L - Rijtuigen Plan L

In navolging van de 10 eerder gebouwde postrijtuigen Plan E, worden in 1958 nogmaals 13 postrijtuigen door Werkspoor in Utrecht gebouwd.

Geschiedenis

In navolging van de rijtuigen Plan D, kregen ook de rijtuigen Plan E een postrijtuig toebedeeld. Voor Plan E werden dit 10 rijtuigen en later nog eens 13 rijtuigen Plan L. De rijtuigen Plan E kregen de nummers P7921 tot en met P7930. De rijtuigen worden in 1955 gebouwd en in dienst gesteld. De rijtuigen Plan L worden aansluitend P7931 – P7943 genummerd. Deze worden in 1958 in dienst gesteld.

Technische gegevens

De rijtuigen hebben een lengte van 23,05 meter en een gewicht van 45 ton. Het rijtuig is opgetrokken uit staal en is elektrisch gelast. Voor de stijfheid is het onderstel voorzien van een gegolfde stalen vloer. Het onderstel vormde een zelfdragende constructie samen met het geraamte en de plaatbekleding. De kopwand was in het rijtuig gelegen, zodat de zijwanden iets doorliepen. De vloer werd afgedekt met kurk, terwijl de onderzijde met geluiddempende asbestvezels werd bespoten. Asbest was ook te vinden in de zijwanden, kopwanden en het dak. Dit werd gebruikt als isolatie en vermindering van het geluid dat van buiten kwam. Bij de rijtuigovergang was een houten schuifdeur aangebracht. De draaistellen waren van het type N en ook elektrisch gelast. Aan het eind van de jaren ’60 werden zij voorzien van een trekstang, om de vetergang te beperken. Verder was er per rijtuig 1 draaistel voorzien van een asgenerator voor het opwekken van de benodigde spanning in het rijtuig voor de verlichting etc.

Uitvoering

De rijtuigen komen uiterlijk overeen met de rijtuigen Plan E. Aan een kopwand is een middengang gesitueerd, waarbij een garderobe en toilet zich bevinden. In de garderobe bevond zich kleerhaken, hoedenrek en een regeltoestel. In de sorteerafdeling bevinden zich 8 loketkasten aan beide zijden. Hiervan zijn er 4 als vaste kast uitgevoerd en de overige 12 zijn draaibaar. Dit is gedaan om de ruiten te kunnen schoonmaken die zich achter deze kasten bevinden. Aan de middengang zijde bevinden zich eveneens vaste loketkasten. Onder de kasten zijn de sorteertafels en een bundelsluitmachine te vinden. De binneninrichting van de sorteerafdeling is gelijk aan de inrichting van de postrijtuigen Plan C. De rijtuigen zijn wel lichter van binnen, door de plaatsing van extra ramen in het dak en de zijwand. In de zijwand bevinden zich enkele ramen, die geopend kunnen worden door middel van een draaislinger. In de postzakafdeling bevinden 3 paar dubbele schuifdeuren. Ook hier is de binneninrichting afgeleid van de Plan C rijtuigen. Ook hier is aan het einde van de afdeling een vast raam aangebracht.

Inzet

De postrijtuigen waren te vinden in zowel reizigerstreinen als speciale posttreinen. In de reizigersdienst werden zij voornamelijk ingezet op de volgende trajecten:

• Amsterdam – Enschede;
• Zandvoort – Maastricht;
• Amsterdam – Nijmegen;

Bij deze laatste werden de rijtuigen ook ingezet als bloementrein van Arnhem naar Oberhausen. In de regel liepen de rijtuigen direct achter de locomotief, om op deze manier de reizigers niet te hinderen bij de doorloop..

In speciale posttreinen werden de rijtuigen getrokken door speciale motorpostrijtuigen (mP’s) van het type materieel ’24, beter bekend als blokkendoos. Vanaf 1965 werden zij vervangen door nieuwe motorpostrijtuigen, welke door Werkspoor waren gebouwd.

De rijtuigen die in de Benelux werden ingezet, reden de eerste slag Amsterdam – Brussel en aan het eind van de dag weer een slag Brussel – Amsterdam. Dit was de vaste inzet van 1974 tot de laatste dag van de inzet in de Beneluxdienst van deze rijtuigen, 30 december 1982.

De fietsenrijtuigen werden ingezet in de treinen vanuit Zandvoort naar Limburg. Later gewijzigd in Haarlem en Limburg. De rijtuigen waren ook te zien in de Ardennenexpress 1138/1139 (Amsterdam – Luxemburg). Als de rijtuigen niet ingezet werden in de wintermaanden, stonden zij bij de werkplaats Maastricht en werden regelmatig ingezet voor bijzondere transporten, zoals meetritten met het CTO meetrijtuig.

Rijtuig Df 50 84 92-37 002-0 werd van november 2003 tot en met januari 2004 gebruikt bij proeven voor de nieuwe meersysteemlocomotieven Baureihe 189 van de DB. Deze proeven hadden tot doel om deze locomotieven toegelaten te krijgen tot het Nederlandse spoorwegnet. Deze test trein bestond uit locomotief DB 189 004-5 + NS 1619 + Plan L Df 50 84 92-37 002-0 + Plan E Df 50 84 92-37 005-3 + Plan W B 50 84 21-37 451-5 + DB 189 007-8

Bijzondere uitvoeringen

Rijtuig Df 50 84 92-37 003-8 werd ter gelegenheid van het tien jarig bestaan van het Nachtnet voorzien van zwart stickermateriaal over de zijwanden. Hierover heen werden neonbuizen aangebracht, welke gekruld waren. Het rijtuig viel hiermee ’s nachts wel op. Vanaf de zomer van 1999 werd het rijtuig weer als normaal fietsenrijtuig ingezet.

Wijzigingen

Alle postrijtuigen zijn vanaf begin af aan uitgevoerd met RIC. Deze status verviel met ingang van 1960. Alleen de P 7936 – P 7943 behielden hun RIC status.

Ombouw naar Benelux dienst

In 1974 zijn 2 rijtuigen verbouwd tot postrijtuig voor in de nieuwe Beneluxdienst, samen met rijtuigen Plan D en Plan W, alsmede Belgische I4 rijtuigen. Deze treinen reden Amsterdam –Antwerpen – Brussel. In 1978 verongelukte rijtuig 51 84 00-30 051-4 in Brussel en werd vervangen door de 50 84 00-37 038-5. Deze werd vernummerd in 51 84 00-30 053-0. De wijzigingen bestonden elektrische aanpassingen met een extra stuurstroomleiding. De rijtuigen werden eveneens voorzien van een brede gele band onder de raam, conform de Plan D, Plan W en NMBS I6 rijtuigen. Op 30 december 1982 werden de rijtuigen al weer uit deze diensten gehaald. De rijtuigen werden opnieuw onder handen genomen en verbouwd tot rijtuigen voor het fietsenvervoer.

Ombouw voor inzet Beneluxdienst

Oud nummer	Nieuw Nummer	Ombouw in	Ombouw uit
50 84 00-37 036-9	51 84 00-30 051-4
50 84 00-37 037-7	51 84 00-30 052-2		27 maart 1974
50 84 00-37 038-5	51 84 00-30 053-0		6 augustus 1978

Ombouw naar fietsenrijtuig (Df)

In 1983 zijn 4 rijtuigen verbouwd tot fietsenrijtuig Df. Bij WagonLits in Oostende zijn de rijtuigen in 1991 aangepast naar de later afgeleverde Df rijtuigen, welke verbouwd zijn uit RD rijtuigen van Plan E.

Ombouw naar fietsenrijtuig

Oud nummer	Nieuw nummer	Ombouw in	Ombouw uit	Ombouw in	Ombouw uit
50 84 00-37 039-3	50 84 92-37 001-2		4 mei 1983		7 mei 1991
50 84 00-37 040-1	50 84 92-37 002-0		4 mei 1983		27 mei 1991
51 84 00-30 052-2	50 84 92-37 003-8		10 mei 1983		14 juni 1991
51 84 00-30 053-0	50 84 92-37 004-6		10 mei 1983		XX juli 1991

Vernummeringen

In 1969 vond de invoering plaats van het computernummer. Zij werden gewijzigd in de serie 50 84 00-37. In 1974 werden een tweetal rijtuigen aangepast voor diensten in de Benelux trek/duwtreinen. Zij kregen de nummers 51 84 00-30 051-4 en 51 84 00-30 052-2. Ter vervanging van rijtuig 51 84 00-30 051-4 kwam rijtuig 51 84 00-30 053-0 in dienst. De vier verbouwde fietsrijtuigen werden genummerd in de serie 50 84 92-37

Vernummeringen

Oorspronkelijk nummer	Nummer vanaf 1969	Nummer vanaf 1974	Nummer vanaf 1983	Opmerkingen
P 7931	50 84 00-37 031-0	n.v.t.	n.v.t.	Invoering UIC
P 7932	50 84 00-37 032-8	n.v.t.	n.v.t.	Invoering UIC
P 7933	50 84 00-37 033-6	n.v.t.	n.v.t.	Invoering UIC
P 7934	50 84 00-37 034-4	n.v.t.	n.v.t.	Invoering UIC
P 7935	50 84 00-37 035-1	n.v.t.	n.v.t.	Invoering UIC
P 7936	50 84 00-37 036-9	51 84 00-30 051-4	n.v.t.	Invoering UIC, inzet Benelux
P 7937	50 84 00-37 037-7	51 84 00-30 052-2	50 84 92-37 003-8	Invoering UIC, inzet Benelux, verbouwing tot Df
P 7938	50 84 00-37 038-5	51 84 00-30 053-0	50 84 92-37 004-6	Invoering UIC, inzet Benelux, verbouwing tot Df
P 7939	50 84 00-37 039-3	n.v.t.	50 84 92-37 001-2	Invoering UIC, verbouwing tot Df
P 7940	50 84 00-37 040-1	n.v.t.	50 84 92-37 002-0	Invoering UIC, verbouwing tot Df
P 7941	50 84 00-37 041-9	n.v.t.	n.v.t.	Invoering UIC
P 7942	50 84 00-37 042-7	n.v.t.	n.v.t.	Invoering UIC
P 7943	50 84 00-37 043-5	n.v.t.	n.v.t.	Invoering UIC

Schadegevallen

• Op 6 maart 1978 raakte rijtuig 51 84 00-30 051-4 beschadigd bij een botsing met…. Te Brussel Zuid. Het rijtuig werd niet meer hersteld en werd gesloopt.

Afvoer

In 1979 ging het sternet van de post van start. Hiermee werden diverse expeditieknooppunten geopend op locaties door geheel Nederland. Dit sternet werd gereden door mP’s uit de serie 3000 met goederenwagons type Hbbkks. De postrijtuigen type Plan E en Plan L werden hiermee overbodig en gingen buiten dienst. De laatste rijtuigen in de binnenlandse dienst ging in februari 1981 aan de kant en de Beneluxpostrijtuigen in januari 1983.

Museummaterieel

Van de 13 gebouwde rijtuigen, is er één rijtuig bewaard gebleven:

• Stichting Historisch Dieselmaterieel

De Stichting Historisch Dieselmaterieel heeft één rijtuig in haar collectie opgenomen en wel rijtuig Df 50 84 92-37 002-0. Dit is de P7940. Het is de bedoeling om dit rijtuig weer terug te brengen in de staat van postrijtuig. Na het opknappen en dienstvaardig maken van het rijtuig zal het ingezet worden tot een trek/duw trein tussen twee locomotieven serie 2200.

Afleverdata

Afleverdata

Nummer	Aflevering	In dienst	In revisie	Uit revisie	In revisie	Uit revisie	In revisie (R8)	Uit revisie (R8)	Ter zijde	Sloop(rit)
P 7931	1958				n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	XX juni 1979
P 7932	1958				n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	XX juni 1980
P 7933	1958				n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	XX juni 1979
P 7934	1958				n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	XX juni 1979
P 7935	1958				n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	XX juni 1979
P 7936	1958				n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	XX mei 1978
P 7937	1958				13 maart 1987	11 mei 1987	12 januari 1998		XX januari 1983/5 september 2004	6 januari 2005
P 7938	1958				13 maart 1987	11 mei 1987		21 januari 1998	XX januari 1983/5 september 2004	6 januari 2005
P 7939	1958							9 januari 1998	XX februari 1981/5 september 2004	6 januari 2005
P 7940	1958						6 januari 1998	14 januari 1998	XX februari 1981/5 september 2004	n.v.t. (SHD)
P 7941	1958				n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	XX september 1979
P 7942	1958				n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	XX september 1979
P 7943	1958				n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	XX september 1979