Spoorlijn Stadskanaal - Ter Apel Rijksgrens: verschil tussen versies
(corr.) |
(Aanvullingen en correcties.) |
||
| Regel 3: | Regel 3: | ||
='''Geschiedenis'''= | ='''Geschiedenis'''= | ||
| − | + | De Groningsch-Drentsche Spoorweg-Maatschappij Stadskanaal – Ter Apel – Rijksgrens (STAR (opgericht op 29 september 1914 in Zwolle)) vraagt op een concessie aan voor de aanleg van een spoorlijn vanuit Stadskanaal naar Ter Apel en verder Duitsland in. Het doortrekken naar het Duitse Meppen kwam echter niet tot stand. Als in 1935 de regering overgaat om de lokaalspoorwegen te naasten wil de STAR niet genaast worden, omdat zij nog steeds de hoop hebben om de verbinding met de Duitsland tot stand te brengen. Op 5 januari 1959 komt de spoorlijn in handen van de NS. | |
<ref>'''Overzicht van de Nederlandse spoor- en tramwegbedrijven''' - {{sc|J.W. Sluiters e.a.:}} - ''Boekenreeks [[Nederlandse Vereniging van Belangstellenden in het Spoor- en tramwegwezen|NVBS]], nr. 1. Uitg. Brill, Leiden, 2e druk, 1967. Uitg. Matrijs, Utrecht, 3e druk, 2002. ISBN 90-5345-224-9''</ref> <ref>'''Stoomtractie op de Nederlands-Duitse grensbaanvakken 19, Stadskanaal – Ter Apel – Meppen''' - {{sc|N.J. van Wijck Juriaanse:}} - ''Maandblad: Op de Rails 41e jrg. 1973-6 blz. 117-119, Uitgave: [[Nederlandse Vereniging van Belangstellenden in het Spoor- en tramwegwezen|NVBS]] ISSN: 0030-3321''</ref> | <ref>'''Overzicht van de Nederlandse spoor- en tramwegbedrijven''' - {{sc|J.W. Sluiters e.a.:}} - ''Boekenreeks [[Nederlandse Vereniging van Belangstellenden in het Spoor- en tramwegwezen|NVBS]], nr. 1. Uitg. Brill, Leiden, 2e druk, 1967. Uitg. Matrijs, Utrecht, 3e druk, 2002. ISBN 90-5345-224-9''</ref> <ref>'''Stoomtractie op de Nederlands-Duitse grensbaanvakken 19, Stadskanaal – Ter Apel – Meppen''' - {{sc|N.J. van Wijck Juriaanse:}} - ''Maandblad: Op de Rails 41e jrg. 1973-6 blz. 117-119, Uitgave: [[Nederlandse Vereniging van Belangstellenden in het Spoor- en tramwegwezen|NVBS]] ISSN: 0030-3321''</ref> | ||
| − | |||
| Regel 15: | Regel 14: | ||
='''Aanleg'''= | ='''Aanleg'''= | ||
| − | De aanleg van de spoorlijn begint in 192 . Over het Ter Apelkanaal wordt door Werkspoor een draaiburg gebouwd, waar ook het wegverkeer over kan rijden. | + | De aanleg van de spoorlijn begint in 192. Over het Ter Apelkanaal wordt door Werkspoor een draaiburg gebouwd, waar ook het wegverkeer over kan rijden. |
| Regel 34: | Regel 33: | ||
=='''Opening & ingebruikname'''== | =='''Opening & ingebruikname'''== | ||
| − | Op 1 mei 1924 rijdt de openingstrein over het traject. Vanaf 2 mei 1924 begint | + | Op 1 mei 1924 rijdt de openingstrein over het traject. Vanaf 2 mei 1924 begint de normale uitvoering van de dienstregeling. De uitvoering van de dienstregeling is in handen van de SS, die hiervoor opdracht krijgt van de STAR. Vanaf 11 augustus 1941 vindt er weer goederenvervoer plaats tot aan Ter Apel onder regie van NS. |
| + | |||
='''Stations'''= | ='''Stations'''= | ||
De spoorlijn kende 9 stations, die alvast zeer groots waren opgezet in verband met het te verwachte vervoer. In Ter Apel wordt een groots stationsgebouw gebouwd in de stijl van de Amsterdamse School. Zo zijn er douanefaciliteiten, een locomotief- en goederenloods en een 15 meter draaischijf. | De spoorlijn kende 9 stations, die alvast zeer groots waren opgezet in verband met het te verwachte vervoer. In Ter Apel wordt een groots stationsgebouw gebouwd in de stijl van de Amsterdamse School. Zo zijn er douanefaciliteiten, een locomotief- en goederenloods en een 15 meter draaischijf. | ||
| − | |||
| − | |||
| Regel 48: | Regel 46: | ||
'''''Stadskanaal Oost''''' | '''''Stadskanaal Oost''''' | ||
| − | De telegrafische | + | De telegrafische afkorting van deze stopplaats was Sko. Bij deze halte kon alleen gestopt worden, maar niet worden gekruist met tegemoet komende treinen. De halte lag op kilometer punt 1,5. |
| − | |||
| − | |||
'''''Nieuw Buinen''''' | '''''Nieuw Buinen''''' | ||
| − | De telegrafische afkorting van dit station was Nbn | + | De telegrafische afkorting van dit station was Nbn. Bij deze halte is er een mogelijk tot kruisen met tegemoet komende treinen. . De halte lag op kilometer punt 3,5. |
| − | |||
| − | |||
'''''Eerste Exloërmond''''' | '''''Eerste Exloërmond''''' | ||
| − | De telegrafische afkorting van deze halte was Elm | + | De telegrafische afkorting van deze halte was Elm. Bij deze halte kon alleen gestopt worden, maar niet worden gekruist met tegemoet komende treinen. De halte lag op kilometer punt 6,3. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
'''''Musselkanaal-Valthermond''''' | '''''Musselkanaal-Valthermond''''' | ||
| − | De telegrafische afkorting van dit station was Mkv | + | De telegrafische afkorting van dit station was Mkv. Bij deze halte is er een mogelijk tot kruisen met tegemoet komende treinen. De halte lag op kilometer punt 8,9. |
| − | |||
| − | |||
'''''Zandberg''''' | '''''Zandberg''''' | ||
| − | De telegrafische afkorting van deze stopplaats was Zdg | + | De telegrafische afkorting van deze stopplaats was Zdg. Bij deze halte kon alleen gestopt worden, maar niet worden gekruist met tegemoet komende treinen. De halte lag op kilometer punt 10,7. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
'''''Ter Apelkanaal/Vetstukkenmond''''' | '''''Ter Apelkanaal/Vetstukkenmond''''' | ||
| − | De telegrafische afkorting van deze halte was Vsm | + | De telegrafische afkorting van deze halte was Vsm. Bij deze halte kon alleen gestopt worden, maar niet worden gekruist met tegemoet komende treinen. De halte lag op kilometer punt 13,0. In 1925 werd de naam van het station Vetstukkenmond gewijzigd in Ter Apelkanaal/Vetstukkenmond. |
| − | |||
| − | |||
'''''Ter Apel''''' | '''''Ter Apel''''' | ||
| − | De telegrafische afkorting van dit station was Apl | + | De telegrafische afkorting van dit station was Apl. Bij dit station is er een mogelijk tot kruisen met tegemoet komende treinen. Het station lag op kilometer punt 16,0. |
| − | |||
| − | |||
'''''Ter Apel Rijksgrens''''' | '''''Ter Apel Rijksgrens''''' | ||
| − | De telegrafische afkorting van deze stopplaats was Aplg. Het was dus geen station. Er kon aan de Rijksgrens ook niet | + | De telegrafische afkorting van deze stopplaats was Aplg. Het was dus geen station. De stopplaats was gelegen bij kilometer punt 21,1. Er kon aan de Rijksgrens ook niet worden omgelopen. De rijtijd op het vijf kilometer lange baanvak was voor treinen die getrokken werden 7 minuten of 8 minuten als zij opgedrukt werden. |
| − | |||
| − | |||
=='''Aansluitingen'''== | =='''Aansluitingen'''== | ||
| − | In Nieuw Buinen is er een aansluiting naar Philips en een aansluiting naar glasfabriek . | + | In Nieuw Buinen is er een aansluiting naar Philips en een aansluiting naar glasfabriek Heinz. |
''laad- en losplaatsen'' | ''laad- en losplaatsen'' | ||
| − | |||
| Regel 117: | Regel 94: | ||
De STAR sluit voor de exploitatie een contract met de Staatsspoorwegen. Op 15 mei 1935 wordt het exploitatiecontract tussen SS en STAR ontbonden en alle vervoer gestaakt. | De STAR sluit voor de exploitatie een contract met de Staatsspoorwegen. Op 15 mei 1935 wordt het exploitatiecontract tussen SS en STAR ontbonden en alle vervoer gestaakt. | ||
| + | |||
='''Ongevallen'''= | ='''Ongevallen'''= | ||
| Regel 123: | Regel 101: | ||
='''Sluiting & opbraak'''= | ='''Sluiting & opbraak'''= | ||
| − | Het traject tussen Ter Apel en Ter Apel Rijksgrens is op 15 mei 1926 gesloten. De sporen worden echter niet meteen opgebroken, in afwachting van de doortrekking van de spoorlijn naar Meppen. In 1935 worden door de Nederlandse Staat een aantal lokaal spoorwegen genaast. Omdat de STAR nog altijd de hoop op een verbinding met Duitsland niet opgegeven | + | Het traject tussen Ter Apel en Ter Apel Rijksgrens is op 15 mei 1926 gesloten. De sporen worden echter niet meteen opgebroken, in afwachting van de doortrekking van de spoorlijn naar Meppen. In 1935 worden door de Nederlandse Staat een aantal lokaal spoorwegen genaast. Omdat de STAR nog altijd de hoop op een verbinding met Duitsland niet heeft opgegeven, wil zij niet genaast worden. Wel wordt op 15 mei 1935 het exploitatiecontract tussen de SS en de STAR ontbonden. Als gevolg hiervan wordt alle vervoer gestaakt op het resterende deel van de spoorlijn. Het goederenvervoer wordt per 11 augustus 1941 hervat voor een periode van een jaar naar Musselkanaal en Ter Apel. Op 29 augustus 1942 wordt begonnen met het opbreken van dit vijf kilometer lange traject in het kader van de verplichte levering van spoorrails aan de Duitse bezettingsmacht. Op 11 augustus 1946 wordt het goederenvervoer weer hervat onder regie van de Nederlandse Spoorwegen. Op 28 mei 1972 wordt het goederenvervoer tussen Musselkanaal en Ter Apel gestaakt. Het traject tussen Zandberg en Ter Apel wordt daarmee ook gesloten. In 1978 wordt het deel tussen Zandberg en Ter Apel opgebroken. De stationsgebouwen langs de spoorlijn worden aan het eind van de jaren '80 gesloopt. Het goederenvervoer naar Musselkanaal wordt per 27 mei 1990 gestaakt en wordt de spoorlijn gesloten voor wagenladingverkeer. Hiermee werd de weg vrij gemaakt voor opbraak. Zo ver kwam het echter niet. In juni 1992 wordt de Stichting Stadskanaal Rail opgericht. Zij nemen in 199 het beheer van de spoorlijn over vanuit Stadskanaal naar Musselkanaal. In 1995 rijden de eerste museumtreinen. |
| − | In oktober 2018 maakt de STAR bekend dat op 28 oktober 2018 voor het laatst tussen Nieuw-Buinen en Musselkanaal wordt gereden. De dwarsliggers op dit traject zijn toe aan vernieuwing en er zijn geen middelen om de vernieuwing uit te voeren. Op deze dag | + | In oktober 2018 maakt de STAR bekend dat op 28 oktober 2018 voor het laatst tussen Nieuw-Buinen en Musselkanaal wordt gereden. De dwarsliggers op dit traject zijn toe aan vernieuwing en er zijn geen middelen om de vernieuwing uit te voeren. Op deze dag rijdt stoomlocomotief 52 8060 de treinen op dit traject. Om toch gebruik te kunnen maken van dit traject, wordt gekeken of het mogelijk is om railfietsen te kunnen gebruiken op dit stuk. Om reizigers goed in en uit te laten stappen, wordt in Nieuw-Buinen een nieuw perron gebouwd. Dit perron wordt in 2019 in gebruik genomen. |
Versie van 23 apr 2019 09:20
Om een tweede aansluiting in de provincie Groningen te hebben met Duitsland, werd in 19 een concessie verleend voor de aanleg van een spoorlijn vanuit Stadskanaal naar het Duitse Emsland.
Inhoud
Geschiedenis
De Groningsch-Drentsche Spoorweg-Maatschappij Stadskanaal – Ter Apel – Rijksgrens (STAR (opgericht op 29 september 1914 in Zwolle)) vraagt op een concessie aan voor de aanleg van een spoorlijn vanuit Stadskanaal naar Ter Apel en verder Duitsland in. Het doortrekken naar het Duitse Meppen kwam echter niet tot stand. Als in 1935 de regering overgaat om de lokaalspoorwegen te naasten wil de STAR niet genaast worden, omdat zij nog steeds de hoop hebben om de verbinding met de Duitsland tot stand te brengen. Op 5 januari 1959 komt de spoorlijn in handen van de NS. [1] [2]
Planning
Aanleg
De aanleg van de spoorlijn begint in 192. Over het Ter Apelkanaal wordt door Werkspoor een draaiburg gebouwd, waar ook het wegverkeer over kan rijden.
Beveiliging
De spoorlijn kende geen blokbeveiliging. Er was slechts telefonisch contact tussen de posten. Tussen Stadskanaal en Nieuw Buinen zijn geen seinen aanwezig.
Wijzigingen
Testritten
Opening & ingebruikname
Op 1 mei 1924 rijdt de openingstrein over het traject. Vanaf 2 mei 1924 begint de normale uitvoering van de dienstregeling. De uitvoering van de dienstregeling is in handen van de SS, die hiervoor opdracht krijgt van de STAR. Vanaf 11 augustus 1941 vindt er weer goederenvervoer plaats tot aan Ter Apel onder regie van NS.
Stations
De spoorlijn kende 9 stations, die alvast zeer groots waren opgezet in verband met het te verwachte vervoer. In Ter Apel wordt een groots stationsgebouw gebouwd in de stijl van de Amsterdamse School. Zo zijn er douanefaciliteiten, een locomotief- en goederenloods en een 15 meter draaischijf.
Stadskanaal Hoofdstation (HS)
Stadskanaal Oost
De telegrafische afkorting van deze stopplaats was Sko. Bij deze halte kon alleen gestopt worden, maar niet worden gekruist met tegemoet komende treinen. De halte lag op kilometer punt 1,5.
Nieuw Buinen
De telegrafische afkorting van dit station was Nbn. Bij deze halte is er een mogelijk tot kruisen met tegemoet komende treinen. . De halte lag op kilometer punt 3,5.
Eerste Exloërmond
De telegrafische afkorting van deze halte was Elm. Bij deze halte kon alleen gestopt worden, maar niet worden gekruist met tegemoet komende treinen. De halte lag op kilometer punt 6,3.
Musselkanaal-Valthermond
De telegrafische afkorting van dit station was Mkv. Bij deze halte is er een mogelijk tot kruisen met tegemoet komende treinen. De halte lag op kilometer punt 8,9.
Zandberg
De telegrafische afkorting van deze stopplaats was Zdg. Bij deze halte kon alleen gestopt worden, maar niet worden gekruist met tegemoet komende treinen. De halte lag op kilometer punt 10,7.
Ter Apelkanaal/Vetstukkenmond
De telegrafische afkorting van deze halte was Vsm. Bij deze halte kon alleen gestopt worden, maar niet worden gekruist met tegemoet komende treinen. De halte lag op kilometer punt 13,0. In 1925 werd de naam van het station Vetstukkenmond gewijzigd in Ter Apelkanaal/Vetstukkenmond.
Ter Apel
De telegrafische afkorting van dit station was Apl. Bij dit station is er een mogelijk tot kruisen met tegemoet komende treinen. Het station lag op kilometer punt 16,0.
Ter Apel Rijksgrens
De telegrafische afkorting van deze stopplaats was Aplg. Het was dus geen station. De stopplaats was gelegen bij kilometer punt 21,1. Er kon aan de Rijksgrens ook niet worden omgelopen. De rijtijd op het vijf kilometer lange baanvak was voor treinen die getrokken werden 7 minuten of 8 minuten als zij opgedrukt werden.
Aansluitingen
In Nieuw Buinen is er een aansluiting naar Philips en een aansluiting naar glasfabriek Heinz.
laad- en losplaatsen
Dienstregeling
De STAR sluit voor de exploitatie een contract met de Staatsspoorwegen. Op 15 mei 1935 wordt het exploitatiecontract tussen SS en STAR ontbonden en alle vervoer gestaakt.
Ongevallen
Sluiting & opbraak
Het traject tussen Ter Apel en Ter Apel Rijksgrens is op 15 mei 1926 gesloten. De sporen worden echter niet meteen opgebroken, in afwachting van de doortrekking van de spoorlijn naar Meppen. In 1935 worden door de Nederlandse Staat een aantal lokaal spoorwegen genaast. Omdat de STAR nog altijd de hoop op een verbinding met Duitsland niet heeft opgegeven, wil zij niet genaast worden. Wel wordt op 15 mei 1935 het exploitatiecontract tussen de SS en de STAR ontbonden. Als gevolg hiervan wordt alle vervoer gestaakt op het resterende deel van de spoorlijn. Het goederenvervoer wordt per 11 augustus 1941 hervat voor een periode van een jaar naar Musselkanaal en Ter Apel. Op 29 augustus 1942 wordt begonnen met het opbreken van dit vijf kilometer lange traject in het kader van de verplichte levering van spoorrails aan de Duitse bezettingsmacht. Op 11 augustus 1946 wordt het goederenvervoer weer hervat onder regie van de Nederlandse Spoorwegen. Op 28 mei 1972 wordt het goederenvervoer tussen Musselkanaal en Ter Apel gestaakt. Het traject tussen Zandberg en Ter Apel wordt daarmee ook gesloten. In 1978 wordt het deel tussen Zandberg en Ter Apel opgebroken. De stationsgebouwen langs de spoorlijn worden aan het eind van de jaren '80 gesloopt. Het goederenvervoer naar Musselkanaal wordt per 27 mei 1990 gestaakt en wordt de spoorlijn gesloten voor wagenladingverkeer. Hiermee werd de weg vrij gemaakt voor opbraak. Zo ver kwam het echter niet. In juni 1992 wordt de Stichting Stadskanaal Rail opgericht. Zij nemen in 199 het beheer van de spoorlijn over vanuit Stadskanaal naar Musselkanaal. In 1995 rijden de eerste museumtreinen.
In oktober 2018 maakt de STAR bekend dat op 28 oktober 2018 voor het laatst tussen Nieuw-Buinen en Musselkanaal wordt gereden. De dwarsliggers op dit traject zijn toe aan vernieuwing en er zijn geen middelen om de vernieuwing uit te voeren. Op deze dag rijdt stoomlocomotief 52 8060 de treinen op dit traject. Om toch gebruik te kunnen maken van dit traject, wordt gekeken of het mogelijk is om railfietsen te kunnen gebruiken op dit stuk. Om reizigers goed in en uit te laten stappen, wordt in Nieuw-Buinen een nieuw perron gebouwd. Dit perron wordt in 2019 in gebruik genomen.
Referenties
- ↑ Overzicht van de Nederlandse spoor- en tramwegbedrijven - J.W. Sluiters e.a.: - Boekenreeks NVBS, nr. 1. Uitg. Brill, Leiden, 2e druk, 1967. Uitg. Matrijs, Utrecht, 3e druk, 2002. ISBN 90-5345-224-9
- ↑ Stoomtractie op de Nederlands-Duitse grensbaanvakken 19, Stadskanaal – Ter Apel – Meppen - N.J. van Wijck Juriaanse: - Maandblad: Op de Rails 41e jrg. 1973-6 blz. 117-119, Uitgave: NVBS ISSN: 0030-3321
Sjabloon:Navigatie Spoorlijn Stadskanaal – Ter Apel – Rijksgrens
