gilze Rijen. Het stel werd hiermee de vervanger van de 183 voor oefeningen van defensie. Op 15 september 1998 werd het stel al weer opgehaald en naar de sloper vervoerd door de 142.

Museummaterieel

• Verenging tot Behoud van Spoormaterieel (BSH)

De BSH vormt een onderdeel van de stichting WIJS, welke een collega stichting is van de HIJSM. Zij hebben treinstel 180 overgenomen van de HIJSM in 2010. Reeds voor die tijd waren enkele conserverende werkzaamheden aan het treinstel verricht, waarbij onder andere het stel in de grijze grondverf werd geschilderd. In het voorjaar van 2012 is de vereniging begonnen het treinstel in een tijdelijke rode kleur te schilderen. De bedoeling is om het treinstel terug te brengen in de staat zoals het na de renovatie in 1979 werd afgeleverd.

• Haarlem - IJmuidense Spoorwegmaatschappij (HIJSM)

De 164 en 180 kwamen in bij de HIJSM. De 164 zou dienen als plukstel voor de 180. Op 3 november 2006 is het restant van de 164 over gedragen aan de vakantieboerderij Controversy Tram Inn te Hoogwoud.

• Spoorwegmuseum

• Stichting Historisch Streekvervoer Achterhoek (HSA)

• Zuid-Limburgse Stoomtrein Maatschappij (ZLSM)

Op 2 april 1999 werd treinstel 179 door de NS geschonken aan de Zuid-Limburgse Stoomtrein Maatschappij. Ook de 178 ging per die datum over van de NS naar de ZLSM. De officiële overdracht van de 179 vond plaats op 25 juni 1999. De 178 zal gebruikt worden voor het plukken van onderdelen voor het rijvaardag maken en houden van de 179. Het plukken van onderdelen vond plaats in Maastricht. De geplukte 178 werd op 30 juli 1999 overgebracht naar de Watergraafsmeer door de mP's 3027, 3031 en 3033. Op de Watergraafsmeer werd het stel van nog meer bruikbare onderdelen voor musea ontdaan. In de nacht van 12 op 13 augustus 1999 werd het stel overgebracht naar sloper HKS Metals.

• Diversen

Bij de STAR is de kop van de 21 aanwezig. Deze heeft enkele jaren aan de gevel van de werkplaats te Zwolle gehangen. In is de kop overgegaan naar de STAR. In het voorjaar van 2012 is men in Veendam begonnen met een grondige opknapbeurt. De kop zal blauw geschilderd worden en de cabine zo veel mogelijk ingericht worden. Het is de bedoeling dat de kop als simulator gaat dienen in het nieuwe museum. Op 28 juli 2012 is de kop geplaatst in het museumgebouw. De cabine inrichting is voorzien van een origineel meterpaneel uit de collectie.

Afleverdata

Afleverdata DE-I

Nummer	Aflevering	In dienst	In revisie (H2)	Uit revisie (H2)	In revisie (H3)	Uit revisie (H3)	In revisie (H2)	Uit revisie (H2)	In revisie (H3)	Uit revisie (H3)	In revisie (H2)	Uit revisie (H2)	In revisie (H2)	Uit revisie (H2)	Opknapbeurt in	Opknapbeurt uit	Ter zijde	Sloop(rit)
21	XX november 1952	31 maart 1953				29 maart 1958	3 juli 1962	20 juli 1962	14 november 1967	25 januari 1968	16 augustus 1972	11 september 1972	10 oktober 1978	23 november 1978	n.v.t.	n.v.t.	2 juni 1985	27 december 1985
22		4 mei 1953			22 januari 1959	11 maart 1959	16 oktober 1963	1 november 1963	18 december 1967	8 maart 1968	19 december 1972	22 januari 1973	21 juni 1977	4 augustus 1977	16 juni 1982	20 juli 1982	2 juni 1985	2 januari 1986
23		13 mei 1953															11 februari 1981	XX december 1981
24		15 mei 1953								XX maart 1967	21 december 1971	24 januari 1972					15 oktober 1981	XX oktober 1981
25		22 mei 1953								XX december 1967	6 oktober 1972	8 november 1972					2 juni 1985	8 januari 1986
26		4 juni 1953				XX augustus 1957		XX november 1961	11 juli 1967	30 augustus 1967	1 maart 1972	14 april 1972	16 december 1976	1 februari 1977	n.v.t.	n.v.t.	3 december 1982	16 maart 1984
27		15 juni 1953								XX september 1967	18 april 1972	21 juni 1972			n.v.t.	n.v.t.	15 november 1979	6 december 1979
28		23 juni 1953								XX juni 1968	5 februari 1973						20 februari 1979	XX maart 1979
29		26 juni 1953				XX november 1957	24 januari 1962	13 februari 1962	17 november 1966	14 februari 1967	24 januari 1972	1 maart 1972	29 september 1976	17 november 1976	n.v.t.	n.v.t.	4 mei 1983	16 maart 1984
30		6 juli 1953				11 januari 1958	11 september 1962	28 september 1962	29 augustus 1967	24 oktober 1967	1 juni 1972	3 juli 1972	16 maart 1977	28 april 1977			4 mei 1983	24 januari 1984
31		20 juli 1953															16 februari 1982	4 oktober 1982
32	XX juli 1953	3 augustus 1953								XX november 1967	8 november 1972	7 december 1972					7 juli 1981	XX augustus 1981
33	XX juli 1953	15 augustus 1953							7 mei 1968	XX juni 1968							26 maart 1984	24 oktober 1984
34		20 augustus 1953							XX juni 1968								2 juni 1985	16 februari 1986
35		25 augustus 1953								XX juli 1967	11 juli 1972	16 augustus 1972					30 december 1981	XX oktober 1982
36		1 september 1953							XX juli 1968	XX september 1968							2 juni 1985	10 januari 1986
37		4 september 1953							XX januari 1969								21 juni 1982	XX oktober 1982
38		8 september 1953															11 februari 1981	XX mei 1981
39		10 september 1953				1 oktober 1958	9 juli 1963	29 juli 1963	25 oktober 1968	18 december 1968	5 november 1973	18 december 1973			27 januari 1982	19 februari 1982	3 december 1982	21 februari 1984
40		15 september 1953								7 mei 1968							21 juni 1982	8 september 1982
41		15 november 1953	14 mei 1957	29 mei 1957	26 augustus 1960	17 oktober 1960	2 november 1964	3 december 1964	16 mei 1969	11 juli 1969	10 juni 1974	23 juli 1974	8 juni 1982	15 juli 1982			2 juni 1985	n.v.t. (NSM)
42		25 november 1953	13 maart 1957	29 maart 1957	5 augustus 1960	23 september 1960	5 april 1965	2 juli 1965	9 september 1969	30 oktober 1969	25 september 1974	24 oktober 1974	26 maart 1981	10 april 1981			3 december 1982	29 november 1983
43		2 december 1953															21 juni 1982	11 oktober 1982
44		15 december 1953															21 juni 1982	11 oktober 1982
45		23 december 1953							11 april 1969								21 juni 1982	11 oktober 1982
46		24 februari 1954															21 maart 1980	XX XX 1980
47		17 maart 1954															21 juni 1982	XX september 1982
48		23 maart 1954															21 juni 1982	XX september 1982
49		7 april 1954															10 september 1982	16 maart 1984
50		23 april 1954															10 september 1982	XX december 1982

Afleverdata DE-II

Nummer	Aflevering	In dienst	In revisie (H2)	Uit revisie (H2)	In revisie (H3)	Uit revisie (H3)	In revisie (H2)	Uit revisie (H2)	In revisie (H3)	Uit revisie (H3)	In revisie (H2)	Uit revisie (H2)	In revisie (H3/H2)	Uit revisie (H3/H2)	In revisie (opknapbeurt)	Uit revisie (opknapbeurt)	In revisie (H3)	Uit revisie (H3)	In revisie (H9)	Uit revisie (H9)	Ter zijde	Sloop(rit)
61		1 mei 1953								XX december 1966	5 november 1971	3 december 1971	XX september 1977	11 februari 1978	n.v.t.	n.v.t.	3 juni 1985	29 juli 1985		1 september 1992	30 juni 1997	26 november 1998
62		30 september 1953											BDk:	ABk: 10 mei 1979; BDk: 21 juni 1979	n.v.t.	n.v.t.	ABk: 17 september 1986; BDk: 17 november 1986	ABk: 24 november 1986; BDk: 17 februari 1987		ABk: 26 mei 1993; BDk: 8 september 1993	ABk: 30 juni 1997; BDk: 30 juni 1997	ABk: 7 september 1998; BDk: 6 december 1997
63		29 september 1953											BDk:	BDk: 3 september 1980	n.v.t.	n.v.t.	BDk: 12 september 1988	BDk: 30 maart 1989		BDk: 19 maart 1994	ABk: 27 augustus 1968; BDk: 30 juni 1997	ABk: 1 april 1971; BDk: 16 oktober 1998
64		8 oktober 1953											BDk:	ABk: 23 maart 1979; BDk: 10 mei 1979	n.v.t.	n.v.t.	ABk: 6 augustus 1986; BDk: 17 september 1986	ABk: 26 september 1986; BDk: 24 november 1986		ABk: 15 december 1993; BDk: 26 mei 1993	ABk: 30 juni 1997; BDk: 30 juni 1997	ABk: 15 mei 1998; BDk: 6 december 1997
65		14 oktober 1953											ABk: BDk: n.v.t.	ABk: 3 september 1980; BDk: n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	ABk: 12 september 1988	ABk: 30 maart 1989; BDk: n.v.t.		ABk: 19 maart 1994; BDk: n.v.t.	ABk: 30 juni 1997; BDk:	ABk: 16 oktober 1998; BDk: 4 juni 1968
66		21 oktober 1953								XX juni 1966	31 augustus 1972	5 oktober 1972	BDk:	ABk: 19 oktober 1979; BDk: 28 september 1978	n.v.t.	n.v.t.	ABk: 17 juni 1987; BDk: 14 januari 1986	ABk: 28 augustus 1987; BDk: 2 april 1986		ABk: 29 september 1993; BDk: 13 oktober 1992	ABk: 1 september 1997; BDk: 30 juni 1997	ABk: 16 oktober 1998; BDk: 22 november 1997
67		29 oktober 1953											XX november 1979	20 mei 1980	n.v.t.	n.v.t.	29 augustus 1988	15 november 1988		15 april 1994	30 juni 1997	6 juli 1998
68		23 november 1953											ABk: BDk:	ABk: 8 februari 1979; BDk: 23 maart 1979	n.v.t.	n.v.t.	ABk: 18 juni 1986; BDk: 6 augustus 1986	ABk: 15 augustus 1986; BDk: 26 september 1986		ABk: 24 maart 1993; BDk: 15 december 1993	ABk: 30 juni 1997; BDk: 30 juni 1997	ABk: XX juni 1998; BDk: 3 augustus 1998
69		15 november 1953											BDk:	BDk: 6 juli 1978	n.v.t.	n.v.t.	ABk: 27 maart 1986 BDk: 7 januari 1986;	ABk BDk:21 februari 1986		BDk:11 februari 1993	BDk:1 september 1997	ABk: ; BDk: 3 december 1998
70		25 november 1953									28 december 1972		ABk: ; BDk:	ABk: 29 december 1978; BDk: 8 februari 1979	n.v.t.	n.v.t.	BDk: 18 juni 1986	ABk: 2 juli 1986; BDk: 15 augustus 1986		ABk: 5 maart 1993; BDk: 24 maart 1993	ABk: 30 juni 1997; BDk: 30 juni 1997	ABk: 3 augustus 1998; BDk: 18 juni 1998
71		13 december 1953													n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	31 mei 1985	7 februari 1986
72		11 december 1953											BDk:	ABk; 2 augustus 1979; BDk: 17 september 1979	n.v.t.	n.v.t.	ABk: 4 februari 1987; BDk: 8 april 1987	ABk: 31 maart 1987; BDk: 23 juni 1987		ABk: 6 mei 1993; BDk: 28 oktober 1993	ABk: 18 november 1998; BDk: 18 november 1998	ABk: 13 augustus 1999; BDk: n.v.t. (ZLSM)
73		18 december 1953											BDk:	ABk: 17 september 1979; BDk: 19 oktober 1979	n.v.t.	n.v.t.	ABk: 8 april 1987; BDk: 17 juni 1987	ABk: 23 juni 1987; BDk: 28 augustus 1987		ABk: 28 oktober 1993; BDk: 29 september 1993	ABk: 18 november 1998; BDk: 1 september 1997	ABk: n.v.t. (ZLSM); BDk: n.v.t. (HIJSM)
74		30 december 1953			18 november 1958	13 januari 1959	20 februari 1962	9 maart 1962	28 december 1965	3 maart 1966	22 oktober 1970	13 november 1970	27 februari 1976	15 april 1976	19 augustus 1982	24 september 1982	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	6 juni 1985	9 augustus 1985
75		11 januari 1954											XX september 1979	12 maart 1980	n.v.t.	n.v.t.	20 oktober 1987	17 december 1987		20 januari 1994	30 juni 1997	7 mei 1998
76		20 januari 1954	8 maart 1956	24 maart 1956	21 februari 1959	9 april 1959	20 maart 1962	6 april 1962	10 juni 1965	25 augustus 1965	19 maart 1970	27 april 1970	8 augustus 1975	30 september 1975	22 december 1982	13 januari 1983	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	13 november 1984	15 februari 1985
77		29 januari 1954											ABk: n.v.t.; BDk:	ABk: n.v.t.; BDk: 12 augustus 1981	n.v.t.	n.v.t.	ABk: n.v.t.; BDk: 21 oktober 1986	ABk: n.v.t.; BDk: 23 december 1986	ABK: n.v.t.	ABk: n.v.t.; BDk: 9 juni 1993	ABk: 26 maart 1984; BDk: 30 juni 1997	ABk: ; BDk: n.v.t. (HSA)
78		5 februari 1954											n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	16 juli 1984	24 oktober 1984
79		11 februari 1954								XX april 1966	8 februari 1971	16 maart 1971	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	27 oktober 1980	ABk: XX mei 1981
80		2 maart 1954	13 maart 1956	30 maart 1956	3 maart 1959	18 april 1959	8 mei 1962	5 juni 1962	19 januari 1966	25 maart 1966	8 januari 1971	2 februari 1971	23 maart 1976	19 mei 1976	1 maart 1983	16 maart 1983	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	13 februari 1985	ABk: 10 juli 1985; BDk: 7 juli 1985
81		12 mei 1954	4 april 1956	20 april 1956	16 maart 1959	29 april 1959	22 mei 1962	8 juni 1962	30 november 1965	23 februari 1966	26 maart 1971	27 april 1971	17 juni 1976	13 augustus 1971	12 november 1982	3 december 1982	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	3 juni 1985	ABk: 15 januari 1986; BDk: 9 december 1985
82		14 mei 1954											ABk: ; BDk:	ABk: 21 juni 1979; BDk: 2 augustus 1979	n.v.t.	n.v.t.	ABk: 17 november 1986; BDk: 4 februari 1987	ABk: 17 februari 1987; BDk: 31 maart 1987		ABk: 8 september 1993; BDk: 6 mei 1993	ABk: 18 november 1998; BDk: 30 juni 1997	ABk: 13 augustus 1999; BDk: 7 september 1998
83		19 mei 1954								XX juli 1966	27 juli 1971	24 augustus 1971	XX maart 1977	26 augustus 1977	n.v.t.	n.v.t.		ABk: 1 november 1985; BDk: 20 februari 1985		ABk: 18 januari 1993; BDk: 24 juli 1992	ABk: 13 december 1995; BDk: 30 juni 1997	ABk: XX september 1996; BDk: 15 september 1998
84		25 mei 1954								XX januari 1966	15 april 1971	13 mei 1971			n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	27 augustus 1980	ABk: XX juli 1980; BDk: XX mei 1981
85		3 juni 1954													n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	6 juni 1985	ABk: 10 februari 1986; BDk 21 januari 1986
86		14 juni 1954								XX mei 1967	19 oktober 1972	23 november 1972	n.v.t.	n.v.t.	ABk: 14 februari 1986	n.v.t.	n.v.t.			n.v.t.	ABk; 30 juni 1997; BDk: 6 juli 1978	ABk: 22 november 1997; BDk: XX XX 1978
87		25 juni 1954								XX mei 1965	13 mei 1971	11 juni 1971		ABk: 12 augustus 1981; BDk: n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	ABk: 21 oktober 1986; BDk: n.v.t.	ABk: 23 december 1986; BDk: n.v.t.		ABk: 9 juni 1993; BDk: n.v.t.	ABk: 1 september 1997	ABk: n.v.t. (HSA); BDk: XX juli 1980
88		13 juli 1954	3 september 1956	19 september 1956	28 september 1959	13 november 1959	7 mei 1963	24 mei 1963	2 augustus 1966	12 oktober 1966	3 december 1971	30 december 1971	27 mei 1974	16 juli 1975	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	9 oktober 1984	XX mei 1988
89		16 juli 1954	1 november 1956	16 november 1956	6 januari 1960	29 februari 1960	20 augustus 1963	9 september 1963	8 februari 1967	14 april 1967	5 januari 1971	26 maart 1971	19 mei 1976	16 juli 1976	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	4 mei 1983	29 november 1983
90		6 augustus 1954	13 augustus 1956	28 augustus 1956	16 september 1959	3 november 1959	12 februari 1963	6 maart 1963	23 augustus 1966	3 oktober 1966	18 september 1970	23 oktober 1970	27 januari 1976	25 maart 1976	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	10 februari 1983	6 februari 1984
91		6 augustus 1954								XX oktober 1966	16 februari 1972	23 maart 1972	XX oktober 1977	17 maart 1978	n.v.t.	n.v.t.	25 juli 1985	17 september 1985		23 december 1992	1 september 1997	24 augustus 1998
92		11 augustus 1954								XX december 1966	6 april 1972	16 mei 1972	XX oktober 1975	21 juli 1977	n.v.t.	n.v.t.		22 januari 1985		16 april 1992	1 september 1997	3 december 1998
93		25 augustus 1954								XX juni 1966	2 juni 1971	30 juni 1971			n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	ABk: 1 juni 1985; BDk: 11 maart 1983	ABk: 23 april 1986; BDk: 29 december 1983
94		3 september 1954								XX januari 1967	16 mei 1972	21 juni 1972	XX november 1977	5 mei 1978	n.v.t.	n.v.t.	BDk: 17 september 1985	ABk: 20 februari 1985; BDk: 1 november 1985		ABk: 24 juli 1992; BDk: 18 januari 1993	ABk: 30 juni 1997; BDk: 13 december 1995	ABk: 15 september 1998; BDk: XX september 1996
95		10 september 1954													n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	8 juni 1985	30 april 1986
96		20 september 1954													n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	6 juni 1985	11 februari 1986
97		24 september 1954									19 augustus 1971	17 september 1971	XX augustus 1977	23 december 1977	n.v.t.	n.v.t.	15 april 1985	14 juni 1985	18 november 1991	11 maart 1992	13 januari 1997	6 december 1997
98		1 oktober 1954								XX maart 1967	21 juni 1972	7 augustus 1972	ABK: ; BDk:	ABk: 6 juli 1978; BDk: 16 augustus 1978	n.v.t.	n.v.t.	ABk: 7 januari 1986; BDk: 27 maart 1986	ABk: 21 februari 1986; BDk: 23 mei 1986		ABk: 11 februari 1993; BDk: 16 november 1992	ABk: 1 september 1997; BDk: 18 november 1998	ABk: 3 december 1998; BDk: 16 oktober 1998
99		15 oktober 1954											XX juli 1979	9 januari 1980	n.v.t.	n.v.t.	7 september 1987	28 oktober 1987		12 november 1993	30 juni 1997	XX juni 1998
100		1 november 1954								XX juni 1967	23 november 1972	28 december 1972	BDk:	BDk: 29 december 1978	n.v.t.	n.v.t.		BDk: 2 juli 1986		BDk: 5 maart 1993	ABk: 30 juni 1997; BDk: 18 november 1998	ABk: 18 juni 1998 BDk: 16 oktober 1998
101		15 maart 1955					5 juni 1962	26 juni 1962	2 maart 1966	10 mei 1966	24 juni 1971	27 juli 1971			n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	26 maart 1984	24 oktober 1984
102		29 april 1955											XX mei 1980	23 januari 1981	n.v.t.	n.v.t.	21 september 1988	28 december 1988		10 februari 1994	30 juni 1997	3 augustus 1998
103		31 maart 1955								XX augustus 1966	15 september 1971	15 oktober 1971	XX juni 1977	11 november 1977	n.v.t.	n.v.t.	26 februari 1985	12 april 1985		15 juni 1992	30 juni 1997	4 november 1997
104		9 april 1955	20 december 1955	13 januari 1956	28 januari 1959	14 maart 1959	16 oktober 1961	6 november 1961	25 maart 1965	10 juni 1965	12 februari 1970	19 maart 1970	16 juni 1975	8 augustus 1975	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	ABk: 11 maart 1983; BDk: XX mei 1986	ABk: 29 december 1983; BDk:
105		16 april 1955	1 december 1955	23 december 1955	10 februari 1959	2 maart 1959	12 september 1961	3 oktober 1961	2 december 1964	19 februari 1965	19 juni 1969	17 juli 1969	28 januari 1975	13 maart 1975	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	4 mei 1983	29 december 1983
106		23 april 1955									7 oktober 1971	5 november 1971	XX mei 1977	10 oktober 1977	n.v.t.	n.v.t.	4 november 1985	19 december 1985		10 augustus 1993	1 september 1997